Kroniki Hainaut
Kroniki Hainaut (fr. Les Chroniques de Hainaut) – iluminowany, trzytomowy manuskrypt, będący kroniką wydarzeń Hrabstwa Hainaut.
 Karta z iluminacją Jean Wauquelin prezentuje swoją "Kronikę Hainaut" Filipowi Dobremu z Kroniki Hainaut | |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Data powstania |
1448–1455 (tom I), do 1468 (tom II i III) |
| Wymiary |
43,9 x 31,6 cm (tom I) |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja |
Biblioteka Królewska Belgii |
Geneza edytuj
Kroniki Hainaut były pierwszym manuskryptem iluminowanym zamówionym w 1446 roku przez Filipa Dobrego. Jego temat miał spełniać rolę propagandową i rozsławić nowo zdobyte przez księstwo burgundzkie terytorium. Ukazywał historię Hainaut i jego władców, a Filip był przedstawiony jako prawowity spadkobierca tych ziem.
Autorem kronik pod tytułem Annales Historiae illustrium Principum Hannoniae był Jacques de Guide, który napisał je w latach 1390–1396[1]. Jego historia obejmowała okres od narodzin Chrystusa do 1390 roku. Z łaciny na język francuski przełożył Jean Wauquelina przy pomocy Jacquemina du Bois[2].
Opis manuskryptu edytuj
Kroniki składają się z trzech tomów: pierwszy powstał w latach 1448–1453 i składa się z 296 liczbowanych kart pergaminowych, na których pomieszczono 41 miniatur. Dwa pozostałe powstały do 1468 roku: tom II składa się z 301 kart i z 60 miniatur, tom III ma 264 karty i 22 miniatur. Treść zapisana jest w dwóch kolumnach[1].
Na pierwszych kartach manuskryptu znajduje się frontyspisowa miniatura dedykacyjna powstała w 1448 roku, o wymiarach 44 x 31 cm, wykonana w pracowni Rogiera van der Weydena[3] lub przez niego samego, przez co byłaby to jedyna znana ilustracja książkowa w oeuvre artysty[4]. Iluminacja przedstawia księcia Filipa stojącego pod baldachimem i przyjmującego z rąk klęczącego Jeana Wauquelina księgę. W tle stoi grupa dworzan, rycerze Złotego Runa, a przed nimi stoi Karol Śmiały jeszcze jako chłopiec. Książę Filip i Karol, jak i pięciu innych dostojników mają na piersi Order Złotego Runa. Ikonograficzne znaczenie orderu ma związek z wcześniejszymi wizerunkami dworu burgundzkiego w rękopisach książęcych, m.in. z Le Livre du Gouvernement des princes autorstwa Mistrza Przywilejów Gandawskich z 1452 roku[a][1].
Po prawej stronie od Filipa stoi kanclerz Nicolas Rolin i Jean Chevrot, biskup Tournai. Pod iluminacją znajduje się tekst zapisany w dwóch kolumnach. Całość otacza bordiura z herbami terytoriów podległych Filipowi i emblematami Złotego Runa. Na dalszych kartach przedstawiono dzieje hrabstwa i linię genealogiczną wywodzącą się od antycznych Trojan poprzez hrabiów Hainaut, Holandii i Zelandii do samego księcia Filipa[3]. Tom zawiera w sumie 41 iluminacji, a ich autorami są różni artyści m.in.: Jan Bondol, Mistrz Guilleberta z Metzu, czy Mistrz Jeana Mansela.
Tom drugi został wydany w 1455 roku przez Willema Vrelanta i obejmuje historię do XI wieku. Tom trzeci powstał już po 1455 i zawiera historię hrabstwa od końca XI wieku do śmierci Joanny Flandryjskiej w 1244 roku. Dwadzieścia dwie miniatury umieszczone w tym woluminie są autorstwa Loyset Liédet[1].
Uwagi edytuj
- ↑ Belgijska Biblioteka Królewska w Brukseli, Ms.9043, fol.2
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Kren 2003 ↓, s. 91.
- ↑ Ziemba 2008 ↓, s. 231.
- ↑ a b Ziemba 2008 ↓, s. 230.
- ↑ Białostocki 2010 ↓, s. 296.
Bibliografia edytuj
- Antoni Ziemba: Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500. Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0443-6.
- Jan Białostocki: Sztuka XV wieku od Parlerów do Dürera. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0606-5.
- Thomas Kren, Scot McKendrick: Illuminating the Renaissance: The Triumph of Flemish Manuscript Painting in Europe. Oxford University Press, 2003. ISBN 978-0892367030.