Krystyna Radziwiłłówna

polska księżniczka

Krystyna z Radziwiłłów Zamoyska (ur. 11 sierpnia 1560 w Ławaryszkach[1], zm. 28 lutego 1580 w Warszawie[2]) – litewska i polska księżniczka, córka marszałka wielkiego litewskiego Mikołaja Radziwiłła Czarnego i Elżbiety Szydłowieckiej.

Krystyna Radziwiłłówna
Ilustracja
Krystyna Radziwiłłówna (sztych z XVIII wieku)
Herb
Trąby – herb Radziwiłłów
Rodzina

Radziwiłłowie herbu Trąby

Data i miejsce urodzenia

11 sierpnia 1560
Ławaryszki

Data i miejsce śmierci

28 lutego 1580
Warszawa

Ojciec

Mikołaj Radziwiłł Czarny

Matka

Elżbieta Szydłowiecka

Mąż

Jan Zamoyski

Dzieci

Halszka Zamoyska

Życiorys

edytuj

29 grudnia 1577 została żoną podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego, który ubiegał się o jej rękę od 1574. 12 stycznia 1578 na weselu Jana Zamoyskiego i Krystyny Radziwiłłówny odbyła się premierowa inscenizacja dramatu politycznego Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego[3] w obecności królowej Anny Jagiellonki i króla Stefana Batorego[4]. Małżeństwo Krystyny z Zamoyskim miało charakter polityczny i przyniosło Janowi wpływy polityczne na Litwie. W 1579 pod wpływem namów męża i jezuitów Krystyna porzuciła wyznawany przez swoją rodzinę kalwinizm i przyjęła katolicyzm.

W 1579, w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1577–1582), Jan Zamoyski pisał do żony listy miłosne, które powstawały w różnych miejscach postoju wojsk polskich; zostały one opublikowane w Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. 1, 1553–1579 (Warszawa 1904)[5]. Na początku 1580 urodziła córkę Halszkę, która zmarła w niemowlęctwie. Wkrótce po urodzeniu dziecka Krystyna zmarła na gorączkę połogową[2].

26 marca 1580 została pochowana w kościele św. Anny w Warszawie obok księżnej mazowieckiej Anny Radziwiłłówny (1476–1522), lecz jej nagrobek się nie zachował[2]. Pogrzeb odbył się z wielką pompą, uczestniczyła w nim królowa Anna Jagiellonka i wielu wybitnych gości, bito w dzwony we wszystkich warszawskich kościołach[2]. Jan Zamoyski ułożył dla żony następujące epitafium: „…Krystyna Radziwiłłówna żona Jana Zamoyskiego kanclerza Królestwa Polskiego, matrona najwyższej bogobojności…, w najzgodniejszym małżeństwie była lat dwa, miesięcy dwa, dni dwa, wydała mężowi córeczkę Elżbietę, zmarła w Warszawie ostatniego dnia lutego”[2].

Przypisy

edytuj
  1. Krystyna ks. Radziwiłł h. Trąby. sejm-wielki.pl. [dostęp 2023-03-05].
  2. a b c d e O pogrzebie Krystyny z Radziwiłłów Zamoyskiej w 435 rocznicę. przewodnikzamosc.pl. [dostęp 2023-03-05].
  3. Pierwsza inscenizacja „Odprawy posłów greckich”. e-teatr.pl. [dostęp 2023-03-05].
  4. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 868. ISBN 83-01-08836-2.
  5. Bertold Merwin: Polskie listy miłosne od XV do XIX wieku. Lwów–Poznań: Wydawnictwo Polskie, 1922, s. 17–20. [dostęp 2023-03-05].

Bibliografia

edytuj