Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Uchaniach
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Grabowiec diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Znajduje się na trasie Szlaku Renesansu Lubelskiego.
 nr rej. A/64[1] z dnia 10.10.1956 i 26.06.1966
| |||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| parafia | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Uchanie  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |||||||||||||||||
 50°54′20,9″N 23°38′38,2″E/50,905806 23,643944
| |||||||||||||||||
_(cropped).jpg)
Historia
edytujŚwiątynia, pierwotnie późnogotycka, wybudowana w latach 1482-1484 i ufundowana przez Pawła Jasieńskiego, kasztelana sandomierskiego, zniszczona około połowy XVI wieku, została w 1575 roku odbudowana z fundacji prymasa Jakuba Uchańskiego, w stylu renesansu lubelskiego. Rozbudowana i całkowicie przebudowana w 1. ćwierci XVII wieku dzięki staraniom Mikołaja Daniłłowicza podskarbiego wielkiego koronnego (z tego czasu pochodzą nawa, kaplice i być może sklepienie prezbiterium), wykończony (m.in. dekoracja stiukowa) po 1625 roku dzięki staraniom syna Jana Mikołaja starosty chełmskiego, późniejszego podskarbiego wielkiego koronnego, zapewne przez muratora Jana Wolffa i najprawdopodobniej według projektu archidiecezjalnego zamojskiego Jana Jaroszewicza. Odnowiona po zniszczeniach w 1655 roku, konsekrowana w 1693 roku[2].
Budowla była remontowana zapewne około 1718 roku. W wydanej po raz pierwszy w 1786 r. „Geografii (...) Galicyi i Lodomeryi” jej autor, hrabia Ewaryst Andrzej Kuropatnicki, przy opisie Uchań poświęcił sporo miejsca kościołowi ...z posadzką z marmuru szwedzkiego, w którym mauzolea wspaniałe i groby wielkiego domu Uchańskich. W grobach są trumny cynowe, marmurowe, alabastrowe. Wnijść każdy może bo są widne; równie jak kościół z ołtarzem tamże marmurowym. W tym kościele jest obraz Matki Boskiej i głowy ś. Atanazego, doktora kościoła, i ś. Flawii Domicyli przez Uchańskiego, prymasa, z kaplicy papiezkiej od zakrystyana przekupionego wydane i do Uchań uwiezione. Tamże są obrazy ś. Stanisława Kostki i ś. Antoniego padewskiego w Rzymie malowane[3].
Kolejne remonty miały miejsce po pożarze w 1809 roku, w 1867 (m.in. zburzono attykę nad zakrystią i piętro nad portykiem zachodnim oraz zamalowano polichromię w prezbiterium), w 1901 roku według planów archidiecezjalnych Stanisława Czachórskiego (m.in. wymieniono hełmy na wieżyczkach), przed 1931 rokiem, 1951, 1975, 1966, 1975[2].
Architektura
edytujJest to budowla jednonawowa posiadająca węższe od nawy, wydłużone, zamknięte trójbocznie prezbiterium. Fasada jest zwieńczona wysokim szczytem z niewielkimi wieżyczkami w narożnikach. Sklepienie kościoła jest pokryte dekoracja sztukatorską z motywami skrzydlatych głów aniołów oraz herbów Herbut, Korab, Radwan i Topór. Wewnątrz znajduje się bogato zdobiony nagrobek Pawła i Anny Uchańskich wykonany pod koniec XVI wieku, pochodzący z warsztatu Santi Gucciego[4].
-
Nagrobek Pawła i Anny Uchańskich -
Portal -
Nagrobek Stanisława i Arnulfa Uchańskich -
-
.JPG)
.JPG)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2015-11-29].
- ↑ a b Uchanie, parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. diecezja zamojsko-lubaczowska. [dostęp 2015-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)]. (pol.).
- ↑ Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi. Wyd. powtórne. Lwów: Nakładem Wojciecha Manieckiego, 1858, s. 47 (s. 57 w pdf).
- ↑ Szlak Turystyczny. Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna. [dostęp 2015-11-29]. (pol.).