1920 Bitwa warszawska

1920 Bitwa warszawska – polski film wojenny w reżyserii Jerzego Hoffmana, którego akcja rozgrywa się na tle wojny polsko-bolszewickiej. Pierwszy polski pełnometrażowy film zrealizowany w technologii 3D.

1920 Bitwa warszawska

Gatunek	wojenny
Rok produkcji	2011
Data premiery	30 września 2011
Kraj produkcji	Polska
Język	polski, rosyjski
Reżyseria	Jerzy Hoffman Andrzej Kotkowski (współpraca reż.) Łukasz Kośmicki (współpraca reż.)
Scenariusz	Jarosław Sokół (wraz z Jerzym Hoffmanem)
Główne role	Daniel Olbrychski Borys Szyc Natasza Urbańska
Muzyka	Krzesimir Dębski
Zdjęcia	Sławomir Idziak
Scenografia	Andrzej Haliński
Kostiumy	Magdalena Tesławska, Andrzej Szenajch
Montaż	Marcin Bastkowski
Produkcja	Jerzy Michaluk
Dystrybucja	Forum Film Poland
Budżet	27 mln zł (9 mln USD)
Strona internetowa

Klaps na planie filmu w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, 8 lipca 2010 roku

Sławomir Idziak o filmie na pokazie przedpremierowym

Natasza Urbańska o filmie na pokazie przedpremierowym

Problem z odtwarzaniem pliku? Zobacz Pomoc.

Fabuła

Akcja filmu rozgrywa się w trakcie trwania wojny polsko-bolszewickiej. Polski poeta i ułan Jan Krynicki (Borys Szyc), w przeddzień wyruszenia wraz z Wojskiem Polskim z Warszawy, żeni się z polską artystką estradową Olą Raniewską (Natasza Urbańska). Ślubu udziela im ksiądz Ignacy Skorupka (Łukasz Garlicki).

Bolszewicy, na czele z Włodzimierzem Leninem, podejmują decyzję o inwazji na Polskę, planując w przyszłości rozprzestrzenianie rewolucji proletariackiej na inne kraje (w scenie filmu przywołane są Niemcy i Francja).

Wojska polskie zdobywają Kijów.

Jan Krynicki na froncie prześmiewczo odczytuje bolszewicką ulotkę skierowaną do polskich żołnierzy. Zostaje oskarżony o agitację, aresztowany i skazany przez sąd polowy na karę śmierci. Przed egzekucją ratuje go atak wojsk wroga. Dowodzący oddziałem bolszewickim czekista Bykowski (Adam Ferency), patrzący z sympatią na, skazanego na śmierć przez „burżuazyjne” wojsko, polskiego żołnierza, proponuje mu pozostanie wraz z nim w charakterze tłumacza-redaktora, mającego pomagać w redakcji propagandowych ulotek. W istocie zaś, siłą włącza go do oddziału.

Ola dowiaduje się o zaginięciu w akcji męża od majora Wieniawy (Bogusław Linda). Natarczywie narzucający się jej kapitan Kostrzewa (Jerzy Bończak) informuje ją o zdradzie i wstąpieniu Krynickiego do wojsk bolszewickich, by wykorzystać sytuację, co, finalnie, nie udaje mu się.

Krynicki ucieka od bolszewików i przyłącza do napotkanego oddziału kozaków z Kubania, którzy walczyli po polskiej stronie (Aleksandr Domogarow). Wkrótce udaje mu się przedostać do polskich wojsk.

Ola, widząc zagrożenie wynikłe z ataku wojsk bolszewickich i nie mogąc znieść bezczynności, dołącza do polskiej armii jako sanitariuszka kobiecej formacji wojskowej działającej w czasie wojny – Ochotniczej Legii Kobiet.

W tym czasie Wincenty Witos (Andrzej Strzelecki) zostaje premierem RP i wygłasza odezwę do narodu „Ojczyzna w niebezpieczeństwie! Polacy!”.

Marszałek Polski, Józef Piłsudski (Daniel Olbrychski), opracowuje samotnie plan kontrofensywy. Polskiemu kontrwywiadowi udaje się rozpracować szyfry armii bolszewickiej. Nadawaniem Pisma Świętego zagłuszają komunikację między bolszewickimi armiami.

W kulminacyjnym punkcie wojny dochodzi do konfrontacji wojsk polskich i bolszewickich pod Warszawą (bitwa pod Radzyminem, która decyduje o losach bitwy, oraz bitwa pod Ossowem, gdzie ginie ks. Ignacy Skorupka - na polu walki z krzyżem w ręku). W bitwie, polskie wojska odnoszą spektakularne zwycięstwo, wojska bolszewickie zostają rozgromione, Krynicki ranny trafia do szpitala polowego, w którym jako pielęgniarka pracuje Ola. Tym sposobem dochodzi do szczęśliwego połączenia małżonków.

Obsada

• Daniel Olbrychski – Józef Piłsudski
• Borys Szyc – Jan Krynicki, żołnierz polski, ułan
• Natasza Urbańska – Ola Raniewska, żona Jana, aktorka teatrzyku rewiowego
• Marian Dziędziel – Generał Tadeusz Rozwadowski
• Bogusław Linda – Major Bolesław Wieniawa-Długoszowski
• Jerzy Bończak – Kapitan Kostrzewa
• Ewa Wiśniewska – Ada
• Stanisława Celińska – Pani Zdzisia
• Adam Ferency – Czekista Bykowski
• Olga Kabo – Sofia Nikołajewna
• Łukasz Garlicki – Ksiądz Ignacy Skorupka
• Wojciech Solarz – Samuel
• Jarosław Boberek – Ułan Paproch
• Piotr Głowacki – Anatol
• Andrzej Strzelecki – Wincenty Witos
• Wojciech Pszoniak – Generał Maxime Weygand
• Bartosz Opania – Pułkownik Bolesław Jaźwiński
• Nikołaj Ortynski – Bolszewik-dowódca
• Aleksander Domogarow – Sotnik Kryszkin
• Dariusz Biskupski – Ratajczak
• Ewa Wencel – Więcławska
• Ilja Zmiejew – Mówca na wiecu
• Marek Kossakowski – Jones
• Artur Owczarek – Dziennikarz amerykański
• Jacek Poniedziałek – Józef Haller
• Dariusz Kordek – Władysław Sikorski
• Michał Żebrowski – Władysław Grabski
• Aleksandr Choszabajew – Michaił Tuchaczewski
• Grażyna Szapołowska – Korwin-Piotrowska
• Igor Guzun – Józef Stalin
• Wiktor Bałabanow – Włodzimierz Lenin
• Zdzisław Szymborski – Konferansjer
• Antoni Królikowski – Członek komisji rekrutacyjnej
• Janusz Sieniawski – Sierżant Sowa
• Jerzy Braszka – Oficer
• Szymon Kuśmider – Chłop czytający odezwę Witosa
• Bartek Turzański – Polski żołnierz
• Krzysztof Dracz – Lew Trocki
• Sławomir Holland – Członek sądu wojskowego
• Mateusz Banasiuk – Żołnierz
• Andrzej Kopiczyński – Ksiądz
• Wojciech Olszański – Bolszewik na koniu

Produkcja

Budżet filmu wyniósł 27 milionów złotych (około 9 milionów dolarów).

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 29 czerwca 2010 i zostały zrealizowane w technice 3D. Konsultantem historycznym był prof. Janusz Cisek. Muzykę skomponował Krzesimir Dębski; za militaria odpowiadał Tomasz Bierawski, a charakteryzację postaci wykonały Mira Wojtczak i Liliana Gałązka. W filmie wzięło udział 3,5 tysiąca statystów.

Zdjęcia zakończono 30 września 2010. Film był współfinansowany m.in. przez Bank Zachodni WBK i Polski Instytut Sztuki Filmowej. Jest to pierwszy polski film pełnometrażowy zrealizowany w całości w technologii 3D.

Plenery: Twierdza Modlin, Warszawa, Lublin, Sucha k. Węgrowa, Piotrków Trybunalski, Zamość, Kazuń, Zielonka, Poświętne (kościół św. Józefa).

Na potrzeby filmu powstały dwie repliki czołgu Renault FT-17. Ze względu na krótki czas na przygotowanie pojazdów (cztery miesiące) repliki nie pokrywają się w 100% z oryginałem (brak m.in. kompletnego wnętrza).

Odbiór filmu

Paweł Felis, recenzent „Gazety Wyborczej”, przyznał filmowi dwie gwiazdki w 6-stopniowej skali i skrytykował film jako „mechaniczną, historyczną pogadankę, która nieudolnie symuluje wielkie emocje, a jest tylko chaotycznym zbiorem upiornie nieekscytujących fragmentów” oraz wytknął brak psychologicznej głębi postaci.

Z kolei Jacek Rakowiecki, redaktor naczelny miesięcznika „Film”, ocenił pozytywnie produkcję, nazywając ją „drugim cudem nad Wisłą”. Dziennikarz zwracał uwagę przede wszystkim na znakomite zdjęcia Sławomira Idziaka w technologii 3D, a także „sprawnie poprowadzony przez reżysera wątek miłosny”.

Według „Gazety Wyborczej”, uśredniona ocena filmu, obliczona na podstawie recenzji pism i serwisów m.in. takich jak „Newsweek”, „Rzeczpospolita”, „Przekrój”, onet.pl czy fdb.pl, wynosi 4/10.

W 2012 roku 1920 Bitwa warszawska zdobyła pięć Węży – nagród przyznawanych dla najgorszych polskich filmów, będących odpowiednikiem amerykańskich Złotych Malin. Obraz Hoffmana zdobył Węże w kategoriach: Najgorszy film 3D, Aktorka (Natasza Urbańska), Duet na ekranie (Borys Szyc i Natasza Urbańska), Scenariusz (Jerzy Hoffman i Jarosław Sokół) oraz Żenująca scena (Natasza Urbańska i ckm).

Zobacz też

• 1920. Wojna i miłość – serial telewizyjny osadzony w podobnych realiach historycznych

Bibliografia

• 1920 Bitwa warszawska w bazie Filmweb
• 1920 Bitwa warszawska w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

• Oficjalna zarchiwizowana strona filmu. bitwawarszawska1920film.pl. [dostęp 2013-09-28]. (pol.).
• Relacja z planu filmu 1920 Bitwa warszawska. pisf.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)].