Jakub Lipszyc (rabin)
Jakub Lipszyc, właśc. Jakób Liebschütz (ur. w 1870, zm. w lipcu 1942) – czwarty i ostatni koniński rabin, ofiara zbrodni niemieckich[1][2].
Kraj działania |
Polska |
---|---|
Data śmierci |
1942 |
Rabin Konina | |
Okres sprawowania |
1906–1940 |
Wyznanie |
Życiorys
edytujSyn znanego talmudysty – Hillela. Wykształcenie zdobył w Niemczech i Rosji. Oprócz języków żydowskich posługiwał się również rosyjskim, niemieckim oraz polskim[1].
Od 1906 roku do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję konińskiego rabina. Z racji swego pochodzenia (wywodził się z guberni kowieńskiej) był postrzegany przez innych Żydów za litwaka, a jednocześnie za tolerancyjnego i postępowego rabina. W 1927 roku stanął na czele zarządu konińskiej gminy żydowskiej[1].
Nie chcąc dopuścić do profanacji szczątków (którym zagrażała powiększająca się żwirownia) spoczywających na terenie starego, od dawna nieużywanego cmentarza żydowskiego w Czarkowie, nakazał ich ekshumację, narażając się ortodoksyjnym Żydom. W 1932 roku skrupulatnie zebrano wszystkie kości do lnianych worków, przewieziono na nowy cmentarz w Koninie i tam złożono w jednej wspólnej mogile. Razem z nimi przeniesiono również kamienne macewy. Dla gminy żydowskiej koszt przetransportowania zmarłych oraz nagrobków był bardzo wysoki – wynosił aż 6368,45 zł[3].
Jakub Lipszyc mieszkał przed wojną na pierwszym piętrze kamienicy na Placu Zamkowym w Koninie, który przez żydowską społeczność był nazywany Teper Markiem (tłumacząc z języka jidysz jego nazwa oznacza Rynek Garncarski). Jego żoną była Pesa Shlezinger[2][4][5][6].
W 1940 roku Niemcy deportowali go do Józefowa w powiecie biłgorajskim. Rabin Hersz Majlech Talmud bezskutecznie starał się u lokalnego Judenratu o pomoc finansową dla wysiedlonego z Konina rabina[7]. W lipcu 1942 roku Jakub Lipszyc został zamordowany przez Niemców[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Lipszyc Jakub [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2022-10-28] .
- ↑ a b The Central Database of Shoah Victims' Names [online], yvng.yadvashem.org [dostęp 2022-10-29] .
- ↑ Żydowski cmentarz rozciągał się u podnóża wieżowca przy ulicy Dworcowej [online], LM Lokalne Media [dostęp 2022-10-28] (pol.).
- ↑ VII. Atlantyda [online], Akcja Konin [dostęp 2022-10-28] (pol.).
- ↑ Konin w „rybim oku”…(13) [online], Zapatrzeni w Konin, 2 stycznia 2022 [dostęp 2022-10-28] (pol.).
- ↑ Aleksandra Polewska-Wianecka , Ciekawostka historyczna dnia: Teper Mark, czyli koniński Plac Zamkowy w żydowskiej odsłonie [online], Konin Nasze Miasto, 20 października 2021 [dostęp 2022-10-28] (pol.).
- ↑ Prośba o pomoc dla rabina Jakuba Lipszyca - Wydarzenia - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2022-10-29] (pol.).