Ignacy Radziejowski (powstaniec styczniowy)
Ignacy Teodozjusz Radziejowski, ps. „Mucha” (ur. 1 lipca 1832 w Warszawie, zm. 6 lutego 1864 w Grabinie)[1][2] – naczelnik Łodzi w powstaniu styczniowym, urzędnik, należał do stronnictwa czerwonych[1].
| |
| oficer, dowódca strzelców | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1862–1863 |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujRadziejowski był synem zecera z Lublina, Aleksandra Radziejowskiego, uczestnika powstania listopadowego, oraz Marianny z d. Czernielewskiej z okolic Łęczycy. Miał 2 siostry – obie zmarły w dzieciństwie. W młodości uczył się w szkole wydziałowej w Radomiu[2]. W 1862 pracował jako kontroler skarbowy w Administracji Rządowej Dochodów Skarbowych Tabacznych. W 2 połowie 1862 przybył wydelegowany do Łodzi i rozpoczął pracę w Rządowej Komisji Skarbu jako kontroler w fabryce tytoniowej Landau i Spółka[1] oraz na polecenie Komitetu Centralnego Narodowego został powstańczym naczelnikiem miasta Łodzi[2].
Jako naczelnik organizował konspiracyjną siatkę, przy współpracy z setnikami: tokarzem Leonem Tuszyńskim (1817–1895) i tkaczem Ludwikiem Kozubskim (1816–1900). W ramach swojej działalności gromadził broń i umundurowanie[2], a także pobierał podatek narodowy od łodzian[1]. Radziejowski bezskutecznie współpracował z ks. Józefem Czajkowskim, przekonując oficerów rosyjskich garnizonu łódzkiego, do dołączenia do powstańców styczniowych. W wyniku defraudacji swoich współpracowników posądzono go o nadużycia i malwersacje. W związku oskarżeniami podjął próbę samobójczą, lecz został uratowany[2]. Ustąpił ze stanowiska naczelnika pod koniec 1862 i został zastąpiony przez Józefa Zajączkowskiego[2]. Uczestniczył w walkach powstańczych pod rozkazami Józefa Sawickiego oraz w oddziale Roberta Skowrońskiego, jako oficer i dowódca strzelców. Brał udział w rekwizycji 80 tys. rubli z kasy Banku Polskiego w Łodzi[1].
Został zatrzymany przez Rosjan w sierpniu 1863 w wyniku zdrady Aleksandra Skrudzińskiego. Po półrocznym śledztwie, a także torturach, nie wydał innych powstańców, w związku z czym został skazany na śmierć, wyrokiem zatwierdzonym przez naczelnika wojennego, pułkownika Aleksandra von Broemsena. Został rozstrzelany 6 lutego 1864 w Grabinie[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Emanuel (1923–1989). Red. Rostworowski, Polski słownik biograficzny, T. 30 (1987), Radwan – Reguła Tadeusz, „Polski słownik biograficzny”, 1987 [dostęp 2021-11-10] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Widok Kilka komentarzy do wspomnień Józefa Zajączkowskiego (Notatki z czasów powstania w r. 1863 a mianowicie w m. Łodzi i jego okolicach) [online], czasopisma.uni.lodz.pl [dostęp 2021-11-10].