Jablonovské sedlo

Jablonovské sedlo (535 m n.p.m.; też Lipovnícke sedlo, niewłaściwie: Soroška) – przełęcz w Krasie Słowacko-Węgierskim, wyznaczająca granicę pomiędzy Płaskowyżem Silickim (słow. Silická planina) na zachodzie a Górnym Wierchem (słow. Horný vrch) na wschodzie. Stanowi przejście z Kotliny Rożniawskiej na północy do Kotliny Turniańskiej na południu.

Znaczenie komunikacyjne edytuj

Przełęcz ważna komunikacyjnie. Przebiega przez nią droga krajowa nr 50 z Rożniawy do Koszyc oraz wytyczony nią międzynarodowy szlak drogowy E571. Jest to jedyne obecnie połączenie drogowe dostępne dla pojazdów samochodowych pomiędzy Kotliną Rożniawską a Kotliną Turniańską. Na przełęczy nie ma przystanku autobusowego. Pod przełęczą przechodzi kolejowy tunel jabłonowski (słow. Jablonovský tunel), którym przebiega linia kolejowa z Rożniawy do Koszyc. W 2016 r. planowane jest rozpoczęcie budowy dwururowego tunelu drogowego Soroška długości ok. 4,6 km, który zostanie poprowadzony 50 m poniżej obecnego tunelu kolejowego.

Nazwa edytuj

Nazwa przełęczy pochodzi od nazwy wsi Jablonov nad Turňou, leżącej u południowych podnóży przełęczy, już w Kotlinie Turniańskiej. Zwyczajowa nazwa „Soroška”, używana dla przełęczy przez Słowaków, nie jest poprawna. Pochodzi od węg. Szoroskő - Ciasny Kamień. Odnosi się ona jedynie do grupy skał u południowych podnóży przełęczy (nad wsią Hrušov) oraz do funkcjonującej na siodle przełęczy znanej restauracji („Koliba Soroška”).

Turystyka edytuj

Przełęcz stanowi węzeł znakowanych szlaków turystycznych. Prowadzą z niej:

znaki czerwone na wschód, przez płaskowyż Horný vrch i Bôrčanské sedlo do górnego wylotu Doliny Zádielskiej – 4 h 15 min.;
znaki czerwone na zachód, przez Płaskowyż Silicki do Silicy – 3 h;
znaki żółte na południe, do wsi Hrušov – 1 h.

Bibliografia edytuj

Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5;
Slovenský kras. Domica. Turistická mapa 1:50 000, 3 wyd., wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6.