Kaplica Bożego Grobu w Przeworsku
Kaplica Bożego Grobu w Przeworsku – kaplica przy bazylice kolegiackiej w Przeworsku, w której znajduje się stały ołtarz będący wierną repliką z bazyliki Grobu Świętego w Jerozolimie[2].
 nr rej. A-309 z 27.11.1952 (decyzja: zespół klasztorny bożogrobców)[1]
| |||||||
 Wnętrze kaplicy Grobu Bożego | |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Przeworsk | ||||||
| Wyznanie |
Katolickie | ||||||
| Kościół | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Przeworska  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||
Położenie na mapie powiatu przeworskiego  | |||||||
 50°03′27″N 22°29′24″E/50,057500 22,490000
| |||||||
Istnienie kaplicy związane jest z zakonem Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego zwanych bożogrobcami lub miechowitami, którzy przybyli do Przeworska w 1394 roku, sprawując w tej parafii posługę do 1846 roku.
Prace nad dobudowaniem kaplicy do bazyliki rozpoczęte zostały w 1697 roku, zaś konsekrację przeprowadzono w 1727 r. W wydanym po raz pierwszy w 1786 r. opracowaniu pt. „Geografia (...) Galicyi i Lodomeryi” autorstwa hrabiego Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego przy opisie Przeworska czytamy: ...zdobi to miasto kościół wspaniały i w wyborne malowania obfity z kaplicą według prawdziwego rozmiaru grobu Chrystusowego w Jeruzalem. W której to kaplicy są groby domu xiążąt Lubomirskich, dziedziców i fundatorów, i wielu zacnych zakonnych prałatów, którzy tu mają probostwo kanonicy grobu Chrystusowego[3].
W połowie XIX w., po śmierci ostatniego z przeworskich bożogrobców, kaplica została zamknięta i opuszczona. W latach 1968–1969 kaplicę uporządkowano i wyremontowano, m.in. odtwarzając sztukaterię, przywrócono też wykonaną w 1821 r. polichromię[4].
Kaplica posiada wyraźnie barokowy wystrój. Wejście do niej prowadzi przez bogato zdobione odrzwia z czarnego marmuru z drzwiami z kutego żelaza. We wnętrzu na centralnym miejscu znajduje się wykonany w 1712 roku Boży Grób. W jego ścianę został wmurowany jako relikwia kamień z jerozolimskiego oryginału. Ściany zdobi neoklasyczna dekoracja malarska z około 1845 roku z fragmentem starej polichromii. Na ścianach bocznych znajdują się ołtarze z XVIII wieku: „Złożenie do Grobu” oraz „Niewiasty i uczniowie przy pustym Grobie”.
Dziś kościół wraz z kaplicą Grobu Pańskiego stanowi sanktuarium, a także atrakcję turystyczną. W 2007 obiekt zajął 5. miejsce w plebiscycie gazety „Nowiny” na 7 cudów Podkarpacia[5].
W podziemiach kaplicy spoczywają między innymi członkowie rodu Lubomirskich oraz prepozyci klasztoru Bożogrobców[6][7]:
- Józef Lubomirski i jego dwie żony: Katarzyna Lubomirska z Bełżyckich oraz Teresa Lubomirska z Mniszchów
- Dorota Lubomirska
- Henryk Lubomirski
- Andrzej Lubomirski
- Franciszek Chodowicz
- Piotr Gogoliński
- Wacław Muratowicz
- Józef Drozdowski
- Teofil Zaczyński
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025.
- ↑ Kaplica Bożego Grobu otwarta tylko w święta na wiadomosci.gazeta.pl (Dostęp: 2007-04-06). [dostęp 2011-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-27)].
- ↑ Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi. Wyd. powtórne. Lwów: Nakładem Wojciecha Manieckiego, 1858, s. 42 (s. 52 w pdf).
- ↑ Franciszek Mróz. Sanktuaria i kaplice Bożego Grobu w Polsce. „Peregrinus Cracoviensis”. 8, s. 79-113, 2000. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISSN 1425-1922.
- ↑ Siedem cudów po polsku. tvn24.pl, 10 sierpnia 2007. [dostęp 2024-06-29].
- ↑ Pogrzeb państwowy śp. Andrzeja Księcia Lubomirskiego ostatniego Ordynata Przeworskiego. 2024-01-20. [dostęp 2024-01-22]. (pol.).
- ↑ Trwają przygotowania do pogrzebu księcia Andrzeja Lubomirskiego. 2024-01-17. [dostęp 2024-01-22]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia bazyliki. bazylika.przeworsk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-23)].