Królestwo Ostrogotów

Królestwo Ostrogotów (łac. Regnum Italiae) – państwo, powstałe w 493 roku na Półwyspie Apenińskim, po likwidacji dotychczasowego państwa Odoakra przez Teodoryka Wielkiego, wodza barbarzyńskiego plemienia germańskich Ostrogotów.

Królestwo Ostrogotów
Regnum Italiae
493–553
Herb
Herb
Stolica

Rawenna

Data powstania

15 marca 493

Data likwidacji

30 października 553

Władca

Teja

Język urzędowy

łacina, gocki

Religia dominująca

chrześcijaństwo (arianizm)

Położenie na mapie
Położenie na mapie

Historia

edytuj

Powstanie państwa

edytuj
 
Wyobrażenie Teodoryka Wielkiego z XVII wieku
Główny artykuł: Podbój Italii przez Gotów.

Kolejne sukcesy Odoakra w walce z plemionami Rugiów zaniepokoiły cesarza Zenona, który wykorzystując pretekst skargi syna zabitego przez Odoakra króla Rugiów zachęcił króla Ostrogotów Teodoryka do zaatakowania Italii. Pierwszą z bitew wojny było, zwycięskie dla Teodoryka, starcie pod Isonzo 28 sierpnia 489[1]. Wojna trwała cztery lata, a większość tego czasu wypełniało przedłużające się oblężenie Rawenny. Teodoryk ogłosił się panem Włoch, ale Odoaker zdołał utrzymać się w dawnej stolicy cesarskiej aż do 493 r. Wtedy osiągnięto porozumienie co do podziału władzy. Jednak w niespełna dziesięć dni po tym, jak Teodoryk został wpuszczony do miasta, kazał zamordować Odoakra.

Panowanie Teodoryka

edytuj

Teodoryk przyjął, podobnie jak Odoaker, tytuł patrycjusza i uznawał cesarza za swojego nominalnego zwierzchnika. Powstało państwo, w którym dzięki zręcznej polityce Teodoryka, udało się żyć w pokojowym współistnieniu dwóch całkowicie odmiennych nacji. Sam władca porzucił germańskie zwyczaje i otoczył swój dwór przepychem na wzór Bizancjum, a sam nosił się w kolorze cesarskiej purpury. Znajomość obu dworów cesarskich pomagała mu w kontaktach z Rzymianami, a za pośrednictwem swego urzędu realizował oczekiwania ludu w zakresie ciągłości struktur państwowych.

Po śmierci Teodoryka

edytuj

Następcy Teodoryka nie potrafili utrzymać w ryzach swoich poddanych i zachować pokojowych relacji z cesarzem. Wojna z Bizancjum rozpoczęła się w 535 r., po zamordowaniu sprawującej władzę w Italii córki Teodoryka Amalasunty przez jej kuzyna Teodahada, z którym dzieliła władzę. Zbrodnia popełniona na Amalusancie stanowiła dla bizantyjskiego cesarza Justyniana Wielkiego okazję do likwidacji władzy Ostrogotów, i doprowadziła w końcu do ostatecznego upadku państwa. Najważniejsze bitwy stoczono pod Brundisium (547 rok), pod Sena Gallica (551 rok) i pod Busta Gallorum (552 rok). Po ostatniej bitwie w 553 rok, kiedy to ostatni król Teja zginął w bitwie pod Mons Lactarius, Ostrogoci zostali ostatecznie pokonani. Ziemie królestwa zostały przez Justyniana włączone do Cesarstwa Wschodniorzymskiego.

Mimo tego walki trwały jeszcze kilka lat, ale ograniczały się głównie do zdobywania twierdz będących w posiadaniu niedobitków armii Gotów. Ostatnim miastem w rękach Gotów była Werona, która padła dopiero w 562 roku. Zdobyli ją Longobardowie Alboina, którzy wspierali Bizantyńczyków w wojnie.

Mieszkańcy państwa

edytuj

Teodoryk stał się, jak podają oficjalne dokumenty, królem zarówno Rzymian, jak i barbarzyńców italskich. Państwo zamieszkiwali, obok potomków mieszkańców cesarstwa rzymskiego, barbarzyńcy Germanie. Istniały między nimi oczywiste różnice. Rzymianie byli katolikami, a Goci arianami. Gotów i Rzymian różnił też język. Ci pierwsi w połowie VI wieku mieli zarówno formę ustną, jak i pisemną swojego języka, używaną w celach świeckich oraz religijnych. Język Rzymian był natomiast ujednolicony. Większość pozostałych różnic koncentrowała się wokół prawa i gospodarki.

Organizacja państwa

edytuj

Królowie ostrogoccy zachowali rzymską administrację i prawo. Na początku VI w. Teodoryk ogłosił swój Edykt składający się z 154 reguł i przepisów. Z jednym lub dwoma wyjątkami nie były to nowe prawa, lecz skrótowo przedstawione prawa rzymskie napisane prostym i zrozumiałym językiem. Edykt był niejako podręcznikiem wydanym dla sędziów i obejmował sprawy, które, zdaniem króla, najczęściej toczyły się przed sądami. Od tej chwili Goci stali się podmiotami prawa rzymskiego, ale nie sędziami rzymskimi. W Edykcie nie było też wzmianki o uznaniu ich własnych zwyczajów i świąt. Było to wyrazem pewnych niespójności w polityce Teodoryka, który starał się utrzymać odrębność Gotów i Rzymian i nie dopuścić do asymilacji obu nacji. Władza królewska miała pewne ograniczenia. Władca mógł wydawać edykty, ale nie mógł nadawać obywatelstwa rzymskiego ani mianować konsulów bez uprzedniego potwierdzenia cesarza; jego lud zaś nie mógł zawierać związków małżeńskich z Rzymianami i Rzymiankami. Nadal funkcjonował też Senat rzymski i pełnił rolę konsultacyjną w sprawach prawa i nominacji rzymskich urzędników cywilnych.

Architektura i kultura

edytuj

Teodoryk Wielki na wielką skalę przystąpił do odbudowy i remontu rzymskich budowli m.in.: akweduktów, łaźni publicznych czy murów miejskich. Mocno została rozbudowana stolica państwa – Rawenna. Powstały w niej liczne kościoły i monumentalne budowle, z których kilka przetrwało do naszych czasów. Jednym z nich jest bazylika Sant’Apollinare Nuovo z baptysterium i kaplicą arcybiskupią. Inny obiekt to Mauzoleum Teodoryka w Rawennie.

Teodoryk przywrócił starą tradycję cesarską rozdawnictwa zboża biedocie rzymskiej oraz reaktywował niezwykle popularne i zarazem bardzo kosztowne igrzyska cyrkowe.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Józef Andrzej Gierowski: Historia Włoch. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986, s. 26. ISBN 83-04-01943-4.

Bibliografia

edytuj
  • Herwig Wolfram, Historia Gotów, przeł. Renata Darda-Staab, Irena Dębek, Krystyna Berger, z serii: „Narody i Cywilizacje”, Dom Wydawniczy Bellona, Wydawnictwo MARABUT, Warszawa-Gdańsk 2003, ISBN 83-11-09762-3