Wikipedia

Mury miejskie w Piotrkowie Trybunalskim

Mury miejskie w Piotrkowie Trybunalskim – ciąg murów miejskich wraz z budowlami o charakterze obronnym (m.in. bramami i basztami), otaczający niegdyś obszar całego Piotrkowa Trybunalskiego (obecnie Stare Miasto), a którego fragmenty zachowały się do dziś.

Pozostałości murów obronnych miasta Piotrkowa Trybunalskiego
Symbol zabytku nr rej. 655 (I) z 4.09.1967, 656 (II) z 8.09.1967 i 658 (III) z 9.09.1967
ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Piotrków Trybunalski

Rozpoczęcie budowy

XIV w.

Ukończenie budowy

k. XIV w.

Zniszczono

1817–1910

Położenie na mapie Piotrkowa Trybunalskiego
Mapa konturowa Piotrkowa Trybunalskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pozostałości murów obronnych miasta Piotrkowa Trybunalskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pozostałości murów obronnych miasta Piotrkowa Trybunalskiego”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pozostałości murów obronnych miasta Piotrkowa Trybunalskiego”
51,408232°N 19,695789°E/51,408232 19,695789
Multimedia w Wikimedia Commons
Piotrków w 1657 – widoczna zachodnia i południowa część murów.
Mury miejskie przy zespole budynków klasztornych dominikanek
Fortyfikacje przy kościele pw. św. Franciszka Ksawerego
Fragment murów miejskich, narożnik Krakowskiego Przedmieścia i ul. Garncarskiej

Historia edytuj

Powstanie edytuj

Gród piotrkowski został otoczony murami obronnymi w XIV w. za panowania Kazimierza Wielkiego, ukończonymi pod koniec stulecia z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej[1]. Umocnienia zbudowane z kamienia i cegły gotyckiej, osiągały wysokość do 4,5 metra, a szerokość do 2 metrów[1] (według innych szacunków grubość dochodziła do 1,8 metra, zaś wysokość do 5 metrów[2]). Miały kształt nieregularnego owalu o wymiarach około 320x300 m i długości około 1050 m[3]. Północy odcinek murów odchylał się ku zachodowi, co było spowodowane dopasowaniem do doliny rzeczki Strawa[2]. Mury otaczały one miasto lokacyjne powierzchni około 8 ha[3].

Od strony zachodniej do murów przylegał zespół budynków klasztornych dominikanek[1]. Mury miejskie włączono także w budynek probostwa kościoła farnego, a także zabudowania kolegium jezuitów[4]. Po zajęciu miasta przez Szwedów w 1657 wykonano dodatkowe umocnienia ziemne, a w murach wybito strzelnice[4]. W tym czasie wybudowano też cztery narożne bastiony i blokhauzy[4].

Wygląd murów w XVII w. znany jest ze sztychu Erika Dahlbergha[5]. Natomiast przebieg murów znany jest z najstarszego zachowanego planu Piotrkowa z 1786[2].

Na podstawie istnienia dawniej ulicy o nazwie Nowe Miasto wysuwano hipotezę, że być może mury w XIV w. obejmowały mniejszy obszar, a poszerzono je w XV wieku[3]. Jednak przeciw tej hipotezie przemawia fakt, że nie są znane z terenu średniowiecznej Polski żadne przykłady tak kosztownej inwestycji, jak przesuwanie murów miejskich[3].

Bramy miejskie

Do miasta można było się dostać tylko przez jedną z 3 bram miejskich:

Baszty

Opis z 1629 wzmiankuje istnienie w murach obronnych dziesięciu baszt[2].

Likwidacja edytuj

W latach 1817–1910 mury miejskie zostały rozebrane, a budulec z rozbiórki wykorzystano do utwardzania ulic[1]. Bramę Sieradzką i Krakowską zburzono w 1817[6]. Część murów rozebrano w 1828[6].

  •  
    Brama Sieradzka (1657)
  •  
    Brama Krakowska (1657)
  •  
    Zarys przebiegu murów (1657)
  •  
    Fragment murów przy klasztorze dominikanek (ok. 1800)
  •  
    Rekonstrukcja przebiegu murów w 2. poł. XVI w.

Zachowane fragmenty edytuj

Ze średniowiecznych murów miejskich Piotrkowa Trybunalskiego, pozostały do dziś trzy fragmenty[1]:

Można też spotkać informację, że czwarty fragment znajduje się w murach dawnego klasztoru dominikanów od strony rzeki Strawy[7].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h Mury miejskie - Centrum Informacji Turystycznej [online], www.cit.piotrkow.pl [dostęp 2018-09-07] (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 87.
  3. ↑ a b c d Atlas historyczny Polski 1998 ↓, s. 92.
  4. ↑ a b c Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 88.
  5. ↑ Warchulińska 2015 ↓, s. 6–7.
  6. ↑ a b Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 90.
  7. ↑ Warchulińska 2015 ↓, s. 7.

Bibliografia edytuj

  • Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Część II Komentarz Indeksy. Henryk Rutkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 1998. ISBN 83-86301-75-9.
  • Wojciech Kalinowski, Henryk Rutkowski. Piotrków Trybunalski. „Ochrona Zabytków”. 7/2 (25), s. 77-93, 1954. 
  • Agnieszka Warchulińska: Sekrety Piotrkowa. Łódź: Księży Młyn. Dom Wydawniczy, 2015. ISBN 978-83-7729-271-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mury_miejskie_w_Piotrkowie_Trybunalskim&oldid=68613741”