Jan Łomnicki

polski reżyser, scenarzysta

Jan Łomnicki (ur. 30 czerwca 1929 w Podhajcach, zm. 18 grudnia 2002 w Warszawie[1]) – polski reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych.

Jan Łomnicki
Ilustracja
Jan Łomnicki (lata 60 XX w.)
Imię i nazwisko przy narodzeniu

Jan Emilian Łomnicki

Data i miejsce urodzenia

30 czerwca 1929
Podhajce

Data i miejsce śmierci

18 grudnia 2002
Warszawa

Zawód

reżyser
scenarzysta

Lata aktywności

1951–2000

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Grób Jana Łomnickiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Życiorys

edytuj

Brat aktora Tadeusza Łomnickiego. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1954 ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, a w 1957 uzyskał dyplom. W czasie studiów w łódzkiej filmówce tworzył nieformalną grupę określaną jako „Kolektyw”, do której należeli również Stanisław Bareja, Janusz Weychert, Janusz Morgenstern, Lech Lorentowicz i Kazimierz Kutz. Na początku studiów miał być relegowany z uczelni z powodu wybryku, jakim było skracanie trasy podczas marszobiegu mającego służyć tężyźnie fizycznej, a który nabrał znaczenia politycznego. Ponieważ do udziału w tym wybryku przyznał się również Bareja, zrezygnowano z tak silnej sankcji. Wyrzucenie ze studiów dwóch osób mogłoby spowodować większe zainteresowanie uczelnią ze strony UBP w Łodzi[2].

W latach 1989–1991 był członkiem Komitetu Kinematografii. Jako reżyser debiutował w 1954 krótkim filmem dokumentalnym pt. Ziemia czeka, w którym agitował do osiedlania się na ziemiach odzyskanych. W następnych latach zrealizował szereg kolejnych dokumentów, z których największe uznanie zdobył obsypany międzynarodowymi nagrodami film Narodziny statku (1961) opowiadający o końcowych pracach przy montażu i wodowaniu statku w Stoczni Gdańskiej. W 1963 wyreżyserował swój pierwszy film fabularny; dramat obyczajowy pt. Wiano, w którym swoją pierwszą główną rolę w karierze zagrał Roman Wilhelmi. Często w swoich późniejszych filmach poruszał tematykę wojenną; były to m.in. Ocalić miasto (1976), Akcja pod Arsenałem (1977) czy Jeszcze tylko ten las (1991). W zrealizowanych w latach 90 XX w. filmach Wielka wsypa (1992) i Szczur (1994) poruszał współczesną tematykę opisując nową polską rzeczywistość po upadku komunizmu oraz zmieniające się wartości i obyczaje. Jednak największą popularność i uznanie przyniósł mu 25-odcinkowy serial obyczajowy Dom, którego realizacja z przerwami zajęła mu 20 lat. Opowiadający o powojennych losach mieszkańców warszawskiej kamienicy serial cieszy się od lat niesłabnącym zainteresowaniem widzów.

Zmarł 18 grudnia 2002 po długiej i ciężkiej chorobie w szpitalu w Warszawie – Aninie. Jest pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 131-5-12)[3].

Był mężem Danuty z Piłsudskich h. Kościesza[4]. Jego synem jest reżyser Marcin Mikołaj Łomnicki (ur. 1958). Miał także córkę Jadwigę (ur. 1982)

Ordery i odznaczenia

edytuj

Filmografia

edytuj

Filmy fabularne i seriale

Filmy dokumentalne

  • Ziemia czeka (1954)
  • Szarlejka (1955)
  • Walcownia (1956)
  • Mistrz Nikifor (1956)
  • Dom starych kobiet (1957)
  • Warszawa Główna (1958)
  • Stal (1959)
  • Nie ma końca wielkiej wojny (1959)
  • Narodziny miasta (1959)
  • Huta 1959 (1959)
  • Piosenki dla Krakowa (1960)
  • Koncert wawelski (1960)
  • Na straży granic (1960)
  • Mostostalowcy (1960)
  • Narodziny statku (1961)
  • Kolorowy świat (1961)
  • Władysław Broniewski (1962)
  • Nadzieja i inne wiersze (1962)
  • Suita polska (1962)
  • Skrzyżowanie (1962)
  • Karta wizytowa (1962)
  • Rzecz niepospolita (1964)
  • Rówieśnicy (1964)
  • Ab urbe condita (1965)
  • Stocznia Gdańska (1966)
  • Spotkania z Warszawą (1966)
  • Jubileuszowy (1967)
  • Gienek (1968)
  • Dzieciom (1968)
  • Witamy (1969)
  • Toast (1969)
  • Ojcowie i dzieci (1969)
  • Wszystkie nasze końskie sprawy (1970)
  • Pory roku (1970)
  • Polska przeminionych Kołodziejów (1970)
  • Polak jako taki (1970)
  • Pamięć (1970)
  • Troska i pieśń (1970)
  • Huta 75 (1975)
  • Andrzej Banach (1991)
  • Ludwik Perski - krótkie wspomnienie z długiego życia (2000)

Przypisy

edytuj
  1. Jan Łomnicki w bazie filmpolski.pl
  2. Maciej Replewicz: Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła. Poznań: Zysk i S-ka, 2009, s. 29, 33. ISBN 978-83-7506-387-5.
  3. Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA ŁOMNICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-20].
  4. Jan Emilian Łomnicki [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-05-07].
  5. Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-07] (pol.).
  6. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 10, 1 września 1979, s. 12.

Linki zewnętrzne

edytuj