Kierat

Ten artykuł dotyczy urządzenia do wykorzystywania siły zwierząt. Zobacz też: Kierat – impreza sportowa w Limanowej.

kierat

Kierat, maneż – urządzenie wykorzystujące siłę pociągową zwierząt (koni lub wołów) do napędu stacjonarnych maszyn rolniczych takich jak sieczkarnia, wialnia czy młocarnia, bądź do wydobywania wody^[1].

Kierat jest zespołem przekładni zębatych, najczęściej składający się z dwóch par kół, przymocowany do ramy. Największe z kół było połączone z dyszlem służącym do zaprzęgania zwierząt pociągowych. Zwierzęta obracały przekładnię chodząc po okręgu o średnicy ok. 10 m. Napęd z kieratu do maszyn stojących w odległości kilkunastu metrów przekazywany był za pomocą wału. Wał składał się z kilku odcinków połączonych przegubami.

Pierwsze kieraty były zbudowane całkowicie z drewna, łącznie z kołami zębatymi. W XIX wieku, w Polsce, rozpoczęto budować kieraty ze stali i żeliwa. Elektryfikacja wsi i upowszechnienie się silników elektrycznych na początku lat 60. XX wieku spowodowały, że kieraty na polskiej wsi wyszły całkowicie z użycia.

Zygmunt Gloger w książce "Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce" opisywał kieraty drewniane używane w Polsce od XVII wieku do poruszania wind i podnoszenia ciężarów. Napędzane były one wielkim kołem deptakowym, wewnątrz którego, po szczeblach, chodzili chłopi^[2].

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ Poradnik powodziowy Żuławiaka
↑ Zygmunt Gloger, Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, Wydawnictwo Graf_ika, ISBN 978-83-923582-0-6

[1] Poradnik powodziowy Żuławiaka

[2] Zygmunt Gloger, Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, Wydawnictwo Graf_ika, ISBN 978-83-923582-0-6

[1]

[2]