Kościół św. Trójcy w Witowie
Kościół pw. św. Trójcy w Witowie – polski rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w miejscowości Witowie (gmina Koszyce, powiat proszowicki, województwo małopolskie).
 nr rej. A-238 nowy rejestr [A-1096/M] z dnia 08.01.1957[1]
| |
| Kościół parafialny | |
 Widok od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie gminy Koszyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu proszowickiego  | |
 50°09′25,8″N 20°34′25,2″E/50,157167 20,573667
| |
Parafia
edytuj
.jpg)
Parafia należy do dekanatu kazimierskiego, diecezji kieleckiej, metropolii krakowskiej.
W końcu XVI wieku parafia była siedzibą dekanatu w Diecezji krakowskiej[2].
Historia
edytujWitów leży na wysokiej wiślanej skarpie, tuż obok Koszyc – dwa kilometry od koszyckiego rynku. Pierwsze wzmianki o kościele pojawiły się w spisach świętopietrza za lata 1325-1327. Jan Długosz w Liber beneficiorum zapisał informację o murowanym z cegły, pierwszym kościele we wsi pod wezwaniem św. Jadwigi[3]. W skład parafii wchodziły wsie: Górka, Jewszyce, Morsko, Sokołowice, Strzelce Małe i Wielkie oraz miasto Koszyce, którego kościół stanowił filię Witowa. Obecny pw. św. Trójcy pochodzi z I połowy XV w., wzniesiony w stylu gotyckim, przebudowany w latach 1546-1547, remontowany w latach 1914 i 1949 po zniszczeniach wojennych. W drugiej połowie wieku XVI przez dziesięć lat stał się kościołem ariańskim. Po przejęciu przez katolików miała miejsce rekonsekracja i wtedy kościołowi nadano wezwanie św. Trójcy[3].
Terytorium parafii uszczuplone zostało po roku 1815, po Kongresie Wiedeńskim odłączono od niej wsie znajdujące się za Wisłą – będące teraz za państwową granicą. Drugą przyczyną pomniejszenia parafii było erygowanie samodzielnej parafii w Koszycach. Witowska parafia jest od tego czasu niewielka. Współcześnie pozostały w niej prócz Witowa tylko Morsko i Kępa, w sumie nie więcej niż 500 wiernych.
Kościół jest jednonawowy z węższym i niższym prezbiterium, zamkniętym wielobocznie. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia. Nawa kościoła przykryta jest płaskim stropem, prezbiterium sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zakrystią kolebką. Mury zewnętrzne świątyni pokryte są tynkiem. Według opisu ks. Jana Wiśniewskiego z okresu międzywojennego jest ona murowana z cegły „nieoszabrowanej”. Dachy kościoła są dwuspadowe, bardzo strome. Zachodni szczyt rozczłonkowany jest wnękami okrągłołukowymi z XVI stulecia.
W roku 1921 przy ceglanym kościele pojawiła się drewniana kruchta – dzwonnica. Dobudowano ją przy zachodniej elewacji kościoła[3]. Ma ona konstrukcję słupowo – ramową, na fundamencie murowanym, od wysokości około 1,50 metra oszalowana deskami. Jest dwukondygnacyjna: parter pełni rolę kruchty, dzwonnica jest na piętrze. Dzwonnica stanowi dość późny, ale całkiem udany dodatek do bardzo starego kościoła. W kościele zachował się wyjątkowo cenny obraz późnogotycki „Tron Łaski” z pocz. XVI przeniesiony w 2006 r. do Muzeum Diecezjalnego w Kielcach[4]. W kościele znajduje się jego wierna kopia.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2010-05-31].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 54.
- ↑ a b c Natalia Soran-Maluty, Kościół parafialny pod wezwaniem św. Trójcy w Witowie (gmina Koszyce, woj. małopolskie). Odkrycie szesnastowiecznej polichromii, historia i technologia, „Wiadomości Konserwatorskie” (16), 2004, s. 27-30.
- ↑ Muzeum Diecezjalne w Kielcach [online], Polska.Travel [dostęp 2023-06-13] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Historia kościoła na stronie Internetowego Kuriera Proszowickiego
- Fotografia obrazu „Tron Łaski z Witowa". gdziebylec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].