Jak działa jamniczek
Jak działa jamniczek – polski animowany film krótkometrażowy z 1971 roku w reżyserii Juliana Antonisza. W filmie wykorzystano niekonwencjonalne techniki filmowe, takie jak wycinanka, rysunek, filmowanie mieszających się płynów, a także wydrapywanie obrazów i rysowanie bezpośrednio na taśmie filmowej, zwane techniką non-camera. Muzykę do filmu stworzył i nagrał sam reżyser. W trakcie filmu zza kadru czytany jest komentarz na wzór filmów dokumentalnych. W przypadku Jamniczka narratorką jest dziewięćdziesięcioletnia pensjonariuszka domu starców, czytająca z kresowym akcentem[1][2].
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
czerwiec 1972 |
| Kraj produkcji | |
| Język |
polski |
| Czas trwania |
8,5 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Julian Antonisz |
| Muzyka |
Julian Antonisz |
| Zdjęcia |
Jan Tkaczyk |
| Scenografia |
Julian Antonisz |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja |
Treść edytuj
Animacja rozpoczyna się jednominutową sekwencją prezentującą różne przykłady wymyślonych, surrealistycznych mechanizmów o niedorzecznych nazwach. Wstęp kończy się wypowiedzianym przez narratorkę tytułowym pytaniem na temat budowy jamnika. Następuje lekcja anatomii „wyjaśniająca” skomplikowaną maszynerię organizmu zwierzęcego. Wykład zabużańskiej narratorki zostaje brutalnie przerwany przez postać Ewarysta, który zgniata jamnika, przez co zwierzę rozpada się na odpady biomechaniczne. Film kończy apel narratorki: „Nie niszczmy jamniczka”[3].
Rozpowszechnianie edytuj
Premiera filmu odbyła się w czerwcu 1972 jako kinowy dodatek przed francusko-włoskim filmem Zaproszona z 1969 roku[4].
Odbiór edytuj
Joanna Pawluśkiewicz z portalu Culture.pl pisała, że film Antonisza jest „nie tylko niezwykle dowcipny, ale dzięki charakterystycznemu głosowi narratorki również wzruszający. Przede wszystkim zadziwia jego nonsensowny humor”[5]. Michał Bobrowski odczytywał Jamniczka przez pryzmat kartezjańskiej wizji zwierzęcia jako bezdusznej maszyny, która w ujęciu Antonisza „staje się punktem wyjścia dla nieoczekiwanego humanitarnego, ekologicznego argumentu, polegającego na żmudnej metodzie szacowania wartości ekonomicznej motyla”[2]. Oboje krytyków zauważało, że film Antonisza cieszył się popularnością w mediach społecznościowych takich jak YouTube[5][6].
Nagrody edytuj
| Rok | Festiwal | Nagroda | Odbiorca[7] |
|---|---|---|---|
| 1972 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Mannheim | Międzynarodowa Nagroda Ewangelicka | Julian Antonisz |
| Wyróżnienie Międzynarodowego Ekumenicznego Centrum Filmowego | |||
| Krakowski Festiwal Filmowy | Brązowy Lajkonik | ||
| OPF „Człowiek i Jego Środowisko” | Srebrny Feniks |
Przypisy edytuj
- ↑ Jan Strękowski: Julian Józef Antonisz (Antoniszczak). 2007-09. [dostęp 2012-05-03]. (pol.).
- ↑ a b Bobrowski 2019 ↓, s. 227.
- ↑ Bobrowski 2019 ↓, s. 226–227.
- ↑ Idziemy do kina. „Film”. 24, s. 15, 1972-06-11. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
- ↑ a b Pawluśkiewicz 2007 ↓.
- ↑ Bobrowski 2019 ↓, s. 216.
- ↑ Jak działa jamniczek w bazie filmpolski.pl
Bibliografia edytuj
- Michał Bobrowski, Subversive Machinery: DIY Method in the Work of Julian Antonisz, [w:] Franziska Bruckner i inni red., Global Animation Theory, New York – London: Bloomsbury Publishing, 2019, s. 213–232.
- Joanna Pawluśkiewicz, "Jak działa jamniczek", reż. Julian Józef Antonisz [online], Culture.pl, 2007 [dostęp 2021-08-26] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Jak działa jamniczek w bazie Filmweb
- Jak działa jamniczek w bazie filmpolski.pl
- Jak działa jamniczek w bazie IMDb (ang.)
- Zdjęcia z filmu Jak działa jamniczek w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”