Kitajgród
Kitajgród (ukr. Китайгород) – wieś w rejonie kamienieckim obwodu chmielnickiego Ukrainy, za czasów Rzeczypospolitej miasto.
 Kościół pw. Nawiedzenia NMP z 1775 r. | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3849 | ||||
| Kod pocztowy |
32392 | ||||
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 48°38′44″N 26°47′51″E/48,645556 26,797500
| |||||
Kitajgród jako miasto zbudowany został przez Andrzeja Potockiego herbu Pilawa, kasztelana kamienieckiego, ok. 1607 r., gdzie jego syn Stanisław Potocki wystawił zamek i otoczył go murem i wałem, należał następnie do Krokowskich herbu Ślepowron i Mrozowickich herbu Prus III[1]. Według spisu urzędowego z 25 października 1789, w parafii kitajgrodzkiej obejmującej miasto Kitajgród i wieś Wychwatyńce, należące wówczas do Mikołaja Mrozowickiego, podkomorzego koronnego i rotmistrza królewskiego, mieszkało 240 Żydów (92 mężczyzn, 89 kobiet oraz 43 dzieci płci męskiej i 16 płci żeńskiej)[2]. W 1816 r. Mikołaj Mrozowicki, procesował się z Potockimi, m.in. z Kordulią z Komorowskich, wdową po generale Teodorze Potockim, wojewodzie bełskim, o szkody poczynione w swoich dobrach Kitajgród[3]. W 1881 roku miasteczko spłonęło. W 2 połowie XIX wieku w Kitajgrodzie było 2050 parafian rzymsko-katolickich i 683 parafian prawosławnych[4].
Następnie miasto było własnością polskich rodzin Orzechowskich i Belina-Brzozowskich, m.in. do Zenona Beliny-Brzozowskiego[5].
Przez pewien czas posługę duszpasterską sprawował w miejscowości Jan Olszański.
Zabytki
edytuj- zamek wybudowany przez Stanisława Potockiego, syna Andrzeja, po 1607 r., otoczony murem i wałem. Szczątki zamku istniały do końca XIX w. w pobliżu kościoła[4]
- pałac Orzechowskich wzniesiony na nieregularnym planie w XIX w. w stylu eklektycznym; obecnie opuszczony[6]
- kościół pw. Nawiedzenia NMP[7], pierwotnie drewniany ufundowany przez Jerzego Potockiego w 1706, murowany wybudowany w 1775 r. w stylu barokowym przez Dominika Krokowskiego[4]. W latach 30 XX w. władze radzieckie zamknęły kościół, ale w czasie II wojny światowej znów został otworzony. W 1975 roku został ponownie oddany wiernym[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Aleksander Przeździecki, Podole, Wołyń, Ukraina. Obrazy miejsc i czasów, II t, Wilno, 1841.
- ↑ Archiw Jugo-Zapadnoj Rossij, cz. 5, tom II, Kijów , s. 639, 1890.
- ↑ Ossolineum, rkps 13713/III 15, s. 243-246
- ↑ a b c Kitajgród (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 115.
- ↑ Podolscy ziemianie i podolskie pisanki [w:] Kurier Galicyjski, 30 marca-12 kwietnia, nr 6(154)
- ↑ Zbigniew Hauser: Dawne zapomniane polskie rezydencje na Ukrainie (II). nimoz.pl. [dostęp 2016-08-11].
- ↑ KITAJGRÓD (Nawiedzenia N.M.P.) - Kamieniec Podolski r-n, Chmielnicki obw.
- ↑ Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Linki zewnętrzne
edytuj- Kitajgród (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 115.
- Kitajgród na stronie Rady Najwyższej Ukrainy