Klotski
Klotski – układanka logiczna polegająca na odpowiednim przesuwaniu elementów. Nazwa pochodzi od polskiego słowa klocki.
Zasady edytuj
W swojej podstawowej wersji klotski składają się z planszy 4x5 pól oraz dziesięciu części różnej wielkości: czterech małych kwadratów 1×1, pięciu prostokątów 1×2 i jednego dużego kwadratu 2×2. Gra polega na przesuwaniu klocków w pionie lub w poziomie w taki sposób, by udało się przesunąć duży kwadrat ze środka górnej części do środka dolnej wykonując przy tym jak najmniej ruchów. Nie jest dozwolone unoszenie lub obracanie elementów[1].
Nazewnictwo edytuj
Układanka znana jest na świecie pod bardzo wieloma różnymi nazwami:
- w Chinach jako Huarong dao (szlak Huarong), co jest nawiązaniem do historii o dowódcy Cao Cao uciekającym szlakiem Huarong[1]
- w Japonii jako hakoiri musume (córka w pudełku); klocki noszą nazwy członków rodziny, a największy z nich to córka[2]
- w Tajlandii jako Khun Pan, co jest nawiązaniem do Khun Pana, postaci z tajskich legend, który ma tu uciekać z więzienia[1]
- we Francji jako l'âne rouge (czerwony osiołek), który musi uciec z zagrody[1]
- w Niemczech jako Quo Vadis od łacińskiego dokąd idziesz[3]
- w Argentynie jako trabado (zamknięty); największa część to samochód, który trzeba wyprowadzić z parkingu[1]
Geneza nazwy klotski edytuj
W 1990 roku w pakiecie gier dołączonych do systemu Windows 3.1 znalazła się komputerowa wersja układanki zatytułowana Klotski. Autorem nazwy jest przedsiębiorstwo ZH Computer z Minneapolis, którego szefem był polski imigrant i od którego Microsoft zakupił licencję na grę razem z nazwą[4]. Wcześniej w Stanach Zjednoczonych różni producenci używali różnych określeń na układanki tego typu[5][6].
Historia edytuj
Mimo nazwy wywodzącej się z języka polskiego, pochodzenie układanki najprawdopodobniej nie ma nic wspólnego z Polską. Jest co najmniej kilka gier, które mogą być jej prekursorami.
Klotski mogły być inspirowane popularną w XIX wieku, podobną układanką – piętnastką. W 1909 roku Lewis W. Hardy uzyskał patent na grę o nazwie Pennant Puzzle, której zasady są identyczne jak w klotskach, lecz różni się ona ilością i umiejscowieniem elementów. W tamtym okresie zostało przyznanych jeszcze kilka innych patentów na dość podobne układanki[7]. Układanka była również popularna na Dalekim Wschodzie od pierwszej połowy XX wieku[8].
Rozwiązanie edytuj
Najmniejsza ilość ruchów potrzebna do rozwiązania układanki wynosi 81, co zostało potwierdzone przy użyciu komputera. Optymalne rozwiązanie zostało po raz pierwszy opublikowane przez Martina Gardnera na łamach Scientific American w lutym 1964 roku[9].
- Przykładowe rozwiązanie w 115 ruchach:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Ucieczka z labiryntu, [w:] Rusz głową, wolumin 22, De Agostini, 2007, ISBN 83-7316-740-4.
- ↑ パズル 箱入り娘. On-Line Museum. (jap.).
- ↑ The Jerry Slocum Mechanical Puzzle Collection. Indiana University. (ang.).
- ↑ Marek Penszko: Hotski-klotski. Polityka, 27 listopada 2008.
- ↑ 30+ Years Ago. Home.comcast.net. (ang.).
- ↑ Rob's Puzzle Page - Sliding Block Puzzles. Home.comcast.net. (ang.).
- ↑ Edward Hordern: Sliding piece puzzles. Oxford University Press, Inc., 1986. ISBN 0-19-853204-0.
- ↑ Jiāng Cháng Yīng: 科学思维锻炼与消遣. Northwestern University Press, 1997. ISBN 7-5612-0971-1.
- ↑ Martin Gardner. Mathematical Games. „Scientific American”, luty 1964.