Wikipedia

Magdalena Samborska

polska artystka sztuk wizualnych

Magdalena Beata Samborska[1] (ur. w Pabianicach) – polska artystka sztuk wizualnych, projektantka mody „trudnej”, autorka tekstów naukowych, profesor Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Realizuje fotografie, filmy, asamblaże, obiekty z pogranicza ubioru i rzeźby.

Magdalena Samborska
doktor habilitowany
Specjalność: sztuka użytkowa
Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi

Doktorat

2013
Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi

Habilitacja

2021
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu

Nauczyciel akademicki
Instytut

Ubioru

Stanowisko

kierownik Pracowni Projektowania Ubioru

Życiorys edytuj

Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi w 1996 r. Od 2009 r. jest wykładowczynią na macierzystej uczelni, gdzie od 2021 roku prowadzi autorską pracownię na studiach magisterskich[2].

W 2013 r. obroniła pracę doktorską Cytowanie płci – analiza relacji między ubiorem a tożsamością płciową. Habilitację uzyskała na postawie dysertacji Moda jako Inny sztuki[3] w Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu w 2021 r.

W 1998 r. była stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki. 2008 roku uzyskała stypendium twórcze Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2013 r. otrzymała Grand Prix na II Biennale Sztuki w Piotrkowie Trybunalskim za film Narodziny rozpadu[4]. W 2021 r. otrzymała wyróżnienie na Biennale Tkaniny Artystycznej w Poznaniu z obiekt After Kobro[5]. W 2023 r. zdobyła pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Cyfrowej Fotokreacji Cyberfoto w Częstochowie za cykl fotografii Dermografia[6].

Twórczość edytuj

Debiutowała na scenie artystycznej wystawą Stygmat płci pięknej w Galerii Manhattan w Łodzi w 1998 r. Brała udział w wystawach sztuki kobiecej m.in. Kobieta o kobiecie[7] (Bielsko Biała, 2007), Decydentki[8] (Kraków, 2018), Kobieta na duszę[9] (Łódź, 2003). Początkowo w jej działalności artystycznej wyraźne są odniesienia do świata mody, historii ubioru i kultury masowej, które konfrontuje z ideami feministycznymi.

W instalacji Dekonstrukcje czasopism kobiecych[10] (2000) Samborska wykorzystuje zdjęcia kobiet z reklam kosmetyków. Okleja nimi papierowe, trójwymiarowe głowy. Próby dostosowania zdjęcia do formy przestrzennej powodują rozdarcia i zniekształcenia wizerunków fotograficznych. Z obiektów tych powstają instalacje, w których papierowe głowy ustawiane są na egzemplarzach pism otwartych na stronie, z którego pochodzi wykorzystane zdjęcie. Dzięki temu następuje konfrontacja doskonałej twarzy z prasy kobiecej z karykaturalnym trójwymiarowym sobowtórem. W instalacji tej dopatrywano się krytyki chirurgii kosmetycznej. Przyjęcie założenia o związku ciała i tożsamości pozwala na głębszą interpretację uwzględniającą obawę człowieka przed rozpadem, dezintegracją wewnętrzną.

W tym samym czasie powstają też obiekty z pogranicza ubioru i rzeźby. Zaprzęg gorsetów[11] (2000), w którym usztywnione gorsety stoją na podeście oczekując na domniemanego woźnicę/widza/jurora oraz Wpisana w przestrzeń[12] (2002) – blisko trzymetrowa, czerwona suknia z krynoliną dominująca w przestrzeni wystawienniczej.

Około 2009 r. w twórczości Samborskiej pojawia się zainteresowanie fotografią cyfrową. Nie rezygnując z kobiecej perspektywy, poszerza krąg tematyczny swoich prac, dotykając takich tematów jak transgeniczność, transhumanizm, w kontekście postmodernistycznej tożsamości.

W cyklu fotografii Kościec tożsamości[13] (2013) naga kobieca sylwetka połączona jest z drewnianymi łyżkami, łopatkami, tłuczkami. Sylwetka jest uwikłana w przedmioty lub wspiera się na nich. Można widzieć w omawianych fotografiach opowieść na temat performatywności płci kulturowo społecznej, zgodną z wykładnią Judith Butler. Bohaterka zdjęć wydaje się być zaangażowana w rytuały kuchenne potwierdzające jej kobiecość. Zastanawiają jednak układy tworzone z części ciała połączonego z przedmiotami. Kompozycje te odnoszą się do symboliki mitologicznej lub religijnej, co wprowadza nas w szerszy krąg znaczeniowy. Jest to wyraźniej odczuwalne w filmie Narodziny rozpadu, w którym artystka wykorzystała wspomniane fotografie. Tu wprawione w ruch symbole i znaki rozsypują się, rozmywają, sugerując iż rozpad jest integralną częścią istnienia[14].

Charakterystyczne dla eksperymentów fotograficznych Samborskiej połączenia ciała z przedmiotami użytkowymi, w czym można się doszukiwać groteskowej formy transhumanizmu, odnajdujemy również w cyklu fotografii Mitologie domowe[15] (2017). Tu nagie ciało kobiece łączone jest z rurą od odkurzacza i jego czyszczącymi końcówkami. Bohaterki zdjęć nawiązują do postaci mitologicznych, które w ikonografii przedstawiane są w towarzystwie węży: Hekate, Erynia, Meduza. Węże – symbol siły – w ujęciu Samborskiej zastąpił prozaiczny przedmiot służący sprzątaniu.

Ciało w towarzystwie przedmiotów pojawia się również w serii zdjęć Dermografia (2023). Tym razem obiekty przybierają charakter odcisków lub tatuaży naznaczających nagą sylwetkę.

Cykl fotografii Płeć domniemana[16] (2015) dotyczy zagadki płci. W serii kompozycji ukazujących podbrzusze i uda, genitalia zostały zastąpione dłońmi. Dłonie układają się w gesty, które uważamy za uniwersalne, ale niekiedy są odmiennie odczytywane w różnych częściach świata. Artystka projektuje tu transgeniczne ciała podobnie jak w serii autoportretów Zniszczota niedowcieleń[17] (2021), gdzie zacierając swoją tożsamość uzyskuje obrazy ludzko-zwierzęcej hybrydy. Tego rodzaju hybrydalne postacie pojawiały się w ikonografii starożytnego Egiptu czy Mezopotamii. Kwestia hybrydycznych istot powróciła w czasach eksperymentów genetycznych i pomysłu hodowania ludzkich narządów w organizmach zwierzęcych na potrzeby transplantacji.

W serii Rozkoszmary[18] (2022) artystka ponownie sięga po metodę lustrzanych odbić i nakładania obrazów, tym razem bazując na ujęciu całej sylwetki. Nagie, podwojone postacie tarzają się na draperiach iście barokowej tkaniny. Niekiedy wyobrażenia te kojarzyć się mogą z porodem, aktem przemocy seksualnej lub rozkoszy. Wyraz twarzy bohaterki potęguje wrażenia szerokiej rozpiętości jej doznań.

Wybrane wystawy indywidualne edytuj

  • 2019: Moda jako Inny sztuki[19], Galeria Patio 2,Akademia Humanistyczno Ekonomiczna, Łódź.
  • 2017: Rytuały tożsamości, Galeria Tłustym Drukiem, Łódź[20].
  • 2014: Anatomia niepewności[21], Ośrodek Działań Artystycznych, Piotrków Trybunalski.
  • 2008: Celebracja nieobecności[22], Galeria Bałucka, Łódź.
  • 2007: Liturgia przedmiotu, Galeria Sztuki Wozownia, Toruń.
  • 2006: Chwiejna równowaga, Galeria Akademicka, Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania, Łódź.
  • 2003: Strategia uwodzenia, Galeria Bałucka, Łódź.
  • 2001: Śmierć z głodu przy suto zastawionym stole, (Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej – Sybaris. Okropny urok cywilizacji), Galeria Amfilada, Szczecin.
  • 2000: Aksamitne tortury, Galeria Przedmiotu BB, Kraków.
  • 1998: Stygmat Płci Pięknej, Galeria Manhattan, Łódź.

Wybrane wystawy zbiorowe edytuj

  • 2023: XXVI Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa.
  • 2022: Asocjacje.Jak gdyby, tak jakby…[23], Instytut Cybernetyki Sztuki, Gdańsk.
  • 2021: III Biennale Tkaniny Artystycznej, Przyszłość wolności, Stara Papiernia, Poznań; XXIV Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART-FOTO, Częstochowa.
  • 2019: Łódź à Paris, Galeria Fundacji Sisley, Paryż.
  • 2018: Decydentki, Dom Norymberski, Kraków;
  • Negocjowanie tożsamości. Między realnym a wirtualnym w fotografii XXI wieku[24], Galeria Foto-Gen Ośrodka Kultury i Sztuki, Wrocław;
  • Labirynt, IX Festiwal Nowej Sztuki, Syndrom des Übermaßes, Frankfurt (O)[25].
  • 2017: Awangarda i Awangardy. Tradycje awangardy w dziejach łódzkiej PWSSP/ ASP, Galeria Kobro, ASP, Łódź;
  • XX Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa.
  • 2016: Labirynt, VII Festiwal Nowej Sztuki, Modifikationen und Neuinterpretationen, Frankfurt (O)[26];
  • Dwie Katedry, Galeria u Jezuitów, Poznań.
  • 2015: III Biennale Sztuki, W post-apokaliptycznym świecie. Iluzja czy droga wyjścia/dojścia?[27], Ośrodek Działań Artystycznych, Piotrków Trybunalski;
  • Wzór, osnowa, wątek, Galerija Titanikas, Wilno.
  • 2013: II Biennale Sztuki, Koniec człowieka?, Ośrodek Działań Artystycznych, Piotrków Trybunalski;
  • Festival DIGITALBIGSCREEN 2013,
  • Future- human? Kulturo Delavski Dom Trbovlje, Slovenija.
  • 2012: Co się kryje na dnie oka? W kręgu auto/portretu z przełomu XX/XXI wieku[28], Galeria Sztuki Wozownia, Toruń.
  • 2009: VI Biennale Fotografii, Fotografia/Ideologia/Polityka[29], Stary Browar-Słodownia, Poznań;
  • 28 dni, Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”, Gdańsk.
  • 2007: Kobieta o kobiecie, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała.
  • 2006: Miłość i demokracja, Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”, Gdańsk;
  • Hafty, koronki, kwiatki...[30], Wolna pracownia PGR ART. Kolonia Artystów, Stocznia, Gdańsk;
  • Jej portret (nie)wierny, Galeria Manhattan, Łódź.
  • 2005: Między rzeczywistością a nierzeczywistością. Performance, Sztuka akcji, Galeria Manhattan, Łódź;
  • Art Poznań 2005, Targi Sztuki, Stara Rzeźnia, Poznań.
  • 2003: Kobieta na duszę[9], Galeria Manhattan, Łódź;
  • Papierowa sfera, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała.
  • 2000: Opowieści Lagadyjskie[31], Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko;
  • Łódzki Salon Wiosenny, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź.
  • 1999: Krajowa Wystawa Malarstwa Młodych im. Eugeniusza Gepperta, Galeria Awangarda, Wrocław.

Publikacje naukowe edytuj

  • Magdalena Samborska, Freedom within the Boundaries of Feminism: Interpretations of Georgia O’Keeffe’s Art, „Art Inquiry. Recherches sur les Arts”, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2009, ISSN 1641-9278, język angielski, volume XXI s. 231–242 [15.08.23][32].
  • Magdalena Samborska, The hidden other. Clothing as an art object, „Art Inquiry. Recherches sur les Arts”, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2010, ISSN 1641-9278, język angielski, volume XXII, s. 187–199 [15.08.23][33].
  • Magdalena Samborska, The Art of Women – form the Margin to the Mainstream, „Art Inquiry. Recherches sur les Arts”, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2014, ISSN 1641-9278, język angielski, volume XVI s. 275–284 [15.08.23][34].
  • Magdalena Samborska, INTORELABLE UGLINESS. A Turn in European Fashion as a Result of Confrontation with Japanese Aesthetics, „Art Inquiry. Recherches sur les Arts”, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2015, ISSN 1641-9278, język angielski, volume XVII, s. 309–320 [15.03.23][35].
  • Magdalena Samborska, Fashion as the Other of art. The position of clothing design in the avant-garde art and the contemporary era, „Art Inquiry. Recherches sur les Arts”, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2017, ISSN 1641-9278, język angielski, volume XIX, s. 141–152 [15.03.23]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dr hab. Magdalena Beata Samborska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-11-09].
  2. ↑ dr hab. Magdalena Samborska, prof. uczelni [online], www.asp.lodz.pl [dostęp 2023-10-25].
  3. ↑ Magdalena Samborska, Moda jako Inny sztuki, autoreferat.
  4. ↑ Katalog wystawy II Biennale Sztuki Koniec człowieka?, Ośrodek Działań Artystycznych, Piotrków Trybunalski, 2013.
  5. ↑ Katalog wystawy III Biennale Tkaniny Artystycznej, Przyszłość wolności, Stara Papiernia, Poznań, 2021.
  6. ↑ XXVI Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa, 2023.
  7. ↑ Kobieta o kobiecie, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała, 2007.
  8. ↑ Decydentki, Dom Norymberski, Kraków, 2018.
  9. ↑ a b Kobieta na duszę, Galeria Manhattan, Łódź, 2003.
  10. ↑ Grzegorz Sztabiński, hasło: Magdalena Samborska, [w:] Imiona własne sztuki łódzkiej. Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i twórczość intermedialna, red. Grzegorz Sztabiński, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, 2008, s. 297–299.
  11. ↑ Agnieszka Kulazińska, Katalog Artystów – Magdalena Samborska.
  12. ↑ Krzysztof Jurecki, Magdalena Samborska. Anatomia niepewności (ODA, Piotrków Trybunalski, 13.09-12.10.14).
  13. ↑ Grzegorz Sztabiński: Ponadkobiecy punkt widzenia, „Format”, 2016 (73), s. 26–28.
  14. ↑ Krzysztof Jurecki, Koniec człowieka? Werdykt II Piotrkowskiego Biennale Sztuki komentuje Krzysztof Jurecki – przewodniczący jury.
  15. ↑ XX Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa, 2017.
  16. ↑ XVIII Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa, 2015.
  17. ↑ XXIV Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa, 2021.
  18. ↑ XXV Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO, Regionalny Ośrodek Kultury, Galeria Fotografii ART- FOTO, Częstochowa, 2022.
  19. ↑ Krzysztof Jurecki, Dokąd prowadzi moda? W perspektywie najnowszej sztuki postfeministycznej, np. Magdaleny Samborskiej, „Aspiracje” nr 56 (2/219), s. 31–35.
  20. ↑ Krzysztof Jurecki, Magdalena Samborska. Rytuały tożsamości. (Galeria Tłustym Drukiem, Łódź, ul. Więckowskiego 18).
  21. ↑ Paulina Gębicka, Magdalena Samborska. Anatomia Niepewności.
  22. ↑ Wystawa Magdaleny Samborskiej, Galeria Bałucka, „Gazeta Wyborcza”, dodatek łódzki, 15.05.2001.
  23. ↑ Asocjacje. Jak gdyby, tak jakby…, Instytut Cybernetyki Sztuki, Gdańsk 2022.
  24. ↑ Negocjowanie tożsamości. Między realnym a wirtualnym w fotografii XXI wieku, Galeria Foto-Gen Ośrodka Kultury i Sztuki, Wrocław, 2018.
  25. ↑ Labirynt, IX Festiwal Nowej Sztuki, Syndrom des Übermaßes, Frankfurt (O), 2018.
  26. ↑ Labirynt, VII Festiwal Nowej Sztuki, Modifikationen und Neuinterpretationen, Frankfurt (O), 2016.
  27. ↑ Tomasz Sobieraj, Postapokalipsa w Piotrkowie, czyli kilka słów o III Biennale sztuki, „Format”, 2016 (72), s. 122 123.
  28. ↑ Co kryje się na dnie oka? W kręgu auto/portretu z przełomu XX/XXI wieku, Galeria Sztuki Wozownia, Toruń, 2012.
  29. ↑ VI Biennale Fotografii, Fotografia/Ideologia/Polityka, Stary Browar-Słodownia, Poznań, 2009.
  30. ↑ Aleksandra Kozłowska, Hafty, koronki, kwiatki, „Gazeta Wyborcza” – dodatek trójmiasto, 09.11.2006.
  31. ↑ Opowieści Lagadyjskie, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko, 2000.
  32. ↑ Magdalena Samborska, Freedom within the Boundaries of Feminism: Interpretations of Georgia O’Keeffe’s Art, „Art Inquiry” (11), 2009, s. 231–242, ISSN 0459-8954 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
  33. ↑ Magdalena Samborska, The hidden other. Clothing as an art object, „Art Inquiry” (12), 2010, s. 187–199, ISSN 0459-8954 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
  34. ↑ Magdalena Samborska, The Art of Women – form the Margin to the Mainstream, „Art Inquiry” (16), 2014, s. 275–284, ISSN 0459-8954 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
  35. ↑ Magdalena Samborska, Intolerable ugliness. A turn in European fashion as a result of confrontation with Japanese aesthetics, „Art Inquiry” (17), 2015, s. 309–320, ISSN 0459-8954 [dostęp 2023-10-25] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Krzysztof Jurecki, Magdalena Samborska. Chciałbym sytuować sztukę bliżej poezji niż publicystyki,, [w:] Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce, Galeria Sztuki Wozownia, Toruń 2008, s. 63–71.
  • Grzegorz Sztabiński, hasło: Magdalena Samborska,, [w:] Imiona własne sztuki łódzkiej. Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i twórczość intermedialna, red. Grzegorz Sztabiński, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, 2008, s. 297–299.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Magdalena_Samborska&oldid=73009511”