Język yaul
Język yaul, także: ulwa[2][3], yaul-dimiri[2][4] – język papuaski używany w prowincji Sepik Wschodni w Papui-Nowej Gwinei. Według danych z 2003 roku posługuje się nim 1210 osób[1].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
1210 (2003)[1] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | yla | ||
| IETF | yla | ||
| Glottolog | yaul1241 | ||
| Ethnologue | yla | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Wyróżnia się dwa główne dialekty: dialekt wsi Maruat, Dimiri i Yaul oraz dialekt wsi Manu. Różnice między nimi dotyczą przede wszystkim leksyki[5].
Jest spokrewniony z językami langam (pondi) i mwakai (mongol)[6][7]. R. Barlow określił je wspólnym mianem „języków ulmapo”. Pierwotnie języki te znalazły się w postulowanej rodzinie sepik-ramu[7]. W publikacji Glottolog (2.2) powstrzymano się od określania ich zewnętrznej klasyfikacji[8]. W. Foley (2018) włączył wszystkie trzy pod pojęcie „języków koam”, zaliczając je do grupy grass języków ramu (w ramach rodziny języków Ramu i dolnego Sepiku)[9]. W innej klasyfikacji (T. Usher, R. Barlow, także Glottolog 4.6) należą do niewielkiej rodziny keram, jako przedstawiciele gałęzi zachodniej/ulmapo[10][11].
Silnie zagrożony wymarciem. Jest wypierany przez tok pisin, który dominuje w praktycznie wszystkich sferach życia. Doszło do zaniku przekazu międzypokoleniowego[12].
Nazwa „ulwa” jest preferowana przez użytkowników języka. Spotykane w literaturze określenie „yaul” pochodzi od nazwy jednej z wsi[2].
Został opisany w postaci opracowania gramatycznego (2018, 2023)[13][14]. W 2018 r. zaproponowano ortografię opartą na alfabecie łacińskim[15].
Przypisy edytuj
- ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Yaul, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ a b c Barlow 2023 ↓, s. 39.
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Ulwa (Papua New Guinea). Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-15)]. (ang.).
- ↑ Foley 2018 ↓, s. 206.
- ↑ Barlow 2023 ↓, s. 17.
- ↑ Barlow 2020 ↓, s. 38.
- ↑ a b Barlow 2023 ↓, s. 25.
- ↑ Sebastian Nordhoff, Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath: Mongol-Langam. Glottolog 2.2. [dostęp 2022-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-26)]. (ang.).
- ↑ Foley 2018 ↓, s. 204–206.
- ↑ Barlow 2023 ↓, s. 26–27.
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Ulmapo. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-15)]. (ang.).
- ↑ Barlow 2023 ↓, s. 17–21.
- ↑ Russell Barlow, A Grammar of Ulwa, University of Hawaiʻi at Mānoa, 2018, OCLC 1257953071 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ Barlow 2023 ↓.
- ↑ Barlow 2023 ↓, s. 46.
Bibliografia edytuj
- Russell Barlow. Notes on Mwakai, East Sepik Province, Papua New Guinea. „Language and Linguistics in Melanesia”. 38, s. 37–99, 2020. ISSN 0023-1959. [dostęp 2022-08-15]. (ang.).
- Russell Barlow: A grammar of Ulwa (Papua New Guinea). Berlin: Language Science Press, 2023, seria: Comprehensive Grammar Library 6. DOI: 10.5281/zenodo.8094859. ISBN 978-3-98554-073-0. ISBN 978-3-96110-415-4. (ang.).
- William A. Foley: The Languages of the Sepik-Ramu Basin and Environs. W: Bill Palmer (red.): The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018, s. 197–432, seria: The World of Linguistics 4. DOI: 10.1515/9783110295252-003. ISBN 978-3-110-29525-2. OCLC 1041880153. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Ulwa. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-11-24]. (ang.).