Londyńskie Towarzystwo Szerzenia Chrześcijaństwa wśród Żydów

Londyńskie Towarzystwo Szerzenia Chrześcijaństwa wśród Żydów (ang. London Society for Promoting Christianity amongst the Jews) – organizacja anglikańska, składająca się głównie z przechrzczonych żydów, którą założył w 1809 r. w Wielkiej Brytanii adwokat Lewis Way, zajmująca się propagowaniem religii chrześcijańskiej wśród żydów.

Londyńskie Towarzystwo Szerzenia Chrześcijaństwa wśród Żydów
Church's Ministry Among Jewish People
Państwo

 Wielka Brytania

Siedziba

Londyn

Data założenia

1809

Rodzaj stowarzyszenia

misyjne

brak współrzędnych
Strona internetowa

Historia

edytuj

W Polsce (w Królestwie Kongresowym) Towarzystwo założyło swoją misję w 1821 r. w Warszawie, a jego pierwszymi misjonarzami byli McCaul i Becker. Ich głównym celem nie był prozelityzm, a jedynie szerzenie wiedzy o chrześcijaństwie. W razie braku kapłanów odprawiali nawet nabożeństwa w obrządkach praktykowanych przez spotkanych przez siebie ludzi. Towarzystwo miało swoją prężnie działającą drukarnię w Warszawie na ul. Nowolipie, zajmującą się m.in. drukowaniem Biblii.

Następnie Towarzystwo rozszerzyło działalność na Lublin, Częstochowę, Radom i Piotrków. Do 1854 r., prócz szerzenia wiedzy, misjonarzom udało się nawrócić, według samej misji, 361 żydów[1].

W 1854 r. władze carskie zakazały działalności Towarzystwa na ziemiach polskich. Przyczyną decyzji było podejrzenie wykorzystywania Towarzystwa przez rząd brytyjski do działalności agenturalnej w postaci możliwości siania niepokojów w obliczu wojny krymskiej (równie niejasna była wcześniejsza działalność Towarzystwa w przededniu powstania listopadowego).

W 1875 r. Towarzystwo reaktywowało swoją placówkę w Warszawie, a w następnych latach utworzyło nową we Lwowie.

W Polsce międzywojennej misja swoim zasięgiem prac obejmowała głównie tereny byłego zaboru rosyjskiego, ale także Małopolski i Galicji. W samej Warszawie Towarzystwo posiadało kilka nieruchomości, zarówno mieszkalnych, jak i czytelni czy sal zebrań.

W tym czasie na czele misji stali polski pastor Oskar Prentki oraz duchowny anglikański pochodzenia żydowskiego Charles Carpenter (vel Zimmermann), będący jednocześnie przełożonym parafii anglikańskiej i kapelanem ambasady brytyjskiej w Warszawie.

Misja wydawała w tym czasie dwa czasopisma: „Das Wort i „Dwa Światy”.

W 1927 r. w Warszawie przy ul. Sewerynów 3 powstała szkoła misyjna pod nazwą Instytut Misyjny im. Emanuela, mająca być ośrodkiem naukowo-badawczym przygotowującym misjonarzy do pracy w Europie Środkowej i Wschodniej. Jednak po 4 latach w wyniku niedostatecznego zainteresowania i zbyt małej liczby kandydatów inicjatywę zarzucono[2].

Przypisy

edytuj
  1. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. 1396, 1457.
  2. W. Gastpary, Protestantyzm w Polsce w dobie dwóch wojen światowych, cz. I – 1914-1939, Warszawa 1978, s. 273.

Bibliografia

edytuj
  • Elżbieta Alabrudzińska, Misje chrześcijańskie wśród Żydów w Polsce w latach 1918-1939, w: „Studia Judaica”, nr 2(10)/2002-1(11)/2003, s. 117-129.
  • Jarosław Kłaczkow (red.), Ewangelicy w Radomiu i regionie (XVI-XX w.), Warszawa 2004.
  • Tomasz Wiśniewski, Konwersje Żydów na ziemiach polskich. Studium przypadku Misji Barbikańskiej w Białymstoku 1924-1939, rozdz. 2.1.1. Powstanie Towarzystwa Londyńskiego wśród Żydów, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (rozprawa doktorska), Poznań 2011, s. 51-68.