Jan Baptysta Motty
Jan Baptysta Motty (ur. 1790 w Paryżu, zm. 25 września 1856 w Poznaniu) – przyrodnik, pedagog, spolonizowany Francuz, protoplasta zasłużonej rodziny wielkopolskiej.
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Rodzice |
Jean Motty, Anna Maria Bachmann |
Małżeństwo |
Apolonia Herwig |
Dzieci |
Życiorys
edytujBył synem Jeana, oficera kawalerii narodowej, i Anny Marii Bachmann. Przyjechał do Polski w 1805 wraz z rodziną Mielżyńskich. W Miłosławiu w latach 1806-1812 pracował jako guwerner synów Józefa Mielżyńskiego (m.in. Macieja). Jednocześnie metodą samokształcenia studiował dzieła przyrodników Karola Linneusza, Georges'a-Louisa Leclerca, hrabiego de Buffon, Antoine'a Laurenta de Jussieu i Stanisława Bonifacego Jundziłła. Od 1812 pracował – aż do przejścia na emeryturę w 1845 – w szkole departamentowej w Poznaniu, przekształconej później w Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Był nauczycielem przyrody i języka francuskiego. Od 1848 prowadził prywatną szkołę dziewczęcą oraz pensjonat dla chłopców.
Zaangażował się w działalność edukacyjną w Polsce. Opracował i wydał kilka książek przyrodniczych – Wstęp do historii naturalnej (1823) i Muzeum historii naturalnej i cudów stworzenie (w 1830 ukazała się pierwsza część, wydaniu dalszych przeszkodził wybuch powstania listopadowego). Ponadto wydał Leitfaden der Botanik (1830, po zaprowadzeniu urzędowego języka niemieckiego w szkolnictwie), Precis de l'histoire de la litterature francaise (1825, podręcznik gimnazjalny literatury francuskiej), Książeczkę do nabożeństwa, na której modliła się S. Jadwiga (1823, tzw. Modlitewnik Nawojki).
Życie osobiste
edytujW 1817 zawarł związek małżeński z Apolonią Herwig (zm. 1878). Z tego małżeństwa urodziło się troje dzieci: syn Marceli (1818-1898) był nauczycielem i działaczem społecznym, córka Walentyna (1823-1859) wyszła za mąż za Hipolita Cegielskiego. Młodszy syn Stanisław (1826-1900) także był znanym wielkopolskim działaczem społecznym i politycznym.
W kulturze
edytujJest jednym z bohaterów polskiego serialu historycznego Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy w reżyserii Jerzego Sztwiertni. Odtwórcą jego roli był Marek Bargiełowski.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Dzięczkowski: Jan Baptysta Motty. W: Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: 1981. ISBN 83-01-02722-3.
- Roman Nowaczyk: Motty Jan Baptysta. W: Roman Nowaczyk (red.): Wrzesiński słownik biograficzny. Wyd. II poprawione i rozszerzone. Września: Wydawnictwo Kropka Jolanta i Waldemar Śliwczyńscy, 2011, s. 184. ISBN 978-83-89494-40-5.
- Andrzej Dzięczkowski: Jan Baptysta Motty. W: Słownik biologów polskich. Warszawa: 1987.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jan Baptysta Motty – publikacje w bibliotece Polona