Janusz Grzymułtowski
Janusz Grzymułtowski herbu Nieczuja (ur. 1567, zm. 25 czerwca 1617[1]) – kasztelan bydgoski od 1602 r., starosta śremski od 1603 r.
 Nieczuja | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Rodzice |
Mikołaj Grzymułtowski |
| Małżeństwo |
Barbara Grudzińska |
| Dzieci |
Stanisław, Mikołaj, Andrzej, Jan, Krzysztof, Marcin, Wojciech, Maciej, Zofia, Anna, Katarzyna |
| Administracja |
kasztelan bydgoski |
Życiorys
edytujUrodził się ok. 1567 r. prawdopodobnie w rodzinnych Grzymułtowicach. Był synem Mikołaja i jego drugiej żony, Zofii Dzierżanowskiej. Nie wiadomo, do jakich szkół uczęszczał, w każdym razie był człowiekiem dobrze wykształconym.
Od 1569 r. czynnie występował na sejmikach, gdzie dawał niejednokrotnie dowody rozumu i dzielności, rozstrzygając wątpliwości i spory. Sejmik posejmowy w Środzie Wlkp. w 1601 r. zlecił mu między innymi dopilnowanie, by zebrane na wojnę inflancką pieniądze dostały się bez zwłoki rotmistrzom. 15 listopada 1602 r. został mianowany kasztelanem bydgoskim. W grudniu tego roku obrany został posłem. W 1603 r. otrzymał wraz z żoną starostwo średzkie.
7 października 1606 roku podpisał ugodę pod Janowcem[2]. W 1607 roku był posłem na sejm z województwa poznańskiego[3]. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stał po stronie króla Zygmunta III. Był wysłannikiem monarchy do pertraktowania z rokoszanami. Przekonał rokoszan o bezskuteczności ich walki, a w obozie królewskim pod Janowcem uczestniczył przy przeprosinach Zygmunta III przez Mikołaja Zebrzydowskiego. Po rokoszu doszedł do sławy i znaczenia.
Poseł na sejm nadzwyczajny 1613 roku z Wielkopolski[4]. Od 21 lutego do 7 maja 1614 r. uczestniczył w pracach komisji bydgoskiej powołanej do zapłaty wojsku smoleńskiemu. Grzymułtowski był żarliwym katolikiem, obracał się w otoczeniu humanistów wielkopolskich.
Zmarł 26 czerwca 1617 r. w wieku 50 lat. Był żonaty z Barbarą Grudzińską, córką Andrzeja, kasztelana krzywińskiego i Anny Stadnickiej (związek małżeński zawarty przed 1568 r.) Miał z nią ośmiu synów: Stanisława (starostę średzkiego), Mikołaja, Andrzeja, Jana (opata w Lądzie), Krzysztofa (rotmistrza królewskiego), Marcina, Wojciecha i Macieja oraz trzy córki: Zofię, Annę i Katarzynę.
Kasztelanowi Grzymułtowskiemu poświęcili utwory panegiryczne: Jan Piórowic oraz Jan Centalius. Ten ostatni w swoim poemacie podkreślał, iż to Bydgoszcz wiodła go do zaszczytów. W epitafium kończącym poemat podniósł cnoty kasztelana bydgoskiego: pobożność, bezprzykładną hojność dla ubogich oraz wyjątkowe zdolności umysłowe.
Przypisy
edytuj- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 169.
- ↑ Alexander Rembowski, Rokosz Zebrzydowskiego : materyały historyczne poprzedzone przedmową i rozprawą pod tytułem Konfederacya i rokosz w dawnem prawie państwowem polskiem, Warszawa 1893, s. 213.
- ↑ Anna Filipczak-Kocur, Senatorowie i posłowie koronni na sejmie 1607 roku, [w:] Przegląd Historyczny, 76/2, 1985, s. 297.
- ↑ Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 252.
Bibliografia
edytuj- Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom VI. Bydgoszcz 2000. ISBN 83-85327-58-4, s. 38