M82 X-2
M82 X-2 (również CXOU J095550.9+694044 lub X42.3+59) – nietypowy pulsar położony w galaktyce M82. Jasność pulsara będącego także ultraintensywnym źródłem rentgenowskim (ULX) znacznie przekracza teoretycznie możliwą dla takiego obiektu – jasność Eddingtona. Jest to pierwszy i jak na dotychczas (2014) jedyny odkryty ULX będący także pulsarem.
Nazwa edytuj
Pierwszy człon oznaczenia „M82” pochodzi od oznaczenia galaktyki, w której obiekt został odkryty. Druga część oznaczenia, „X-2”, oznacza, że jest to drugie źródło rentgenowskie odkryte w tej galaktyce.
Odkrycie edytuj
Obiekt był wcześniej obserwowany przez teleskop kosmiczny Chandra[1], ale jego prawdziwa natura została odkryta przez satelitę NuSTAR w 2014[2]. Astronomowie planowali obserwację supernowej SN 2014J i przypadkowo odkryto wówczas źródło rentgenowskie położone w jej pobliżu[2].
Charakterystyka edytuj
M82 X-2 to układ podwójny składający się z pulsara o masie około 1,4 masy Słońca i gwiazdy ciągu głównego o masie przynajmniej pięciu mas Słońca[1]. Okres obrotu pulsara wynosi 1,37 sekundy, obydwa ciała niebieskie okrążają się nawzajem co dwa i pół dnia[1].
Jest to pierwsze odkryte ULX, które napędzane jest pulsarem[1]. Jasność obiektu wynosząca ponad dziesięć milionów razy więcej niż jasność Słońca stoi w sprzeczności z tzw. jasnością Eddingtona, która opisuje maksymalną teoretyczną jasność każdego obiektu niebieskiego biorąc pod uwagę jego masę[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Suspected Black Hole Unmasked as Ultraluminous Pulsar. nasa.gov. [dostęp 2014-10-12]. (ang.).
- ↑ a b NuSTAR Discovers Impossibly Bright Dead Star. caltech.edu. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-16)]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Dead star shines on. llnl.gov. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-11)]. (ang.).
- M. Bachetti et ce: An ultraluminous X-ray source powered by an accreting neutron star. ibrary.caltech.edu. [dostęp 2014-10-12]. (ang.).
- Agnieszka Nowak: Teleskop NuSTAR odkrył szokująco jasną martwą gwiazdę. Urania – Postępy Astronomii, 2014-10-10. [dostęp 2014-10-15].