Juraj Bindzár
Juraj Bindzár (ur. 24 lutego 1943 w Pezinoku, zm. 24 czerwca 2019 w Bańskiej Bystrzycy) – słowacki reżyser, scenarzysta, pieśniarz i pisarz.
| Data i miejsce urodzenia |
24 lutego 1943 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 czerwca 2019 |
| Narodowość |
słowacka |
| Język | |
| Ważne dzieła | |
|
Balada presmutná o strašlivé smrci strojvodcu Zbudzilu velkého štramáka, | |
W dzieciństwie chorował na polio, dlatego do szkoły podstawowej uczęszczał w czeskich uzdrowiskach Velké Losiny i Jańskie Łaźnie. Gimnazjum ukończył w rodzinnym mieście, a później studiował estetykę i teatrologię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze oraz reżyserię teatralną w Wyższej Szkole Sztuk Scenicznych w Bratysławie[1].
Jako autor sztuk teatralnych zajmował się głównie tworzeniem spektakli dla dzieci[1]. Był też inicjatorem i założycielem studia filmowego Ludus, w którym nakręcił film animowany Oko (1967), natomiast prace nad kolejną animacją Aplauz zostały przerwane ze względów politycznych[2]. Na podstawie własnego scenariusza nakręcił też pełnometrażowy Okresné blues (1986) o konfliktach muzyków folkowych z lokalnymi urzędnikami, jednak miał on premierę dopiero pięć lat później. Film ten zawierał również jego własną muzykę[2]. W latach 1975–1989 zajmował się reżyserią dubbingu[2]. Pracował w teatrach w Nitrze i Bańskiej Bystrzycy, a także w Nowym Teatrze w Bratysławie oraz w Telewizji Czechosłowackiej[1]. Przez piętnaście lat prowadził w miesięczniku „Slovenské pohľady” własną rubrykę publicystyczno-krytyczną[2].
Był również pieśniarzem, współpracował ze stowarzyszeniem pieśniarskim Slnovrat, a teksty piosenek tworzył głównie w gwarze pezinockiej. Spośród jego utworów największą popularność zdobyła Balada presmutná o strašlivé smrci strojvodcu Zbudzilu velkého štramáka, stworzona na melodię amerykańskiej pieśni ludowej[1]. Jako muzyk został laureatem festiwalu Martinské folkfórum 1986, a w 1988 został uznany za objawienie roku przez czeski magazyn Melodie[2].
W późniejszych latach zaczął również tworzyć poezję oraz prozę. Wydał trzy zbiory poezji: Krajina nespavosti (2000, debiut literacki)[3], dwujęzyczny Dvojhlavé srdce – Dvouhlavé srdce (2012) oraz V bruchu zimy (2018). Jako prozaik zadebiutował w 2002 roku kryminałem Zabi ma nežne alebo Šibenica pre malého muža[1]. Zmarł 24 czerwca 2019[4].
W 2020 roku został pośmiertnie laureatem nagrody Jána Johanidesa za powieść Zvon[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Juraj Bindzár. Slovenské literárne centrum. [dostęp 2024-04-21]. (słow.).
- ↑ a b c d e Iveta Grznárová: Režisér a spisovateľ Juraj Bindzár: Úsmevné pokrytectvo. To je to, čo majú Slováci ako národ v povahe. HNonline, 2019-06-26. [dostęp 2024-04-21]. (słow.).
- ↑ Vo veku 76 rokov zomrel slovenský režisér, scenárista a básnik Juraj Bindzár. Literárne noviny, 2019-06-26. [dostęp 2024-04-21]. (słow.).
- ↑ Vo veku 76 rokov zomrel režisér a spisovateľ Juraj Bindzár. HNonline, 2019-06-26. [dostęp 2024-04-21]. (słow.).
- ↑ Tohtoročnú Cenu Jána Johanidesa získal zosnulý Juraj Bindzár a Alena Sabuchová. Literárne noviny, 2020-10-21. [dostęp 2024-04-21]. (słow.).