Konfesjonim (łac. confessio ‘wyznanie’ + nomen ‘imię’) – nazwa członków danej grupy religijnej, np. katolicy, protestanci, muzułmanie, buddyści itd.[1] Dotyczy to również niewielkich wspólnot, izolowanych i nie posiadających ze sobą bezpośredniej styczności[2]. Niektóre konfesjonimy stały się z czasem etnonimami, np. „karaimi” i „Karaimi[3][4], podobne zjawisko można obserwować wobec ludności na pograniczu katolicko-prawosławnym na Białorusi[5][6]. Innym przykładem takiego złożonego konfesjonimu są Muzułmanie w Bośni, znani dopiero od niedawna pod etnonimem Boszniaków. Istnieją również próby rozszerzenia znaczenia pojęcia konfesjonim także na nazwy religii, wyznań lub kościołów[7].

Pomimo że termin ‘konfesjonim’ należy do grupy neologizmów (w literaturze przedmiotu dotyczącej antropologii od lat 80. XX wieku[8]), znalazł on już trwałe miejsce w polskim słownictwie[9].

Przypisy edytuj

  1. W. Hryncewicz, W sprawie używania politonimów zamiast etnonimów na przykładzie prac biograficznych, [w:] Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie polskiej w latach 1700–1939, red. A. Bilewicz, S. Walasek, Wrocław 1998, s. 314.
  2. G. Pełczyński, Ewangeliczni chrześcijanie-baptyści w Rosji i Związku Radzieckim, „Sensus Historiae”, t. IV, 2011, nr 3, s. 75–76.
  3. G. Pełczyński, Karaimi polscy, Poznań 2004, s. 12.
  4. I. Sarnowska-Giefing, Gołda – karaimka – kacerka, [w:] Ad perpetuam rei memoriam: Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, red. J. Migdał, Poznań 2005, s. 352, 353.
  5. O. Łatyszonek, Od Rusinów Białych do Białorusinów. U źródeł białoruskiej idei narodowej, Białystok 2006, s. 159.
  6. A. Engelking, Kołchoźnicy: Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku, Toruń 2012, s. 36, 660, 692.
  7. Sz. Pawlas, Konfesjonimia, czyli o terminologii dotyczącej wyznań, „Acta Philologica”, t. LV, 2019, s. 41–45.
  8. G. Pełczyński, Obrzędowość rodzinna u Karaimów polskich, „Lud”, t. 71, 1987, s. 179.
  9. A. Engelking, Kołchoźnicy: Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku, Toruń 2012, s. 36 przypis 18.