Kamienica Pod Trzema Gołębiami we Wrocławiu
Kamienica Pod Trzema Gołębiami – zabytkowa kamienica mieszczańska, o rodowodzie średniowiecznym, znajdująca się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 65 we Wrocławiu.
 nr rej. A/5344/157 z 15.02.1962[1]
| |
.jpg) Kamienica Pod Trzema Gołębiami | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Kazimierza Wielkiego 65 |
| Styl architektoniczny |
barok |
| Kondygnacje |
trzy |
| Rozpoczęcie budowy |
1706 |
| Ważniejsze przebudowy |
1872, 1902, 1970-1971, 2011 |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51,106933°N 17,034492°E/51,106933 17,034492 | |
Przed 1945 rokiem kamienica posiadała adres Słodowa 17. Nieistniejąca dziś ulica ciągnęła się od kościoła Św. Krzysztofa do ul. Świdnickiej. Była zamieszkiwana głównie przez rzemieślników wytwarzających słód. W 1945 roku zniszczona została cała północna pierzeja ulicy oraz większość południowej. Pozostałe kamienice zostały przydzielone do powstałej w 1975 roku staromiejskiej obwodnicy tzw. Trasy W-Z czyli ulicy Kazimierza Wielkiego[2].
Historia posesji i kamienicy
edytujPierwszy budynek na działce nr 17 został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XVI wieku[3]. W zachowanych dokumentach podatkowych. m.in z 1564 roku posesja nr 17 wymieniana jest jako jedna z dwunastu posesji znajdujących się w środkowym pasie ulicy zwanej "Vnnther denn Meltzernn" o szerokości od 12 do 35 łokci[4]. Był to kamienica szczytowa. W 1706 roku kamienica została przebudowana a jej fasadzie nadano wówczas barokową formę. Na jej szczycie umieszczono datę zakończenia przebudowy. W 1872 roku jej wnętrza zostały częściowo przebudowane a w 1902 roku w części parterowej wybito dodatkowe wejście do istniejącej tu restauracji. Ponowny remont kamienicy miał miejsce w 1926 roku[3][5].
Opis architektoniczny
edytujKamienica barokowa jest budynkiem murowanym z cegły, trzytraktowa[6], trzykondygnacyjna z trzykondygnacyjnym szczytem i z czteroosiową fasadą[3]. Skraje osie zewnętrzne udekorowane są boniowanymi pasami[7]. Wejście do budynku prowadzi przez sklepiony koszowo, boniowany portal znajdujący się w skrajnej wschodniej osi, zamknięty wydatnym gzymsem[5][7]. W przeszłości nad nim znajdowało się godło domu[7]. Wejście prowadzi do asymetrycznej sieni przelotowej[3][7]. Okna na kondygnacjach posiadają uszakowe otynkowane obramienia z łezką a pod podokiennikiem znajdują się płyciny (na I piętrze prostokątne, na II zaokrąglone w narożach). Pomiędzy trzecią kondygnacją a szczytem znajduje się szeroki gzyms koronujący[3]. Trzyosiowy szczyt akcentowany jest czterema, dwukondygnacyjnymi pilastrami wielkiego porządku podtrzymującymi wysunięty gzyms, nad którym umieszczona jest trzecia, jednoosiowa kondygnacja przybierająca formę aediculi, z małym oknem pomiędzy równie krótkimi zdwojonymi pilastrami. Pod parapetem okna w płyciźnie umieszczona jest data "1706". Całość wieńczy trójkątny naczółek (tympanon[5]). Szczyt flankowany jest wolutowymi spływami[3]. W części piwnicznej i częściowo na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe[3][2][5].
Po 1945 roku
edytujPodczas działań wojennych w 194 roku kamienica została częściowo zniszczona; została odbudowana ze znacznie uproszczoną dekoracją fasady. W latach 1970-1971 budynek został przystosowany do siedziby Polskiego Związku Wędkarskiego[3][5]. Nad pracami czuwał projektant J. Jabłoński[3][8]. W części parterowej znajdował się sklep wędkarski[9]. W 2011 roku elewacja kamienicy została gruntownie odnowiona[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024.
- ↑ a b Harasimowicz 1997 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e f g h i Eysymontt 2011 ↓, s. 224.
- ↑ Goliński 1997 ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e Brzezowski 2005 ↓, s. 283.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Wrocław ul. Kazimierza Wielkiego 65. zabytek.pl, 2014-11. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).
- ↑ a b c d Harasimowicz 1997 ↓, s. 53.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 223.
- ↑ Wnętrza sklepu wędkarskiego
- ↑ Kazimierza Wielkiego 63/65
Bibliografia
edytuj- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6.\
- Mateusz Goliński: Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.