Ludobójstwo kulturowe

Ludobójstwo kulturowe; ludobójstwo etniczne[1] (ang. ethnocide) – planowe[2] niszczenie odrębności kulturowej i etnicznej (narodowej) grupy. Ma na celu rozbicie struktury społecznej i rodzinnej[3], a także zmuszenie ludzi do porzucenia własnej kultury[2] (wierzeń, języka, sztuki) i sposobu życia oraz przyjęcia innej tożsamości. Zachodzi najczęściej w sytuacji konfliktu między grupami[4], gdzie grupa dominująca (reprezentowana np. przez władze państwowe[2]) uniemożliwia rozwój kulturowy słabszej grupy i łamie prawa człowieka w imię interesów politycznych, ideologicznych bądź ekonomicznych. Działania te prowadzą do zaniku grupy etnicznej i asymilacji jej członków przez społeczeństwo dominujące. Arjun Appadurai uważa, że ludobójstwo kulturowe jest konsekwencją dążenia narodu do "czystości etnicznej"[5]. Ludobójstwo kulturowe jest potępiane przez UNESCO[1]. Według konferencji UNESCO polega ono na tym, że grupa etniczna jest pozbawiona prawa do korzystania, rozwijania i przekazywania własnej kultury i własnego języka, niezależnie od tego, czy to zbiorowo, czy indywidualnie[6]. Deklaracja praw ludów tubylczych w art. 7 pierwszej wersji głosiła : Ludność tubylcza ma zbiorowe i indywidualne prawo, by nie być ofiarą ludobójstwa etnicznego i kulturowego, w art. 8 wersji drugiej Ludność tubylcza i należące do niej jednostki mają prawo nie podlegać przymusowej asymilacji lub zniszczeniu swej kultury[7]. Zazwyczaj proces ludobójstwa kulturowego przebiega bez fizycznej likwidacji członków grupy[4].

Przykłady edytuj

  • wyniszczenie kultury aborygenów
  • w nawiązaniu do polityki państw Osi (przede wszystkim hitlerowskich Niemiec) wobec niektórych narodów w czasie II wojny światowej (m.in. niszczenie kultury polskiej)[8]
  • system szkół rezydencjalnych dla dzieci rdzennych mieszkańców Kanady[9][10][11]

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Golka M., Imiona wielokulturowości, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2010, s. 102.
  2. a b c Budyta-Budzyńska M., Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 109.
  3. O ludobójstwie Indian, dostęp z dn. 14.05.2010.
  4. a b Stosunki międzynarodowe, dostęp z dn. 14.05.2010.
  5. Brud to coś, co nie jest na swoim miejscu. barbarzynca.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-25)]., dostęp dn. 14.05.2010.
  6. Declaration of San Jose, 11 December 1981
  7. Anna Głogowska-Balcerzak, Kulturowy wymiar zbrodni ludobójstwa
  8. William A. Schabas, William Schabas, Genocide in International Law: The Crimes of Crimes, Cambridge University Press, 31 sierpnia 2000, ISBN 978-0-521-78790-1 [dostęp 2021-06-07] (ang.).
  9. Anna Zawadzka, „Zabić Indianina w dziecku”. O kulturowym ludobójstwie w Kanadzie i sprawiedliwości tranzycyjnej z Kate Korycki rozmawia Anna Zawadzka [“Kill the Indian in the Child.” On cultural genocide and transitional justice in Canada. Kate Korycki in an interview by Anna Zawadzka], „Studia Litteraria et Historica”, 0 (5), 2016, s. 1–15, DOI10.11649/slh.2016.006, ISSN 2299-7571 [dostęp 2021-06-07].
  10. Raport o stanie świata - 5 czerwca 2021. [dostęp 2021-06-07].
  11. Joanna Gierak-Onoszko, 27 śmierci Toby'ego Obeda, wyd. pierwsze, Warszawa 2019, ISBN 978-83-65970-34-3, OCLC 1235814012 [dostęp 2021-10-07].