Jaskinia Dolná Túfna
Jaskinia Dolná Túfna – jaskinia krasowa w południowej części grupy górskiej Wielkiej Fatry na Słowacji. Długość jaskini wynosi 68 m.
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Długość |
68 m |
| Wysokość otworów |
935 m n.p.m. |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°50′37″N 19°01′36″E/48,843611 19,026667
| |
Położenie
edytujJaskinia leży na terenie tzw. Krasu Harmanieckiego, w zamknięciu doliny Túfna (lewe orograficznie odgałęzienie Harmaneckiej doliny), w zboczach masywu szczytu Črchľa (1207 m n.p.m.). Jej wejście znajduje się na wysokości 935 m n.p.m., poniżej i w bok od jaskini Horná Túfna.
Geologia, morfologia
edytujJaskinia powstała w triasowych skałach wapienno-dolomitowych lokalnego płaskowyżu Krásna, potrzaskanych licznymi złomami i uskokami. Jest jaskinią pochodzenia fluwiokrasowego: w linii większych spękań skał utworzył ją potok Tufná, który dziś wypływa ok. 40 m niżej. Wejście do niej ma formę dużego portalu, znajdującego się u podstawy przewieszonej ściany skalnej. Jaskinia posiada interesująca szatę naciekową, obecnie jednak mocno zniszczoną przez nieodpowiedzialnych turystów i domorosłych archeologów. Charakterystyczne są tu niewielkie misy naciekowe, zajmowane przez jeziorka jaskiniowe.
Dzieje poznania
edytujPodobnie jak jaskinia Horná Túfna, Dolná Túfna była okresowo zamieszkiwana przez grupy paleolitycznych łowców niedźwiedzi jaskiniowych. Świadczą o tym znaleziska kości tych zwierząt ze śladami celowej obróbki mechanicznej lub opalenia, jednak znacznie skromniejsze niż z Hornéj Túfnej.
Ochrona jaskini
edytujJaskinia znajduje się na terenie Parku Narodowego Wielka Fatra, na terenie rezerwatu przyrody Horná a Dolná Túfna. W 1981 r. została objęta (wraz z jaskinią Horná Túfna) ochroną jako narodowy pomnik przyrody (słow. Národná prírodná pamiatka Horná a Dolná Túfna), jednak późniejsza ustawa o ochronie przyrody i krajobrazu (nr 287/94) zniosła ten rodzaj ochrony.
Turystyka
edytujW pobliżu jaskini przebiega zielono znakowany szlak turystyczny z Harmanca do hotelu górskiego Kráľova studňa, jednak jaskinia (ze względu na znaczenie dla nauki) nie jest udostępniona do zwiedzania.
Bibliografia
edytuj- Bárta J., Bánesz L.: Výskum staršej a strednej doby kamennej na Slovensku, w: Slovenská archeológia XIX-2, Vyd. SAV Bratislava 1971, s. 294-317.
- Droppa A.: Krasové javy v okolí Harmanca vo Veľkej Fatre, w: Slovenský kras XII, Liptovský Mikuláš 1974, s. 59-94.
- Hochmuth Zdenko a kolektív: Veľká Fatra. Turistický sprievodca ČSSR č. 3, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1980.
- Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 121, wyd. VKÚ Harmanec 1994. ISBN 80-85510-41-3.