Wikipedia

Kalendarium Białobrzegów

Białobrzegi – 8 km na NE od Solca nad Wisłą, ok. 60 km na NE od klasztoru świętokrzyskiego, 5 km na NW od wsi klasztornej Braciejowice znanej już w XIII w.[1]

Główny artykuł: Białobrzegi w powiecie lipskim.
Nazwa własne miejscowości w dokumentach źródłowych

Rok 1428 „Byalebrzegy”, 1465 „Bialobrzegi”, 1508, 1517, 1519 „Byalobrzegy”, 1510 „Bialebrzegy”, 1526 „Bialobrzegi”, 1529 „Byalebrzegi”, 1530 „Bialobrzeg”, 1531 „Byalebrzegij”, 1538 „Bialebrzegi”, 1540 „Bÿalobrzegi”, 1563 „ Biallobrzegÿ”, 1569 „Białobrzegi”, 1787 „Białobrzegi”.

Obecnie brzmiąca nazwa wsi przyjęła się ostatecznie od drugiej połowy XVI wieku.

Podległość administracyjna świecka i kościelna edytuj

  • 1508 był to powiat radomski[2],
  • 1827 powiat solecki,
  • 1510 parafia Solec[3],

Od 1526 parafia Chotcza[4].

Granice, topografia edytuj

 
Otoczenie Białobrzegów na mapie Pethersa z XVIII w


  • 1470-80 graniczy z Boiskami (Długosz L.B.t.III s.241),
  • 1517 i 1519 graniczy z Solcem i Boiskami i Goszczą,
  • 1592 graniczy z Solcem, Boiskami i Jarnołtowicami i Boiskami,
  • 1660 graniczy z Baranowem i Jarnołtowicami[5],
  • 1789 graniczy z Baranowem, Jarnołtowicami i Wolą Solecką[6].

Kalendarium własności edytuj

Wieś była własnością szlachecką.

  • 1428 właścicielem był Jaśko z Białobrzeg[7],
  • 1465 dziedzicem był Mikołaj[8],
  • 1508 Bogdan i Włodek z Krępy płacą ze źrebów w Białobrzegach, Krepie i Lipie (Paw. 472),
  • 1526 odnotowano pobór z 1 łana[4],
  • 1530-1, 1538, 1540, 1563 pobór z 2,5 łana[9],
  • 1569 dziedzicem był Krzysztof Łyczko podstarości Solca płaci pobór z 2,5 łana i od 2 zagr.[10],
  • 1576 starościna solecka daje pobór z 2/3 łana i od 2 zagrodników z rolą[11],
  • 1577 Michał Chościcki i Mikołaj Radziwiłł dają pobór z 2,5 łana i od 2 zagr. z rolą,
  • 1592 dziedzicem był Jan Zieliński (AG 6343),
  • 1641, 1652 1662 płacono pogłówne od 53 mieszkańców[12],
  • 1787 wieś liczy 156 mieszkańców, w tym 7 Żydów[13],
  • 1789 własność W. Zapolskiego daje 1835,11 zł dochodu[14],
  • 1827 Białobrzegi posiadały 22 domy i 158 mieszkańców.

Powinności dziesięcinie edytuj

  • Dziesięcina należy do klasztoru świętokrzyskiego i plebana z Chotczy.
  • 1465 z ról 2 dziedzica i roli zwanej Czuch dziesięcina należy do plebana z Chotczy[15],
  • 1529 dziesięcina snopowa wartości 0,5 grzywny należy do stołu konwentu świętokrzyskiego (LR 351),
  • 1595 dziesięcina snopowa niegdyś pleb. Chotczy (Acta Visitationis capituli cracoviensis, rps w AMetr. III 81v),
  • 1602 jak w 1465 r., 1641 dziedzic Jakub Zieliński obiecuje nie przeszkadzać kl. święt. w pobieraniu dziesięciny snopowej z Białobrzegów[16],
  • 1652 Paweł Zieliński płaci konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięcinę z Białobrzegów 20 zł rocznie (AG nab. 936 1, 2),
  • 1660 kl. ma zostać wynagrodzony za zatrzymanie należnych mu dziesięcin snopowych z Białobrzegów[16],
  • 1721 dziesięcina od kmieci niegdyś należała do plebana Chotczy, obecnie pobiera ją klasztor świętokrzyski, który dysponuje dokumentami potwierdzającymi jego roszczenia (AV XX 756),
  • 1740 Teofil z Wędyk zobowiązuje się odsyłać corocznie konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięcinę z Białobrzegów po 28 zł do Boisk[16],
  • 1819 za dziesięcinę kmiecie płacą konwentowi świętokrzyskiemu 100 zł rocznie[17]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu.
  2. ↑ (Pawiński Kodeks Dypl. Małop. 472).
  3. ↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/10 44V).
  4. ↑ a b (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 176v).
  5. ↑ (Lustracja województwa sandomierskiego 1660-1664, wyd. H. Opawko, K. Schuster, cz. I-II, Wr. 1971-1977 – 1660-4 I 185, 191).
  6. ↑ (Lustracja województwa sandomierskiego 1789, wyd. H. Madurowicz-Urbańska, cz. I-II, Wr. 1965-1967 1789 II 20, 23, 25).
  7. ↑ (Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński IV 1259).
  8. ↑ (J. Wiśniewski, Dekanat Iłżecki, Radom 1909-1911 15-6).
  9. ↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG).
  10. ↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 584, Paw 323).
  11. ↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 480).
  12. ↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/67 74).
  13. ↑ (Spis I 392, II 114).
  14. ↑ (Osadnictwo i gospodarka powiatu radomskiego w XVI-XVIII w., red. Z. Guldon, S. Zieliński (Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczypospolitej, 1-2), t. 1-2, Radom 1995. II 232).
  15. ↑ (J. Wiśniewski, Dekanat Iłżecki, Radom 1909-1911 16).
  16. ↑ a b c (J. Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, W. 1873. 282).
  17. ↑ (Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r. 9v).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalendarium_Białobrzegów&oldid=57818178”