Piotrków Trybunalski
Piotrków Trybunalski – miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce.
| |||||
| |||||
![]() Widok na stare miasto, ulica Słowackiego, dawna piotrkowska Manufaktura, uliczka przy rynku, Zamek Królewski, panorama rynku | |||||
| |||||
Państwo | ![]() | ||||
Województwo | ![]() | ||||
Prawa miejskie | XIII w. | ||||
Prezydent | Krzysztof Chojniak[1] | ||||
Powierzchnia | 67,24 km² | ||||
Populacja (30.06.2020) • liczba ludności • gęstość |
72 785[2] 1082,5 os./km² | ||||
Strefa numeracyjna | 44 | ||||
Kod pocztowy | 97-300 do 97-312 | ||||
Tablice rejestracyjne | EP | ||||
![]() | |||||
TERC (TERYT) | 1062011 | ||||
SIMC | 0967430 | ||||
Urząd miejski Pasaż Karola Rudowskiego 1097-300 Piotrków Trybunalski | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Piotrków był miastem królewskim[3] w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[4]. Dopełnienie nazwy o przymiotnik Trybunalski nastąpiło po II wojnie światowej[5]. W latach 1975–1998 miasto było stolicą województwa piotrkowskiego.
Drugie pod względem wielkości miasto w województwie łódzkim i 65. w Polsce. Według danych GUS z 30 czerwca 2020 r. miasto miało 72 785 mieszkańców[2].
ToponimiaEdytuj
Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako Piotrków i Pietrków, od XIV wieku spotyka się także Piotrkowo. Pochodzi ona od imienia Piotr, zdrobnionego do Piotrek, w języku staropolskim także Pietrek. Drugi człon nazwy, Trybunalski, wywodzi się od faktu, że w mieście urzędował trybunał koronny[6].
Nazwa Piotrkowa w innych językach brzmi: język rosyjski – dziś Пётркув-Трибунальски, za czasów Królestwa Polskiego – Петроковъ[potrzebny przypis]; jid. פּעטריקעװ Petrikew[7]; niem. Petrikau[8].
PołożenieEdytuj
Miasto położone jest w południowo-wschodniej części województwa łódzkiego położony na Równinie Piotrkowskiej nad rzeką Strawą. Piotrków Trybunalski leży w dawnej ziemi sieradzkiej[9], w pobliżu styku historycznych granic Mazowsza, Wielkopolski i Małopolski.
Odległy o 53 km na południowy wschód od Łodzi[10], 136 km na południowy zachód od Warszawy[11] i 160 km na północny wschód od Katowic[12] .
Według danych z 131 grudnia 2018 powierzchnia miasta wynosiła 67,25 km²[13].
Według danych z 2002[14] powierzchnia miasta to 67,26 km², co stanowi 0,37% powierzchni całego województwa łódzkiego. Struktura powierzchni miasta:
- użytki rolne 52%
- użytki leśne 21%
HistoriaEdytuj
- VIII w. – pierwsze osady
- 1217 – pierwsza pisemna wzmianka o Piotrkowie (dokument Leszka Białego dla opactwa cystersów w Sulejowie)[15]
- 1262 – włączenie Piotrkowa do Księstwa Sieradzkiego
- 1290–1300 – Piotrków otrzymuje prawa miejskie (wskazanie dokładnej daty jest niemożliwe, ponieważ dokumenty spłonęły)
- 1313 – Władysław Łokietek określa Piotrków jako miasto
- 1346–1347 – spisano statuty piotrkowskie
- od końca XIV w. Piotrków był siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego[16]
- 1404 – odnowienie praw miejskich przez Władysława Jagiełłę
- 1442 – 1628 – miejsce odbywania synodów prowincji gnieźnieńskiej
- 1467 – ratyfikacja pokoju toruńskiego
- 1468 – pierwszy sejm walny Królestwa Polskiego w Piotrkowie
- 1 grudnia 1469 – na sejmie wielki mistrz Henryk Reuss von Plauen złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 20 listopada 1470 – na sejmie wielki mistrz Henryk VII Reffle von Richtenberg złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 1492 – Elekcja Jana Olbrachta w Piotrkowie
- 1493 – pierwszy sejm w Piotrkowie z wydzieloną szlachecką izbą poselską i senatem – data przyjmowana jako początek parlamentaryzmu polskiego
- XV/XVI w. – miejsce zjazdów generalnych i prowincjonalnych oraz sejmów walnych
- 22 marca 1565 – dysputa teologiczna o dogmacie o Trójcy Świętej pomiędzy Janem Firlejem a braćmi polskimi, którzy jednak dogmatu tego nie uznali. Od tego momentu datuje się narastający konflikt kalwińsko-ariański.
- 1578 – utworzenie Trybunału Koronnego dla Wielkopolski
- 1655 i 1657 – zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (potop szwedzki)
- 1702 – ponowne zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (III wojna północna)
- 1793 – II rozbiór Polski, włączenie Piotrkowa do zaboru pruskiego, tzw. Prusy Południowe)
- 1807 – włączenie Piotrkowa do Księstwa Warszawskiego (departament kaliski)
- 1815 – włączenie Piotrkowa do Królestwa Polskiego (województwo kaliskie)
- 2 września 1846 – odjazd pierwszego pociągu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z dworca piotrkowskiego
- 13 stycznia 1867 – utworzenie guberni piotrkowskiej, obejmującej m.in. Łódź, Częstochowę i Zagłębie Dąbrowskie
- 5 stycznia 1873 – rozpoczęcie wydawania „Tygodnia”
- 1 lutego 1905 – początek strajku szkolnego
- 1914 – w pierwszych miesiącach I wojny światowej Piotrków kilkakrotnie opanowywały wojska niemieckie i ponownie rosyjskie, ostatecznie zajęty w grudniu przez wojska austriackie
- 1915 – umiejscowienie w Piotrkowie siedziby Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, największy w historii rozwój piotrkowskiego ośrodka wydawniczo-prasowego
- 2–5 listopada 1918 – rozbrojenie okupantów austriackich
- 2 sierpnia 1919 – włączenie Piotrkowa do województwa łódzkiego
- 1932 – wielki strajk okupacyjny w hucie „Hortensja”. Przez 39 dni robotnicy stawiają opór policji[17]
- 1939:
- 2–4 września – nieustanne bombardowania miasta. Zniszczono około 200 budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej
- 5 września – Bitwa pod Piotrkowem Trybunalskim i zajęcie miasta przez Wehrmacht, początek okupacji hitlerowskiej
- (według różnych źródeł: 30 września, 5 lub 8 października) – utworzenie pierwszego getta żydowskiego w okupowanej Europie
- 26 października – włączenie Piotrkowa do Generalnego Gubernatorstwa
- sierpień–grudzień 1941 – w domu przy ul. Przyszłej 11 działa tajna radiostacja grupy dywersyjno-wywiadowczej zrzuconej z terenów ZSRR (pod dowództwem kpt. Mikołaja Arciszewskiego „Michała”)[18]
- 14–29 października 1942 – likwidacja getta piotrkowskiego (ok. 20 tys. Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince, 3500 pozostało w tzw. „małym getcie”, zlikwidowanym w 1944)
- 1 października 1944 – grupa dywersyjna 3 Brygady Armii Ludowej im. gen. Bema pod dowództwem ppor. Nazarewicza wysadza w powietrze na ul. Wolborskiej stację transformatorową[19].
- 18 stycznia 1945 – w ramach ofensywy styczniowej wojska Armii Czerwonej wkraczają do Piotrkowa Trybunalskiego i przy znacznym oporze ze strony wojsk niemieckich przerywają trwającą od 1939 okupację niemiecką. W zdobyciu Piotrkowa uczestniczą 6 Gwardyjski Korpus Pancerny z 3 Gwardyjskiej Armii Pancernej oraz wojska 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej, 13 Armii należące do 1 Frontu Ukraińskiego[20] i Wojska Polskiego. Wyzwolenie Piotrkowa uczczono w Moskwie 20 salwami z 224 dział[21]
- Piotrków siedzibą istniejącej do 1953 wiejskiej gminy Uszczyn
- 11 czerwca 1967 – Rada Państwa nadaje miastu, w roku 750-lecia jego istnienia, Order Sztandaru Pracy I klasy za „zasługi w rewolucyjnym ruchu robotniczym i w walce z hitlerowskim okupantem oraz w uznaniu wkładu w budownictwo socjalistyczne”[21]
- 1973–1977 – Piotrków siedzibą gminy wiejskiej Piotrków Trybunalski
- 1 czerwca 1975 – utworzenie województwa piotrkowskiego
- 9 września 1979 – Dożynki Centralne z udziałem I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. Rozbudowa miasta m.in. stadionu i amfiteatru miejskiego oraz budowa węzła na Gierkówce
- 1981:
- IV Śmigłowcowe Mistrzostwa Świata
- utworzenie Wydziału Zamiejscowego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach
- 1985 – pierwsze w Polsce mistrzostwa breakdance
- 1997 – przekształcenie Wydziału Zamiejscowego WSP w Filię WSP (od 2000 filia Akademii Świętokrzyskiej, od 2008 filia Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach)
- 1 stycznia 1999 – likwidacja województwa piotrkowskiego, ponowne wejście Piotrkowa w skład województwa łódzkiego
- 2004 – utworzenie Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (likwidacja w 2009 roku)
- 6 marca 2005 – referendum w sprawie odwołania prezydenta i Rady Miasta (nieważne: frekwencja 24,2%)
- 2017:
- uroczystości 800-lecia miasta.
- 24–25 marca – Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej z udziałem Prezydentów Polski i Węgier.
Historia Żydów w PiotrkowieEdytuj
Miasto posiadało zakaz osiedlania się Żydów – przywilej de non tolerandis Judaeis. Dopiero w XVI w. ludność żydowska zamieszkała w okolicach Piotrkowa zaczęła przybywać na targi i jarmarki. W 1657 wojska Stefana Czarnieckiego dokonały krwawego pogromu Żydów w Piotrkowie. W 1679 król Jan III Sobieski zezwolił na założenie kahału, synagogi, kirkutu, mykwy, rzeźni i sklepów. W 1765 mieszkało tu 1107 Żydów. Piotrków Trybunalski był jednym z najważniejszych w Polsce żydowskich ośrodków wydawniczo-drukarskich.
W 1939 mieszkało tu ok. 11 tys. osób pochodzenia żydowskiego[22]. W październiku 1939 Niemcy utworzyli tu pierwsze getto na ziemiach polskich. Uwięzili w nim ok. 25 tys. osób z Piotrkowa i okolic. W dniach 15–21 października 1942 ok. 22 tys. osób wywieźli do obozu zagłady w Treblince[23].
KlimatEdytuj
Miesiąc | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Najwyższa temperatura dzienna (°C) | +11,2 | +5,1 | +12,7 | +21,1 | +25,3 | +28,9 | +32,1 | +30,8 | +23,9 | +23,0 | +10,6 | +7,9 | |
Najniższa temperatura dzienna (°C) | –31,2 | –13,2 | –6,4 | –3,9 | +1,8 | +1,8 | +8,0 | +5,6 | +2,1 | –3,2 | –2,9 | –10,0 | |
Źródło: Typowe lata meteorologiczne i statystyczne dane klimatyczne dla obszaru Polski do obliczeń energetycznych budynków |
DemografiaEdytuj
Dane z 2018:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 72 211 | 100 | 38 662 | 54 | 33 549 | 46 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1073,8 | 573,9 | 498,9 |

Piramida wieku mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego w 2014 roku[24].
Wskaźniki ekonomiczneEdytuj
Średni dochód na jednego mieszkańca dla Piotrkowa Trybunalskiego wynosi 2435,34 zł[14]. Według danych z grudnia 2010[25] w mieście było 4 tys. osób bez pracy, a stopa bezrobocia wynosiła 5,17%.
Podział na osiedlaEdytuj
W Piotrkowie Trybunalskim nazwa „osiedle” ma dwa znaczenia: 1/ Tradycyjne – istniejące osiedla 2/ Administracyjne – jednostki pomocnicze gminy (odpowiednik dzielnic w większych miastach lub sołectw w gminach) W niektórych przypadkach nazwy pokrywają się: np. Wierzeje.
Zgodnie z uchwałami Rady Miasta w Piotrkowie funkcjonuje czternaście jednostek pomocniczych:
- Osiedle „Centrum” (wcześniej „Starówka”[26]),
- Osiedle „Piastowskie”,
- Osiedle „Armii Krajowej”,
- Osiedle „Południe”,
- Osiedle „Wronia”,
- Osiedle „Leśna”,
- Osiedle „Słowackiego Północ”,
- Osiedle „Wierzeje”,
- Osiedle „Wyzwolenia”,
- Osiedle „Przyszłość”,
- Osiedle „Belzacka”,
- Osiedle „Łódzka-Wysoka-Sadowa”,
- Osiedle „Krakowskie Przedmieście‐Sulejowska”,
- Osiedle „Szczekanica”[27].
|
System TERYT wyróżnia następujące integralne części miasta: Belzatka, Budki, Bugaj, Byki, Byki-Kolonia, Daszówka, Dymacz, Karolinów, Kleszcz, Krakówka, Meszcze, Michałów, Moryca, Pawłówka, Raków, Raków Mały, Szczekanica, Świerczów, Twardosławice, Wierzeje[28].
GospodarkaEdytuj
PrzemysłEdytuj
Od XIX w. ośrodek przemysłu, m.in. szklarskiego (huty „Kara”, „Hortensja”, „Feniks”), włókienniczego (Piotrkowska Manufaktura – potem Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Sigmatex”), maszynowego (Fabryka Maszyn Górniczych „Pioma” – obecnie „Famur”, Warszawskie Zakłady Mechaniczne – Polskie Zakłady Lotnicze WZM-PZL). Obecnie jedno z dwóch głównych miast Piotrkowsko-Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Piotrków to także przemysł meblowy (Piotrkowska Fabryka Mebli) oraz papierniczy – swoją siedzibę ma tutaj Emerson, potentat w produkcji papieru komputerowego. W południowej części miasta działa nowoczesny regionalny Browar Cornelius produkujący piwa różnego rodzaju. Działa tutaj także duża liczba lokalnych i regionalnych firm budowlanych czy deweloperskich
Przemysł maszynowyEdytuj
- FMG Pioma S.A. należąca do Grupy Famur wraz z Pioma Odlewnia sp. z o.o.
- Metzeler Automotive Profile Systems Piotrkow Sp.z.o.o.
- Häring – wytwarzająca części toczone dla takich koncernów jak Daimler AG, Bosch, Volkswagen-Audi.
- MBL – łożyska do kółek.
- Polanik – firma produkująca sprzęt lekkoatletyczny
Przemysł włókienniczyEdytuj
- Sigmatex Sp. z o.o. – producent dzianin
HandelEdytuj
Znajduje się tutaj galeria rozrywkowo-handlowa Focus Mall, otwarta 13 listopada 2009 oraz Galeria „Stary Areszt”, znajdująca się w budynkach dawnego aresztu – usytuowana w okolicach starego miasta.
LogistykaEdytuj
Ze względu na dogodne położenie miasta, wokół miasta powstało kilka rozbudowanych centrów logistycznych.
- Centrum Dystrybucji IKEA – teren o powierzchni 47 ha, z czego 100 tys. m2 pod zabudową.
- ProLogis Park Piotrków – teren o powierzchni 30 ha, 4 hale o łącznej powierzchni 83 tys. m2 najemcy: Unilever, Carrefour, Nomi, Vitakraft.
- Centrum Logistyczne „Kaufland” – teren o powierzchni 27 ha, obiekty magazynowe o powierzchni 120 tysięcy m2 oraz przetwórnia mięsa i chłodnia.
Trwa realizacja dużych projektów logistycznych w Piotrkowie i jego najbliższym otoczeniu:
- Logistic City Piotrków Distribution Center – teren o powierzchni ponad 100 ha, dotychczas zrealizowano 4 hale o ogólnej powierzchni 136 tys. m2, planowana powierzchnia zabudowy ponad 450 tys. m2. Najemcy: M&M Logistics, PPG,Colep CCL, Erontrans, Compania de Distribucion Integral Logista, Schlecker, Jysk, Trans Południe, Kronopol.
- Poland Central – Europolis – teren położony na terenie gminy Grabica (ok. 7 km od Piotrkowa) o powierzchni 122 ha, docelowa powierzchnia magazynowa wyniesie ponad 500 tys. m2. Najemcy: IKEA, Erontrans, FM Logistic, PSD, Integer.pl.
- Prologis Park Piotrków II – teren o powierzchni 25 ha, docelowo zaplanowano realizację 6 hal o ogólnej powierzchni zabudowy 125 tys. m2. Najemcy: Stock Polska, Vobis.
TransportEdytuj
Transport drogowyEdytuj
Piotrków Trybunalski stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Przez miasto przebiegają drogi krajowe i międzynarodowe:
- Autostrada A1 (DK1, E75) Gdańsk – Toruń – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa - Gliwice – Cieszyn – granica państwa
- droga krajowa nr 8 (E67) granica państwa – Kudowa-Zdrój – Wrocław - Łódź – Piotrków Trybunalski – Warszawa – Białystok – Budzisko – granica państwa
- droga krajowa nr 12 granica państwa – Łęknica – Leszno – Kalisz – Piotrków Trybunalski – Radom – Lublin – Chełm – Dorohusk – granica państwa
- droga krajowa nr 74: relacji S8 – Wieluń – Bełchatów – A1 -Piotrków Trybunalski – Kielce – Zamość – granica państwa (UA)
- droga krajowa nr 91 Gdańsk - Grudziądz - Toruń - Włocławek - Kutno - Łódź - Piotrków Trybunalski - Radomsko - Częstochowa - Koziegłowy - Podwarpie
Drogi wojewódzkie:
Miasto posiada rozbudowany system obwodnic w którego skład wchodzą obwodnice:
W planach jest także budowa obwodnicy śródmiejskiej, mającej być w przyszłości drogą alternatywną dla płatnej autostrady A1 oraz obwodnicy południowej.
Transport autobusowyEdytuj
Głównym przewoźnikiem międzymiastowym jest Przedsiębiorstwo PKS Piotrków Trybunalski (aktualnie należące go grupy Mobilis). Obsługuje linie dalekobieżne do Warszawy, Lublina i Wrocławia oraz linie lokalne do Łodzi, Sulejowa, Tomaszowa Mazowieckiego, Przedborza, Bełchatowa, Żarnowa i innych miejscowości. Ważną rolę odgrywają też zrzeszeni przewoźnicy prywatni, obsługujący linie miejskie oraz podmiejskie, w tym do Sulejowa, Bełchatowa i Tomaszowa.
Komunikacja miejskaEdytuj
W Piotrkowie Trybunalskim istnieje komunikacja autobusowa, obsługiwana przez MZK Piotrków Trybunalski, oraz linie obsługiwane przez przewoźników prywatnych.
W 2017 roku MZK Piotrków Trybunalski obsługiwało 11 linii autobusowych (numery „0” – „10”) i dysponowało 39 autobusami marki MAN[29]:
- MAN NL 202 – 18 szt.
- MAN A 21 – 15 szt.
- MAN NL 283 – 2 szt.
- MAN A 76 – 2 szt.
- MAN A 35 – 2 szt.
Dodatkowo w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonują linie przewoźników prywatnych, a także mnóstwo minibusów.
Transport kolejowyEdytuj
Przez stację Piotrków przechodzi: Linia kolejowa nr 1
- Warszawa – Koluszki – Piotrków Trybunalski – Lubliniec/Częstochowa – Katowice
W Piotrkowie ponadto ma swój początek Linia kolejowa nr 24 przez Bełchatów do stacji Biały Ług.
Po istniejącej dawniej Piotrkowskiej Kolei Wąskotorowej do Sulejowa pozostały jedynie budynki stacji wraz z torowiskiem, tory w obrębie miasta zostały rozebrane[30].
Transport lotniczyEdytuj
W Piotrkowie Trybunalskim działa lotnisko sportowe zdolne do przyjmowania samolotów kategorii dyspozycyjnej czy taksówek powietrznych.
Najbliższym portem lotniczym jest oddalony od centrum Piotrkowa Trybunalskiego o 42 km Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi. Ponadto miasto jest oddalone o około 133 km od Portu lotniczego Warszawa Okęcie i około 137 km od Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice.
W 2008 przy Samodzielnym Szpitalu Wojewódzkim im. Mikołaja Kopernika otworzono sanitarne lądowisko.
TurystykaEdytuj
ArchitekturaEdytuj
ZabytkiEdytuj
Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są m.in. następujące obiekty z terenu Piotrkowa[31]:
- Stare Miasto – staromiejski układ urbanistyczny sięga początkami średniowiecznej lokacji, zabudowa jest znacznie późniejsza. W obrębie rynku można obejrzeć ok. 142 kamienic o ciekawej architekturze. Po pożarze w 1835 r. przebudowano domy w stylu klasycystycznym. Wewnątrz niektórych zachowały się sklepienia kolebkowe, ślady podcieni, sklepione piwnice, sienie i belkowane stropy.
- Mury miejskie – zachowane fragmenty wybudowane w XIV w. za panowania Kazimierza Wielkiego. Wysokość murów 4,5 m, szerokość 2 m.
- Zamek królewski – zbudowany w latach 1512–1519 przez mistrza Benedykta z Sandomierza na polecenie Zygmunta I Starego.
- Pałac Jaxa Bykowskich (XV w.) – w 1604 przebudowany na pałac renesansowy.
- Bazylika pw. św. Jakuba (XIII w.) wraz z plebanią
- Kościół Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii (XIV w.) – zniszczony podczas najazdu szwedzkiego, w XVIII w. odrestaurowany. Wewnątrz zabytkowe obrazy z XVII i XVIII w.
- Kościół pw. św. Jacka i św. Doroty, podominikański (XIV-XVII w.)
- Kościół i klasztor o.o. bernardynów (XVII w.) z cudownym obrazem Matki Boskiej Piotrkowskiej.
- Zespół klasztorny pijarów – kościół oo. pijarów (XVII-XVIII w.), obecnie kościół ewangelicko-augsburski, oraz budynki kolegium pijarów zaadaptowane na budynek więzienny, użytkowany do 2004.
- Kościół pw. NP Marii Śnieżnej (XVII w.) – dawniej dominikanek, oparty o mur miejski.
- Kościół św. Franciszka Ksawerego oo. jezuitów (XVIII w.), z cudownym obrazem Matki Bożej Trybunalskiej.
- Kolegium jezuickie (XVIII w.) – obecnie mieści się tu I LO im. Bolesława Chrobrego.
- Wielka Synagoga (1791–1793), obecnie Miejska Biblioteka Publiczna. Zbudowana na miejscu poprzedniej, drewnianej z 1689, zniszczonej podczas pożaru w 1740.
- Mała Synagoga
- Cerkiew prawosławna pw. Wszystkich Świętych (XIX w.)
- Cmentarz żydowski przy ulicy Spacerowej
- Cmentarz prawosławny (w tym kaplica grobowa T. Andriejewej)
- Dwie kaplice grobowe na starym cmentarzu rzymskokatolickim (Burchardów i Jüttnerów)
- Sąd Okręgowy (1905–1909), dawny gubernialny Sąd Okręgowy.
- Dworzec kolejowy PKP – dworzec kolei warszawsko-wiedeńskiej. Przeszedł gruntowny remont i modernizację w latach 2010–2012
- Zespół stacji kolejki wąskotorowej
- Budynek Państwowej Szkoły Muzycznej (Pałac Rudowskich)
- Budynek Gimnazjum Żeńskiego
- Park Belzacki z XIX w.
- Park im. Księcia Józefa Poniatowskiego z ogrodem botanicznym
- Domy i kamienice:
- ul. Czarnieckiego 7, 9, 10
- ul. Dąbrowskiego 14 (Willa „Wanda”, secesyjna z 1905 r., proj. Feliks Nowicki) i 15
- ul. Farna 2, 3, 4, 5, 6, 8
- ul. Grodzka 1
- ul. Konarskiego 4
- pl. Kościuszki 6
- ul. Łazienna-Mokra 1, 2
- ul. Rwańska 4
- Rynek Trybunalski 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11
- ul. Sieradzka 1, 4, 6, 8
- ul. Słowackiego 1, 3, 13
- ul. Szewska 3
- ul. Wojska Polskiego 5
Inne obiektyEdytuj
- Piotrkowska Manufaktura – budynek dawnej przędzalni przy ulicy Sulejowskiej
- Wieża wodna (1925–1927) – ok. 50 m wysokości. Zabytek sztuki inżynierskiej
- Aleja 3 Maja – budynki w stylu secesyjnym
- Hala targowa – obecnie budynek handlowy (Biedronka, Apteka Stylowa, cukiernia, masarnia)
- Park Śródmiejski im. św. Jana Pawła II
- Jezioro Bugaj i miejskie kąpielisko „Słoneczko”
- Rezerwat Dęby w Meszczach im. Jeremiego Kozłowskiego
- Areszt śledczy przy ulicy Wroniej
- Dawny cyklodrom przy ulicy Budki róg Partyzantów
- Ośrodek Działań Artystycznych (ODA)
Architektura współczesnaEdytuj
- Bank Pekao S.A. przy al. Armii Krajowej
- Kryta Pływalnia OSiR przy ul. Belzackiej (budowana w latach 1999–2000)
- Kościół pw. Miłosierdzia Bożego przy ul. Łódzkiej
- Kościół pw. NMP Królowej Pokoju przy ul. Belzackiej (1998)
- Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Krakowskie Przedmieście
- Hala sportowa „Relax” (lata 80.)
- Centrum handlowe Focus Mall przy ul. Słowackiego
- Hotel Mercure Piotrków Trybunalski przy al. Armii Krajowej
Informacja turystycznaEdytuj
- Centrum Informacji Turystycznej[32]
- PTTK Oddział im. Michała Rawity Witanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim[33]
- Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim[34]
Szlaki turystyczneEdytuj
- Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy
- Szlaki miejskie:
- Trakt Wielu Kultur
- Filmowy Piotrków
- Miasto Piwowarów
- Szlakiem dawnych piotrkowskich hoteli
- Szlak rekreacyjny wokół Piotrkowa
KulturaEdytuj
BibliotekiEdytuj
- Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Próchnika w Piotrkowie Trybunalskim – Mediateka 800-lecia,
- Oddział dla Dzieci
- Filia nr 1
- Filia nr 2
- Biblioteka Pedagogiczna w Piotrkowie Trybunalskim
- Biblioteka Filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim
Muzea i galerieEdytuj
- Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Muzeum Piwowarstwa – Centrum Edukacji Browarniczej
- Ośrodek Działań Artystycznych (2 siedziby)
- Galeria „U Panien” (Centrum Idei Ku Demokracji/Kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej)
KinaEdytuj
- Kino „Pegaz”, działające w ramach Miejskiego Ośrodka Kultury
- Multipleks Helios (5 sal – Focus Mall)
Inne ośrodki kulturalneEdytuj
- Miejski Ośrodek Kultury – „Europejska scena Teatru im. Jaracza” oraz działający w ramach struktur MOK – Ośrodek Edukacji Artystycznej „Wyciągamy dzieci z bramy”
- Osiedlowy Klub Kultury „Jaskółczyn” – prowadzący między innymi dziecięce i młodzieżowe zespoły tańca
Wydarzenia cykliczneEdytuj
- Imieniny Piotrków – cykl imprez muzycznych, sportowych i rekreacyjnych z okazji Dni Miasta
- Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji – Interakcje – zapoczątkowane w 1999 r. wydarzenie artystyczne, w którym uczestniczą miłośnicy sztuki współczesnej i artyści z całego świata
- Festiwal Kabaretowy – Trybunały Kabaretowe
- Dni muzyki kameralnej – organizowane w zabytkowej siedzibie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Ogólnopolski konkurs literacki o „Rubinową Hortensję”
- Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego – odbywający się od 1991 r., w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Piotrkowie Trybunalskim
- Międzynarodowe Spotkania Rzeźbiarzy – Skrzyżowania
- Ogólnopolski Festiwal Kultury i Sztuki Chrześcijańskiej „Nadzieja”
- Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych
- Masa Krytyczna – każdy ostatni piątek miesiąca o godz. 18.00 spod budynku Uniwersytetu Jana Kochanowskiego
MediaEdytuj
Wykaz tradycyjnych mediów piotrkowskich:
- Telewizja:
- Telewizja Piotrków (dawniej Informacje Piotrkowskie)
- Radio:
- Prasa:
- Tydzień Trybunalski
- Przegląd Lokalny „Famka”
- Ziemia Piotrkowska
- Miesięcznik Nasza Ziemia Piotrkowska
- 7 Dni Piotrków – lokalny dodatek do Dziennika Łódzkiego
- KurieR – Kultura i Rzeczywistość
Wykaz internetowych mediów piotrkowskich:
- Prasa:
- www.gazetatrybunalska.info
- www.piotrkowski24.pl
- www.ePiotrkow.pl
- www.piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl
- www.ziemiapiotrkowska.com
EdukacjaEdytuj
- Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Tryb.
- Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Warszawie, ośrodek kształcenia w Piotrkowie Tryb.
- Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Piotrkowie Trybunalskim
- Wyższa Szkoła Handlowa w Piotrkowie Trybunalskim
- Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi, wydział zamiejscowy w Piotrkowie Tryb.
Poza tym w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonuje obecnie:
- 13 przedszkoli samorządowych
- 9 szkół podstawowych
- 10 szkół ponadpodstawowych
- Centrum Kształcenia Praktycznego
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
- Bursa Szkolna
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące SPSK (Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich)
- Katolickie Gimnazjum SPSK
- Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia
Wspólnoty wyznanioweEdytuj
- Kościół rzymskokatolicki[35]:
- kaplica Braci Szkolnych
- kościół Ojców Jezuitów
- kościół Świętego Jana Pawła II
- kościół Ojców Bernardynów
- kościół Akademicki Panien Dominikanek pw. Matki Bożej Śnieżnej
- parafia Miłosierdzia Bożego
- parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju
- parafia Najświętszego Serca Jezusowego
- parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
- parafia Świętego Brata Alberta Chmielowskiego
- parafia Świętego Jacka i Świętej Doroty
- parafia Świętego Jakuba Apostoła – kościół farny
- Kościół prawosławny:
- Kościoły protestanckie:
- Kościół Ewangelicko-Augsburski:
- Kościół Ewangelicznych Chrześcijan:
- Kościół Zielonoświątkowy:
- zbór w Piotrkowie Trybunalskim
- Kościół Boży w Chrystusie
- wspólnota „Jezus Żyje”
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
- Inne
- Świadkowie Jehowy: 4 zbory: Piotrków Trybunalski-Południe (w tym grupa w Zakładzie Karnym), Piotrków Trybunalski-Północ, Piotrków Trybunalski-Wschód (w tym grupa języka migowego), Piotrków Trybunalski-Zachód (w tym grupa ukraińskojęzyczna) – Sala Królestwa ul. 1-go Maja 5[36][37]
- Świecki Ruch Misyjny „Epifania” – zbór w Piotrkowie Trybunalskim[potrzebny przypis].
SportEdytuj
W 1981 roku w Piotrkowie Trybunalskim odbyły się po raz pierwszy w Polsce Śmigłowcowych Mistrzostw Świata
W latach 1985–1989 w Piotrkowie Trybunalskim odbywały się ogólnopolskie mistrzostwa Breakdance.
W mieście działają następujące kluby sportowe:
- badminton Ruch Piotrków Trybunalski
- boks Ring Piotrków Trybunalski
- Brazylijskie Jiu Jitsu Fido Gold team pod przewodnictwem Linke Gold Team
- kickboxing PSSW Tom Center
- piłka nożna Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- piłka nożna Concordia Piotrków Trybunalski – jeden z najstarszych klubów w Polsce w 2009 r. obchodził 100. rocznicę założenia.
- piłka nożna Polonia Piotrków Trybunalski
- piłka nożna UKS Akademia Piłki Nożnej
- piłka ręczna kobiet MKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- piłka ręczna mężczyzn MKS Piotrkowianin Piotrków Trybunalski
- pływanie UKS „Delfin” Piotrków Trybunalski
- koszykówka UMKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
- szachy UKS Roszada
- tenis TUKS Kozica Piotrków Trybunalski
- tenis TUKS Nortenis Piotrków Trybunalski
- zapasy AKS Piotrków Trybunalski
- capoeira Lagoa Da Saudade, Companhia Pernas Pro Ar
- szermierka historyczna Ave Gajda
- klub oyama karate Washi
- Akademia Goju-ryu Karate Sanchin
- futbol amerykański Piotrków Hammers
- tenis stołowy PIKTS Wobistal Piotrków Trybunalski
- siatkówka UMKS Volley 5 Piotrków Trybunalski
Osoby związane z Piotrkowem TrybunalskimEdytuj
Honorowi Obywatele Miasta Piotrkowa TrybunalskiegoEdytuj
- Władysław Hartman
- Maria Śpiewak
- ks. Tadeusz Pecolt
- Witold Janusz Rudowski
- Dorota Piesik
- Otto Weinmann
- Papież Jan Paweł II
- Henryk Mąka
- o. Leoncjusz Mieczysław Cyronik
- Ben Giladi
- Bogusław Wołoszański
- o. Edmund Lenz
- Jerzy Kisson-Jaszczyński
- Zdzisław Jastrzębiec Peszkowski
- Rafał Orlewski
- Helmut Thienwiebel
- Jerzy Kukulski
- Kazimierz Załęski
- gen. bryg. Stanisław Burza-Karliński
- Aleksander Arkuszyński
- ks. dziekan Stanisław Socha
- o. Gracjan Kubica
- o. Andrzej Lemiesz SI
- Elżbieta Drexler-Wierzbowska
- ks. Remigiusz Wysocki
- Krystyna Stankiewicz
- Halina Kępińska-Bazylewicz
- Henryk Maciołek
- o. Ambroży (Mieczysław Piotr Wójcik)
- Stanisław Marcin Gąsior
- Zenon Bartczak
- kpt. John Benett (Jan Książczyk)[38]
- Zbigniew Skrzek[39]
Prezydenci Piotrkowa TrybunalskiegoEdytuj
- Ludwik Morawski – 1865–1872
- Józef Jeziorański – 1872–1873
- Wasyli Kercelli – 1873–1887
- gen. Nikołaj Timirew – 1887–1890
- Henryk Strzałkowski – 1890–1892
- Gustaw Brokowski – 1892–1900
- Kazimierz Sobieszczański – 1900–1911
- Ludomir Russocki – 1911–1912
- Mieczysław Łupiński – 1913–1914[40]
- Jan Bieńkowski – 13 sierpnia–28 września 1914
- Eugeniusz Bieganowski – 28 września–15 października 1914
- Felicjan Kępiński – 15 października 1914–przed 4 stycznia 1915
- Ludwik Krzemieniewski – przed 4 stycznia–25 stycznia 1915
- Jan Bieńkowski – od 25 stycznia 1915
- Kazimierz Rudnicki – 4 stycznia 1917-4 września 1917[41]
- Bolesław Nowicki – 4 września 1917–1919
- Jan Wallas - 1919–1925
- Kazimierz Szmidt – 1925–10 czerwca 1931
- Bronisław Jabłoński - 1931–1933
- Ignacy Bujnicki – 1933–1935 (tymczasowy)
- Stefan Fiszer - luty 1935–1939[42]
- Alojzy Grodzki – 22 lutego 1945-7 lipca 1945
- Ignacy Kujawski – 7 lipca 1945-19 maja 1948
- Czesław Pabisiak – 19 maja 1948-czerwiec 1950[43]
W latach 1950–1975 urząd prezydenta został zastąpiony przez prezydium rady narodowej[44].
- Wacław Wroński – 1973–1975 jako naczelnik miasta
- Antoni Sokalski – 1976–1981
- Waldemar Kelm – 1981–1982
- Henryk Artowicz – 1982–1985
- Stanisław Kwapiński – 1985–1990
- Zbigniew Podlewski – 1990
- Michał Rżanek – 1990–1996
- Andrzej Pol – 1996–2002
- Waldemar Matusewicz – 2002–2006
- Krzysztof Chojniak – od 2006
Posłowie z Piotrkowa Trybunalskiego (okręg wyborczy)Edytuj
- Małgorzata Janowska (PiS)
- Dariusz Kubiak (PiS)
- Krzysztof Maciejewski (PiS)
- Antoni Macierewicz (PiS)
- Anna Milczanowska (PiS)
- Elżbieta Radziszewska (PO)
- Dorota Rutkowska (PO)
- Robert Telus (PiS)
- Grzegorz Wojciechowski (PiS)
„Filmowy Piotrków”Edytuj
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat miasto było miejscem pracy wielu ekip filmowych, które realizowały filmy.
Filmy kręcone w Piotrkowie TrybunalskimEdytuj
- Ewa chce spać (1957, reż. Tadeusz Chmielewski)
- Życie raz jeszcze (1964, reż. Jerzy Morgenstern)
- Święta wojna (1965, reż. Julian Dziedzina, Dariusz Goczał)
- Niedziela sprawiedliwości (1965, reż. Jerzy Passendorfer)
- Cyrograf dojrzałości (1967, reż. Jan Łomnicki)
- Jak daleko stąd, jak blisko (1971, reż. Tadeusz Konwicki)
- Nie zaznasz spokoju (1977, reż. Mieczysław Waśkowski)
- Vabank (1981, reż. Juliusz Machulski)
- Jan Serce (1981, reż. Radosław Piwowarski)
- Akademia pana Kleksa (1983, reż. Krzysztof Gradowski)
- Misja specjalna (1987, reż. Janusz Rzeszewski)
- Nowy Jork, czwarta rano (1988, reż. Krzysztof Krauze)
- Biesy (1988, reż. Andrzej Wajda)[45]
- Opowieść Harleya (1987, reż. Wiesław Helak)
- Psy (1992, reż. Władysław Pasikowski)
- Uprowadzenie Agaty (1993, reż. Marek Piwowski)
- Syzyfowe prace (1998, reż. Paweł Komorowski)
- Pan Tadeusz (1999, reż. Andrzej Wajda)
- Jakub kłamca (1999, reż. Peter Kassovitz)
- Przeprowadzki (2000, reż. Leszek Wosiewicz)
- Przedwiośnie (2001, reż. Filip Bajon)
- Masz na imię Justine (2005, reż. Franco de Pena)
- W ciemności (2011, reż. Agnieszka Holland)[46]
- 1920 Bitwa warszawska (2010, reż. Jerzy Hoffman)[47]
- Listy do M. 3 (2017, reż. Tomasz Konecki)
- Ultraviolet, sezon 2 (2019, reż. Jan Komasa, Sławomir Fabicki)
Współpraca międzynarodowaEdytuj
Współpraca zagraniczna Piotrkowa Trybunalskiego obejmuje przede wszystkim płaszczyznę kulturalną, oświatową, naukową, gospodarczą czy sportową ze swoimi miastami partnerskimi, z którymi podpisało umowę o wzajemnej współpracy oraz z miastami zaprzyjaźnionymi[48].
Miasta i gminy partnerskie: | ||
Miasto | Kraj | Data podpisania umowy |
---|---|---|
Esslingen | Niemcy | 25.09.1992 |
Mołodeczno | Białoruś | 13.03.1996 |
Równe | Ukraina | 07.06.1997 |
Velenje | Słowenia | 24.03.1998 |
Mosonmagyaróvár | Węgry | 06.08.2001 |
Mariampol | Litwa | 14.09.2002 |
Vienne | Francja | 02.07.2005 |
Neath Port Talbot | Wielka Brytania | 22.09.2007 |
Kostroma | Federacja Rosyjska | 06.06.2009 |
Ness Cijjona | Izrael | 19.12.2016 |
Miasta zaprzyjaźnione | ||
Udine | Włochy | – |
Schiedam | Holandia | – |
Žagubica | Serbia | – |
Zobacz teżEdytuj
- Gubernia piotrkowska
- Województwo piotrkowskie
- Okręg wyborczy nr 10 do Sejmu RP
- Piotrkowska Kolej Wąskotorowa
- Powiat piotrkowski
- Trybunał Koronny
- Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Piotrkowie Trybunalskim
- Getto piotrkowskie
- Stary cmentarz żydowski w Piotrkowie Trybunalskim
- Nowy cmentarz żydowski w Piotrkowie Trybunalskim
PrzypisyEdytuj
- ↑ Informacja o prezydencie na stronie UM Piotrków Trybunalski. [dostęp 2016-11-02].
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ Przeszłość administracyjna ziem województwa łódzkiego, w: Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Łódź 1929, s. 15.
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65.
- ↑ Dzieje Piotrkowa...
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wyd. drugie uzupełnione. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 185–186. ISBN 83-04-02436-5.
- ↑ Yiddishland: Countries, Cities, Towns, Rivers (ang. • jid.). YIVO Institute for Jewish Research. [dostęp 2019-08-08].
- ↑ Zdzisław Włodarczyk. Raport Leopolda Göckingka o stanie Piotrkowa (1793 r.). „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, s. 148, 2011. [dostęp 2017-02-09].
- ↑ Stanisław Kutrzeba: Franciszek Piekosiński jako historyk prawa polskiego w: „Kwartalnik Historyczny”, R. XXII, z. 2/3, red. nacz. Aleksander Semkowicz. Towarzystwo Historyczne, Lwów 1908, s. 265.
- ↑ Odległość z Piotrków Trybunalski do Łódź (pol.). najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07].
- ↑ Odległość między Piotrków Trybunalski a Warszawa (pol.). najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07].
- ↑ Odległość między Piotrków Trybunalski a Katowice (pol.). najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07].
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ a b Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Piotrkow24.pl – Twój przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim (pol.). piotrkow24.pl. [dostęp 2013-03-20].
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
- ↑ Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 232.
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 526
- ↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 324.
- ↑ Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s.385, 386.
- ↑ a b Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 239.
- ↑ Por. Michał Zammel, W pułapce gestapo i NKWD. Historia mojego życia. 2012.
- ↑ Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta...; Piotrków Trybunalski.
- ↑ [1], w oparciu o dane Komisarza Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim oraz GUS.
- ↑ 1.
- ↑ Osiedle „Centrum”. Rada Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. [dostęp 2019-11-22].
- ↑ Jednostki pomocnicze. Urząd Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2019-11-22].
- ↑ Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-02-22].
- ↑ MZK Piotrków Trybunalski - Spis taboru, www.mzk.piotrkow.pl [dostęp 2017-09-02] (pol.).
- ↑ Marek Potocki , Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2017-09-02] (pol.).
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie. 2020-09-30. [dostęp 2018-11-17].
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim.
- ↑ PTTK Piotrków.
- ↑ Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim, plac Zamkowy 4.
- ↑ Archidiecezja Łódź. [dostęp 2009-05-21].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .
- ↑ Świadkowie Jehowy mają Salę.
- ↑ Piotrków Trybunalski - Oficjalny portal miejski *** John Benett Honorowym Obywatelem Piotrkowa, www.piotrkow.pl [dostęp 2018-12-27] (pol.).
- ↑ Zbigniew Skrzek odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Piotrkowa, www.epiotrkow.pl [dostęp 2019-12-08] (pol.).
- ↑ Krzysztof Łapiński: Kancelaria Magistratu Piotrkowa w latach 1874 - 1914 (pol.). Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04].
- ↑ Aleksy Piasta: Piotrkowscy socjaliści wobec wyborów do Rady Miejskiej w grudniu 1916 r. (pol.). Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 2016 nr. 17 cz. 2. [dostęp 2019-07-04].
- ↑ Samorząd Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1935-1939 (pol.). Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04].
- ↑ Katarzyna Skowrońska: Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim - struktura organizacyjna i procesy aktotwórcze (pol.). Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04].
- ↑ Gracjana Dutkiewicz: Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej (pol.). Colloquium 2010. [dostęp 2019-07-12].
- ↑ Filmowe miejsca – Piotrków Trybunalski.
- ↑ Nowy film Holland. [dostęp 2010-02-04].
- ↑ Bitwa Warszawska 1920 w 3D.
- ↑ Idea Miast Partnerskich.
BibliografiaEdytuj
- publikacje
- Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego. Pod red. [prof. UŁ] Bohdana Baranowskiego; Łódź 1989, Wyd. Łódzkie, ISBN 83-218-0546-9.
- prasa i periodyki
- Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta w Piotrkowie Trybunalski; [w:] „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Łodzi-Instytut Pamięci Narodowej”, tom II, Łódź 1990, s. 35–48.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Oficjalna Strona Piotrkowa Trybunalskiego
- Zbiór zdjęć panoramicznych Piotrkowa w 360cities.net
- Piotrków Trybunalski w Regionalnym Katalogu Zabytków Województwa Łódzkiego
- Współczesne zdjęcia Piotrkowa
- Wirtualny spacer po mieście Piotrków Trybunalski
- Piotrków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 186 .