Lipidogram
Lipidogram – badanie lipidów w osoczu krwi dostarczające informacji na temat stężenia poziomu całkowitego cholesterolu (TC), triglicerydów oraz stężenia frakcji lipoprotein wysokiej gęstości (HDL) i lniskiej gęstości (LDL)[1]. Standardowo oznaczane są trzy pierwsze parametry, natomiast stężenie LDL jest obliczane przy użyciu wzoru Friedewalda[1][2].
Wykonanie badania
edytujTradycyjnie badanie wykonuje się na czczo (12–14 godzin przerwy w jedzeniu)[3], natomiast zgodnie z aktualnymi (2016)wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego oraz European Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (EFLM)[4] jest zalecane jedynie w przypadku stwierdzenia poziomu trójglicerydów powyżej 400 mg/ml (5 mmol/l) i w takim przypadku również konieczne jest oznaczenie poziomu LDL metodą bezpośrednią, gdyż wartość obliczona jest niemiarodajna[4][3]. Natomiast zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego] (ESC) i Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) badanie powinno być wykonywane na czczo u pacjentów z cukrzycą, ciężkimi hiperlipidemiami oraz hipertrójglicerydemią[2].
Zakres norm
edytuj| Nazwa parametru | Skrót nazwy |
Dolny zakres normy[5] | Górny zakres normy na czczo[3] |
Górny zakres normy po jedzeniu[3] | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mmol/l | mg/ml | mmol/l | mg/ml | mmol/l | mg/ml | ||
| cholesterol całkowity | TC | 3,36 | 129 | < 5,00 | < 190 | < 5,00 | < 190 |
| lipoproteina wysokiej gęstości | HDL | 0,99 | 39 | 1,42 | 55 | 1,42 | 55 |
| lipoproteina niskiej gęstości | LDL | 1,8 | 70 | < 3,00 | < 115 | < 3,00 | < 115 |
| trójglicerydy | TG | 0,55 | 40 | < 1,70 | < 145 | < 2,00 | < 175 |
Interpretacja wyników
edytujZgodnie z aktualnymi zaleceniami (2016) Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) i Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) stężenie cholesterolu całkowitego (TC) służy do określenia ryzyka sercowo-naczyniowego za pomocą skali SCORE oraz do obliczania stężenia lipoprotein niskiej gęstości (LDL), natomiast podstawowym parametrem jest stężenie lipoprotein niskiej gęstości (LDL)[2][6]. Stężenia lipoproteiny wysokiej gęstości (HDL) powyżej 40 mg/ml (1,0 mmol/l) u mężczyzn, oraz 48 mg/ml (1,2 mmol/l) u kobiet oraz trójglicerydów poniżej 150 mg/ml (1,7 mmol/l) jest związane z niższym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego[2][6].
W aktualnych wytycznych wprowadzono nowy obliczany parametr lipidogramu, którym jest stężenie cholesterolu nie-HDL, uzyskiwany poprzez odjęcie stężenia lipoproteiny wysokiej gęstości od stężenia całkowitego cholesterolu (nie-HDL = TC- HDL) i został on określony jako drugorzędowy po cholesterolu LDL cel terapeutyczny[2][6].
| Ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego | ||||
|---|---|---|---|---|
| bardzo duże | duże | umiarkowane | niskie | |
| LDL | < 70 mg/ml < 1,8 mmol/l |
< 100 mg/ml < 2,6 mmol/l |
< 115 mg/ml < 3,0 mmol/l |
< 115 mg/ml < 3,0 mmol/l |
| nie-HDL | < 100 mg/ml < 2,6 mmol/l |
< 130 mg/ml < 3,4 mmol/l |
< 145 mg/ml < 3,8 mmol/l |
< 145 mg/ml < 3,8 mmol/l |
Przypisy
edytuj- ↑ a b Adam Antczak, Michał Myśliwiec, Piotr Pruszczyk: Wielka Interna. Wyd. 1. T. 2 cześć 1: Kardiologia z elementami angiologii Piotr Pruszczyk, Tomasz Hryniewiecki, Jarosław Drożdż (red.). Warszawa: Medical Tribune Polska, 2009 - 2011, s. 446-447. ISBN 978-83-60135-68-6.
- ↑ a b c d e f
Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) i Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) do spraw leczenia zaburzeń lipidowych. Wytyczne ESC/EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. „Kardiologia Polska”. 11 (74), 2016. DOI: 10.5603/KP.2016.0157.
- ↑ a b c d Interna Szczeklika 2018. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2018, s. 25-27. ISBN 978-83-7430-547-1.
- ↑ a b European Atherosclerosis Society (EAS) and the European Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (EFLM) joint consensus initiative.. Fasting is not routinely required for determination of a lipid profile: clinical and laboratory implications including flagging at desirable concentration cut-points-a joint consensus statement from the European Atherosclerosis Society and European Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine.. „European Heart Journal”. 37 (25), s. 1944-1958, 2016. DOI: 10.1093/eurheartj/ehw152. (ang.).
- ↑ H.P. Wolff, T.R. Weihrauch, Franciszek Kokot (red. pol.): Terapia internistyczna. Wrocław: Urban&Partner, 1996, s. 1135-1139. ISBN 83-85842-11-X.
- ↑ a b c Grażyna Sygitowicz, Krzysztof J. Filipiak, Dariusz Sitkiewicz. Czy nie-HDL cholesterol lepiej niż cholesterol frakcji LDL odzwierciedla ryzyko sercowo-naczyniowe?. „Folia Cardiologica”. 13 (5), s. 435-441, 2018. DOI: 10.5603/FC.a2018.0090.
