Wikipedia

Kamienica przy Rynku 45 we Wrocławiu

kamienica we Wrocławiu

Kamienica przy Rynku 45 – kamienica na wrocławskim rynku, na jego północnej pierzei, zwanej Targiem Łakoci.

Kamienica przy Rynku 46
Symbol zabytku nr rej. A/1530/293 z 30.12.1970[1]
Ilustracja
Kamienica przy Rynku 45
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Rynek 45

Kondygnacje

cztery

Kolejni właściciele

Michał z Krakowa i jego spadkowicze (do 1420/1423), Anna Smarse (1424-1441), Katarzyna Smarse (1441), Paul i Małgorzata Junker (1441-1457), Niklas i Agneth Kauer (1457-1465), Lucas Hasenfelt (1465-1479), Greger Reichel (1492), Michael i Cristina Behme (1500), Hans Sigersdorff (1500-1501), Heinrich von Vollgenad (XVIII wiek), J.G. Selenke

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy Rynku 46”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy Rynku 46”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy Rynku 46”
Ziemia51°06′38,90″N 17°01′56,06″E/51,110806 17,032239
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia i architektura kamienicy edytuj

 
Widok kamienicy w roku 1800 według grafiki Rudolfa Steina

Budynek został wzniesiony w okresie późnego średniowiecza, pomiędzy drugą połową XIV wieku a trzecią tercją XV. Pierwotnie był to budynek o wymiarach 8 x 18 metrów, dwutraktowy, jednoprzestrzenny frontowy i dwudzielny, dwupoziomowy od strony podwórza. Od strony Rynku znajdowało się co najmniej jedno okno; przy ścianie wschodniej znajdował się otwór drzwiowy łączący dolny poziom traktu tylnego pokrytego sklepieniami kolebkowymi. W zachodniej części korytarza komunikacyjnego wydzielonego na przełomie XV i XVI wieku znajdowały się schody prowadzące na parter[2]. W 1436 roku kamienica została połączona z prostopadłą parcelą znajdującą się przy ulicy Kuźniczej 64/65 i, jak wynika z dokumentów źródłowych, była połączona z posesją przy obecnej ulicy Igielnej 22[3][4].

W pierwszej połowie XVIII wieku za sprawą Heinricha von Vollgenada, budynek przeszedł przebudowę. Powstał wówczas trzykondygnacyjny budynek o czteroosiowej fasadzie zwieńczonej trzykondygnacyjnym szczytem otoczony wolutami. Wnętrza kamienicy miały układ trzytraktowy, z klatką schodową w trakcie środkowym. Fasada otrzymała barokową formę, a na poziomie drugiej kondygnacji umieszczono ozdobny wykusz[5][6].

Na przełomie XVIII i XIX wieku fasada kamienicy otrzymała nową formę. Budynek został przebudowany według projektu A. Kühnela, a jego wykonawcami byli mistrz murarski Carl Meineck i cieśla Heinrich Kuveke. Fasada kamienicy w kolejnych latach (1914, 1921 i 1925) zmieniała swój wygląd, sukcesywnie pozbawiana była wystroju i dekoracji[6]. W 1919 w kamienicy na parterze i I piętrze swoją siedzibę miała firma N. Berger[7]

Właściciele i postacie związane z kamienicą edytuj

Do lat 1420/1423 kamienica była własnością rodziny Krakau, do Michała z Krakowa a następnie do jego synów[8]. Od 1424 kamienica przeszła w ręce rodziny Smarse, pierwotnie do Anny Smarse a następnie w 1441 do Katarzyny. W tym samym roku posesja została sprzedana Paulowi i Małgorzacie Junker[4]. Paul z zawodu był złotnikiem wybieranym na starszego cechu; obywatelstwo Wrocławia nabył w 1430. Kamienica znajdowała się w jego majątku do 1457 roku, kiedy to została sprzedana Niklasowi Kauerowi, paśnikowi i jego żonie Agneth[9]. Po śmierci Niklasa, kamienica pozostała w rękach jego żony, która ok. 1460 wyszła ponownie za mąż, za Lucasa Hasenfelta. W 1465 Agneth zmarła a posesja została w rękach jej męża i drugiej żony Barbary do 1479. Według kolejnych materiałów źródłowych w 1492 roku nowym właścicielem kamienicy był Greger Reichel, w 1500 Michael i Cristina Behme (Böhme) (od 1500 roku właściciele kamienicy 59 i kamienicy 49[10] a w latach 1500-1501 Hans Sigersdorff[11].

W pierwszej połowie XVIII wieku kamienica należała do Heinricha von Vollgenada[6]

Po II wojnie światowej edytuj

Działania wojenne w 1945 roku w niewielkim stopniu uszkodziły kamienicę. W 1945 roku została ona odbudowana z zachowaniem prostej elewacji. Jedynie w części parterowej zastosowano boniowanie. Po 1946 w kamienicy swoją siedzibę miała Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”[12], a następnie, do połowy pierwszej dekady XXI wieku, sklep odzieżowy „Salon Agatka”[6].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 25.
  3. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 270.
  4. ↑ a b Goliński 2015 ↓, s. 272.
  5. ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 67.
  6. ↑ a b c d Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 313.
  7. ↑ Łagiewski 2010 ↓, s. 214.
  8. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 271.
  9. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 273.
  10. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 345-347.
  11. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 274.
  12. ↑ Baner reklamowy SM "Książka"

Bibliografia edytuj

  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
  • Zdzisław Wiśniewski: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych cz.II. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2002.
  • Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz2: 1421-1500). Wrocław: Chronicon, 2015.
  • Maciej Łagiewski: Wrocławscy Żydzi 1850-1944. Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2010.
  • Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_przy_Rynku_45_we_Wrocławiu&oldid=72132875”