Kościół Przemienienia Pańskiego i klasztor Dominikanów w Buczaczu
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego[1] i klasztor oo. dominikanów w Buczaczu – dawne dominikańskie klasztor i kościół w Buczaczu[2].
 Dawny klasztor | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Właściciel |
dominikanie |
| Fundator | |
| Materiał budowlany |
kamień |
| Data zamknięcia |
30 listopada 1789 |
Podczas wojny z kozakami Bohdana Chmielnickiego na rozkaz ówczesnego właściciela Buczacza Jana Potockiego mnisi prawosławni zostali wysiedleni z ich monasteru, a sam monaster wraz z zabudowaniami oraz cerkwią pw. św. Trójcy, którego dobrodziejką była matka Jana Potockiego Maria Mohylanka, został oddany OO. Dominikanom. Według tradycji, cerkiew pw. św. Trójcy była zbudowana na kształt cerkwi świętego Mikołaja w Buczaczu, jedno była szerszą i dłuższą.
Klasztor skąpo uposażony nie mógł nigdy należycie się rozwinąć.[3] W 1700 kontrata jezupolska miała nadzór nad klasztorem w Buczaczu[4]. 8 września 1764 podczas intermedium capitulum w Konstantynowie postanowiono, żeby misjonarze w klasztorze w Buczaczu mieli swe schronienie jak dla wypocznienia tak i przygotowania się do dalszej pielgrzymki[5].
Po kasacie józefińskiej klasztor został skasowany 30 listopada 1789, a dochody jego do funduszu religijnego przyłączono[6]. Kościół osobno zakupił dziedzic wsi Medwedowce Stanisław Pieńczykowski, na rozkaz którego świątynia została rozebrana w 1808 w celu pobudowania dworu oraz cerkwi w Medwedowcach.
Przeorzy edytuj
- o. Jan Dominik Rożniatowski herbu Sas – pierwszy przeor, mistrz teologii[7] (w 1650 Szymon Okolski, prowincjał Dominikanów całej Rusi, wysłał go do Rzymu na kapitułę generalną[8], a w 1653 przez kapitułę we Lwowie obrany został prowincjałem, jednak wybór ten w Rzymie nie był zatwierdzony[9]).
- o. Ambroży Domański – przeor m.in. w 1742[10], następnie przeor w Rohatynie[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Anna Sylwia Czyż, Bartłomiej Gutowski: Cmentarz miejski w Buczaczu. Warszawa: drukarnia Franczak (Bydgoszcz) 2009, seria C, zeszyt 3, 118 il., s. 16, seria: Zabytki kultury polskiej poza granicami kraju. ISBN 978-83-60976-45-6.
- ↑ Według Stanisława Kowalskiego, był „położony na wyższym poziomie obok zamku, prawdopodobnie po jego południowej stronie”, zob. Stanisław J. Kowalski: Powiat buczacki i jego zabytki. Biblioteka „Wołania z Wołynia”. T. 39. Biały Dunajec ; Ostróg, 2005, s. 37.
- ↑ Adolf Władysław Inlender: Przewodnik ilustrowany po c. k. austr. kolejach państwowych na szlakach. Koleje Podolskie. Wiedeń, 1892, s. 80.
- ↑ Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. 1. Lwów : W. Maniecki, Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1861, s. 315.
- ↑ Tam że, s. 338-339.
- ↑ Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. II. Lwów, 1861, s. 404.
- ↑ Sadok Barącz, Pamiątki buczackie, s. 109.
- ↑ Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. 1, s. 301.
- ↑ Tam że, s. 302.
- ↑ Sadok Barącz: Dzieje klasztoru WW. OO.Dominikanów w Podkamieniu. Tarnopol, 1870, s. 253.
- ↑ Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. 1, s. 329.
Bibliografia edytuj
- Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. 2. Lwów : W. Maniecki, Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1861, s. 404.
- Sadok Barącz: Pamiątki buczackie. Lwów: nakładem autora, drukarnia Gazety Narodowej, 1882, s. s. 108-110 (pol.), 161-164. (łac.). [dostęp 2017-07-30].
- Repertoryum znajdujących się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Lwowie aktów zajęcia i sprzedaży dóbr królewskich i kościelnych / oprac. Eugeniusz Barwiński. „Teka Konserwatorska : rocznik Koła c. k. Konserwatorów Starożytnych Pomników Galicyi Wschodniej”. T. 3, z. 2, s. 22, 1909.
- Бучач і Бучаччина. Історично-мемуарний збірник / kolegium red. Mychajło Ostrowercha i in. Т. XXVII. НТШ, Український архів, Ню Йорк — Лондон — Париж — Сидней — Торонто, 1972, 944 s., il. (ukr.)