Konklawe 1423 (antypapież Klemens VIII)
Konklawe 10 czerwca 1423 – konklawe, które wybrało Klemensa VIII na następcę Benedykta XIII, antypapieża obediencji awiniońskiej w okresie wielkiej schizmy zachodniej.
| |
| Daty i miejsce | |
| 10 czerwca 1423 | |
| Peníscola | |
| Główne postacie | |
| Dziekan |
wakat |
|---|---|
| Kamerling |
wakat |
| Prokamerling | |
| Protoprezbiter | |
| Protodiakon |
wakat |
| Wybory | |
| Liczba elektorów • uczestnicy • nieobecni |
|
| Wybrany papież | |
| Gil Sanchez Muñoz y Carbón Przybrane imię: Antypapież Klemens VIII | |
Ostatnie lata Benedykta XIII edytuj
Antypapież Benedykt XIII nie uznał swojej depozycji, ogłoszonej 26 lipca 1417 przez Sobór w Konstancji i do końca życia uważał się za prawowitego papieża, mimo że w latach 1416-1418 opuścili go wszyscy jego kardynałowie oraz popierający go dotąd monarchowie Aragonii, Kastylii, Nawarry i Szkocji[1]. Pozostała przy nim jedynie garstka zwolenników, a z władców świeckich wierny mu był jedynie Jan IV, hrabia Armagnac. Siedziba Benedykta po 1417 roku znajdowała się w Peniscola koło Walencji. Król Alfons V Aragoński, choć uznał papieża Marcina V i wprowadził blokadę Peniscola, odmówił zastosowania rozwiązania siłowego w stosunku do Benedykta XIII. Wiązało się to z roszczeniami Alfonsa do korony królestwa Neapolu, które było lennem papiestwa. Król traktował antypapieża jako swoją kartę przetargową na wypadek, gdyby Marcin V sprzeciwiał się jego roszczeniom i nadal otaczał go dyskretną protekcją[2].
Lista uczestników edytuj
Benedykt XIII zmarł 29 listopada 1422 w wieku 80 lat[3]. Dwa dni przed swoją śmiercią zwołał konsystorz, na którym mianował czterech kardynałów spośród wiernych sobie duchownych i zobowiązał ich do wyboru jego następcy[4]. Trzej z nich byli wówczas w Peniscola i uczestniczyli później w konklawe[5]:
- Julián Lobera y Valtierra – kardynał prezbiter Ss. XII Apostoli; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; regent Kamery Apostolskiej
- Ximeno Dahe – kardynał prezbiter S. Lorenzo in Lucina; regent Penitencjarii Apostolskiej
- Domingo de Bonnefoi OCarth – kardynał prezbiter S. Pietro in Vincoli
Nieobecny edytuj
- Jean Carrier – kardynał prezbiter S. Stefano in Monte Celio
Wybór Klemensa VIII edytuj
Śmierć Benedykta XIII była przez kilka miesięcy ukrywana przez jego zwolenników. Dopiero 10 czerwca trzej obecni w Peniscola kardynałowie zgromadzili się na konklawe i wybrali na papieża rekomendowanego im przez króla Alfonsa V archiprezbitera Teruel Gil Sanchez Muñoz, jednego z najwierniejszych towarzyszy Benedykta XIII[6]. Dzięki poparciu Alfonsa V (udzielonemu wbrew stanowisku biskupów aragońskich i królowej Marii Kastylijskiej) jeszcze przez sześć lat podtrzymywał swoje roszczenia do godności papieskiej[7]. Abdykował 26 lipca 1429 i został mianowany biskupem Majorki, którym pozostał aż do śmierci 28 grudnia 1446[8].
Benedykt XIV edytuj
Czwarty z mianowanych przez Benedykta XIII kardynałów, Jean Carrier, przybył z południowej Francji do Peniscoli dopiero 12 grudnia 1423. Dowiedziawszy się o okolicznościach wyboru Klemensa VIII (zwł. o ingerencji króla Aragonii) uznał go za nieważny i ogłosił, że tylko on, jako jedyny kardynał niesplamiony tym świętokradztwem ma prawo i obowiązek naznaczenia nowego papieża. Po powrocie do Armagnac 12 listopada 1425 potajemnie mianował papieżem zakrystiana z Rodez Bernarda Garniera, który przybrał imię Benedykt XIV. W styczniu 1429 Carrier poinformował o tym fakcie hrabiego Jana IV, który do tego momentu uznawał Klemensa VIII, choć pozostawał protektorem Carriera. Papież Marcin V obłożył hrabiego ekskomuniką i ogłosił przeciw niemu krucjatę. W 1430 Jan IV uległ naciskom i uznał Marcina za papieża. W 1433 Jean Carrier został aresztowany przez hrabiego Foix i zmarł w więzieniu[9].
Losy Bernarda Garniera pozostają niejasne, jednak najwyraźniej podporządkował się Rzymowi, przynajmniej oficjalnie, gdyż od 1437 ponownie jest udokumentowany jako zakrystian w Rodez, a w późniejszym okresie swego życia wypierał się jakichkolwiek powiązań z Janem Carrierem.
Przypisy edytuj
- ↑ Langen-Monheim, s. 32-33.
- ↑ Pastor, s. 274.
- ↑ La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France, s. 165-166; Langen-Monheim, s. 23, 33.
- ↑ La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France, s. 181-183; Eubel, s. 30 przyp. 9; Langen-Monheim, s. 33.
- ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church; La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France, s. 166-167.
- ↑ La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France, s. 166-167; Pastor, s. 274; Eubel, s. 30 przyp. 9.
- ↑ Pastor, s. 274-277.
- ↑ Eubel, s. 30 przyp. 9, s. 323;
- ↑ La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France, s. 167-175.
Bibliografia edytuj
- Ludwig von Pastor, History of the Popes, vol. I, Londyn 1891
- Konrad Eubel, Hierarchia Catholica, vol. I, Padwa 1913-1960
- Barbara von Langen-Monheim: Die Informatio seriosa Papst Benedikts XIII. von 1399. Stufen einer kirchenpolitischen Denkschrift von 1399 bis zum Konzil von Perpignan 1408, Dysertacja doktorska, Akwizgran 2004
- La prolongation du Grand Schisme d’Occident au XVe siècle dans le midi de la France
- The Cardinals of the Holy Roman Church