Krzyżewscy herbu Grzymała IV

Krzyżewscy herbu Grzymała IV – polski ród szlachecki, pochodzący z Krzyżewa, znajdującego się w północnej części województwa mazowieckiego.

Krzyżewscy herbu Grzymała IV

Grzymała IV

Pierwsze udokumentowane zapisy na temat rodu Krzyżewskich pochodzą z nieistniejącego dzisiaj dokumentu urzędowego datowanego na połowę XVI wieku. Jak przytacza Wiktor Wittyg w swoim opracowaniu pt. "Nieznana Szlachta Polska i jej Herby": "Krzyżewski, h. Grzymala bez bramy, Mikołaj, syn Jana, Piotr i Maciej, synowie Marcina w r. 1563 opłacają pobór ze wsi Krzyżewa Nadrzecznego, woj. Mazowieckie, ziemia Ciechanowska, pow. Przasnyski.

Krzyżewo było gniazdem rodowym Krzyżewskich i znajdowało się na ziemi różańskiej (w ramach ziemi różańskiej wytworzyła się szlachta różańska, której przedstawicielami są Krzyżewscy). Krzyżewo należało do parafii Podoś, a osady pograniczne nosiły nazwy: Krzyżewo-Marki, Krzyżewo-Jurki, Krzyżewo Borowe, Krzyżewo Nadrzeczne i Krzyżewo Dybczyzna. Obszar ten nazywano Krzyżewszczyzną. Tam też uformowało się pasmo wyżyn zwane Krzyżewskimi z najwyższym wzniesieniem na północnym Mazowszu, Górą Krzyżewską.

Po upadku Powstania Styczniowego, w którym Krzyżewscy brali udział, odebrano im ziemie, którą następnie rozparcelowano i oddano uwłaszczonym dekretem carskim chłopom. Efektem tego było pozostawienie Krzyżewskim jedynie części ziemi uprawnej, czyli de facto zrównanie stanu ich posiadania z miejscowymi gospodarzami.

Przedstawiciele

• Wojciech Krzyżewski - 1632 r., komornik ziemi różańskiej.
• Stanisław Krzyżewski - 1705 r., podpisał konfederację krakowską.
• Jan Krzyżewski - 1792 r., kapitan 4 Regimentu Pieszej Buławy Wielkiej Koronnej.
• Antoni Krzyżewski - ps. Stal, 1939 r. żołnierz batalionów Chłopskich "Wkra", partyzanckich oddziałów walczących z III Rzeszą.

Bibliografia

• Wiktor Wittyg - Nieznana szlachta polska i jej herby
• Adam Pszczółkowski - Gniazdo i krze - rodowody Chodkowskich
• Herbarz Niesieckiego.

Linki zewnętrzne

• https://web.archive.org/web/20160304190513/http://www.agad.archiwa.gov.pl/pomoce/KK_97.xml
• Szlachta ziemi różańskiej. akson.sgh.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-23)].