Wikipedia

Województwo łódzkie

województwo w Polsce

Województwo łódzkie – jedno z 16 województw Polski, położone w centralnej części kraju. Obejmuje obszar o powierzchni 18 218,95 km². Według danych z 30 czerwca 2020 roku województwo zamieszkiwało około 2,4 mln osób[2]. Ma najmniejszą lesistość w kraju. Siedzibą władz województwa jest Łódź.

województwo łódzkie
— województwo —
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-LD

TERYT

10

Siedziba wojewody i sejmiku

Łódź

Wojewoda

Karol Młynarczyk

Marszałek

Grzegorz Schreiber

Powierzchnia (2022)

18 218 km²

Populacja (1 stycznia 2022)
• liczba ludności


2 394 946[1]

• gęstość

131 os./km²

Urbanizacja

62,5

Tablice rejestracyjne

E

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Piotrkowska 104
90-926 Łódź
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
al. marsz. J. Piłsudskiego 8
90-051 Łódź
Podział administracyjny
Plan województwa łódzkiego
Liczba miast na prawach powiatu

3

Liczba powiatów

21

Liczba gmin miejskich

18

Liczba gmin miejsko-wiejskich

32

Liczba gmin wiejskich

127

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Mapa fizyczna województwa łódzkiego

Historia edytuj

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Administracyjne i gospodarcze kształtowanie się województw łęczyckiego, sieradzkiego, rawskiego i łódzkiego w ciągu całej historii państwowości polskiej zostało szczegółowo przedstawione w monografii prof. Marka Kotera[3].

Księstwa i ziemie w XIII–XIV w. edytuj

Osobne artykuły: Księstwo łęczyckie, Księstwo sieradzkie, Ziemia łęczycka, Ziemia sieradzka i Ziemia wieluńska.

Województwa I Rzeczypospolitej w latach 1339–1793 edytuj

Osobne artykuły: Podział administracyjny I Rzeczypospolitej, Województwo łęczyckie, Województwo sieradzkie (I Rzeczpospolita) i Województwo rawskie.

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1793–1795 edytuj

Osobne artykuły: Prusy Południowe i Departament piotrkowski.

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1795–1807 edytuj

Osobne artykuły: Prusy Południowe, Departament kaliski (Prusy Południowe) i Departament warszawski (Prusy Południowe).

Podział administracyjny w Księstwie Warszawskim edytuj

Osobne artykuły: Podział administracyjny Księstwa Warszawskiego, Departament kaliski (Księstwo Warszawskie) i Departament warszawski (Księstwo Warszawskie).

Podział administracyjny w Królestwie Polskim edytuj

Osobne artykuły: Podział administracyjny Królestwa Polskiego, Województwo kaliskie (Królestwo Polskie) i Województwo mazowieckie (Królestwo Polskie).

Podział administracyjny w II Rzeczypospolitej edytuj

Osobne artykuły: Województwo łódzkie (II Rzeczpospolita) i Województwo poznańskie (II Rzeczpospolita).

Województwo łódzkie w latach 1945–1975 edytuj

Osobny artykuł: Województwo łódzkie (1945–1975).

Województwa w latach 1975–1998 edytuj

Osobne artykuły: Województwo łódzkie (1975–1998), Województwo kaliskie (1975–1998), Województwo sieradzkie, Województwo piotrkowskie i Województwo skierniewickie.

Geografia edytuj

 
Widok na Diablą Górę na Wzgórzach Opoczyńskich
 
Termy Uniejów

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosiła 18 218,95 km²[4].

Według danych z 2010 województwo łódzkie ma najmniejszą lesistość spośród wszystkich województw – 21,1%[5]. Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. łódzkim lasy obejmowały powierzchnię 386,1 tys. ha, co stanowiło 21,2% jego powierzchni. Około 100 ha lasów znajdowało się w obrębie parku narodowego[6] (Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach będący częścią Kampinoskiego PN).

Położenie administracyjne edytuj

Województwo jest położone w środkowej Polsce i graniczy z województwami[7]:

Położenie fizycznogeograficzne edytuj

Województwo łódzkie znajduje się na pograniczu dwóch dużych jednostek geomorfologicznych: Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich. W północnej części województwa dominują więc rozległe i prawie płaskie równiny, natomiast w południowej pagórki.

Pod względem fizycznogeograficznym przeważającą część województwa zajmuje Wysoczyzna Łódzka ograniczona od zachodu doliną Warty, od wschodu doliną Pilicy, od północy Pradoliną Warszawsko-Berlińską, zaś od południa łącząca się ze strefą wyżyn Polski (Wzgórza Radomszczańskie).

Topografia edytuj

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 172 km, to jest 1°33′03″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 179 km, co w mierze kątowej daje 2°35′05″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter nizinny (średnia wysokość 169,6 m n.p.m.)[8]
Najwyższymi punktami są wierzchołki: naturalny Fajnej Ryby – 347 m n.p.m. i sztucznie utworzony Góry Kamieńskiej – 406 m n.p.m.[9]

Miasta edytuj

 
Pałac Izraela Poznańskiego
 
Pałac Poznańskich
 
Pałac Scheiblera – obecnie Muzeum Kinematografii
 
Pałac Scheiblerów przy Piotrkowskiej
 
Pałac Edwarda Herbsta
 
Dworek i pałac Grohmana
 
Nowoczesne centrum Łodzi
 
Łódzki Manhattan
 
Bank Narodowy w Łodzi
 
Bank Geyera
 
Dworzec Tramwajowy Centrumi
 
Pomnik jednorożca
 
Kamienica Scheiblerów
 
Kamienica Sendrowicza
 
Plac Wolności
 
Piotrkowska
 
Piotrkowska
 
Pasaż Meyera
 
Łódź Fabryczna
 
Atlas Arena podczas meczu
Osobny artykuł: Miasta w województwie łódzkim.
Miejscowości
 
Klasycystyczny ratusz łowicki
 
Ratusz i Brama Krakowska w Wieluniu
 
Zamek Kazimierzowski w Opocznie
 
Aleksandrów Łódzki, od prawej ratusz, dalej kościół i ul. Wojska Polskiego
 
Dworek Jabłońskich w Głownie, obecnie Muzeum Regionalne w Głownie
 
Zamek Królewski w Łęczycy
 
Pajęczno z lotu ptaka
 
Działoszyn z lotu ptaka
 
Muzeum w Krośniewicach
 
Rynek w Warcie
 
Zamek w Uniejowie – pierwszym polskim uzdrowisku termalnym
 
Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu – najmłodszym mieście w województwie
 
Rynek w Błaszkach
 
Pałac w Walewicach
  • Miasta w województwie
  •  

    Piotrków Trybunalski, ul. Słowackiego

  •  

    Pabianice, Centrum

  •  

    Tomaszów Mazowiecki, Plac Kościuszki

  •  

    Bełchatów, Plac Narutowicza

  •  

    Skierniewice, Rynek

  •  

    Radomsko, Kościół św. Lamberta

  •  

    Sieradz, Rynek

  •  

    Wieluń, Brama Krakowska

Obiekty pofabrykanckie
 
Centrum Manufaktura
 
Przędzalnia Karola Scheiblera na Księżym Młynie
 
Remiza na Księżym Młynie
 
Osiedle robotnicze na Księżym Młynie
 
Dawna fabryka Krusche&Ender w Pabianicach
 
Fabrykancki pałac Schlosserów w Ozorkowie
 
Biała Fabryka
 
Beczki Grohmana
 
Fabryka Fryderyka Schweikerta
 
Fabryka Józefa Balle
 
Fabryka Kindermanna – obecnie Hotel Focus
Obiekty sakralne
 
Kościół św. Katarzyny w Zgierzu
 
Kolegiata św. Lamberta w Radomsku
 
Bazylika kolegiacka w Sieradzu
 
Bazylika katedralna w Łowiczu
 
Kościół św. Józefa w Wieluniu – w pierwszym mieście zaatakowanym przez hitlerowskie Niemcy
 
Gotycki tył kolegiaty w Łasku
 
Kościół św. Józefa w Konstantynowie Łódzkim
 
Kościół i były klasztor jezuitów w Rawie Mazowieckiej
 
Drewniany kościółek w Wieruszowie
 
Kościół i dzwonnica w Żychlinie
 
Kościół ewangelicko-reformowany w Zelowie – osadzie braci czeskich
 
Kościół św. Katarzyny w Poddębicach
 
Kościół w Tuszynie
 
Kościół św. Łukasza w Drzewicy
 
Kościół w Strykowie
 
Kościół św. Mikołaja w Rzgowie
 
Kościół w Złoczewie
 
Klasztor w Warcie
 
Kościół i dzwonnica w Białej Rawskiej
 
Kościół w Kamieńsku
 
Gotycki kościół w Szadku

W województwie łódzkim są 52 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatu. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności[1] z dnia 30 kwietnia 2022, powierzchnia według GUS z dnia 30 czerwca 2014:

Miasto Liczba ludności
(30 czerwca 2020)		 Powierzchnia
[km²]
  Łódź 661 329 293,25
  Piotrków Trybunalski 67 734 67,24
  Pabianice 61 754 32,99
  Tomaszów Mazowiecki 58 421 41,3
  Bełchatów 53 309 34,64
  Zgierz 54 254 42,33
  Skierniewice 45 773 36,08
  Radomsko 43 698 51,43
  Sieradz 41 953 51,22
  Kutno 41 461 33,59
  Zduńska Wola 39 172 24,6
  Łowicz 26 393 23,42
  Wieluń 20 993 16,90
  Aleksandrów Łódzki 22 160 13,82
  Opoczno 19 360 24,75
  Ozorków 18 369 15,46
  Konstantynów Łódzki 19 139 27,25
  Rawa Mazowiecka 16 168 14,28
  Łask 16 270 15,67
  Głowno 13 293 19,84
  Łęczyca 13 261 8,95
  Koluszki 12 230 9,90
  Brzeziny 12 044 21,58
  Wieruszów 8442 5,97
  Żychlin 7689 8,68
  Zelów 7163 10,75
  Poddębice 6874 5,87
  Tuszyn 7158 23,25
  Pajęczno 6445 20,23
  Sulejów 5961 26,26
  Działoszyn 5366 4,94
  Krośniewice 4093 4,18
  Drzewica 3570 4,81
  Przedbórz 3256 6,08
  Stryków 3414 8,15
  Rzgów 3449 16,77
  Złoczew 3414 13,79
  Warta 3004 10,85
  Biała Rawska 3060 9,53
  Uniejów 2943 12,23
  Kamieńsk 2633 11,99
  Wolbórz 2245 15,18
  Lututów 2220 18,95
  Błaszki 2032 1,62
  Szadek 1784 17,93
  Ujazd 1717 10,30
  Piątek 1592 1,33
  Rozprza 1680 4,18
  Lutomiersk 1559 5,18
  Jeżów 1400 12,56
  Bolimów 889 3,78
  Dąbrowice 847 18,49
Zobacz też: Dane statystyczne o miastach w Polsce.

Podział administracyjny edytuj

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa łódzkiego.
Ludność i powierzchnia
(dane GUS, stan: 30 czerwca 2020)[2]
Lp. Herb Flaga Powiat Siedziba władz Powierzchnia
[km²]		 Ludność
(30 czerwca 2020)		 Gęstość zaludnienia
[osób/km²]
1     bełchatowski Bełchatów 967,60 112.702 116
2     brzeziński Brzeziny 358,56 30.793 86
3     kutnowski Kutno 886,86 96.126 108
4     łaski Łask 618,23 49.794 81
5     łęczycki Łęczyca 772,75 49.562 64
6     łowicki Łowicz 988,17 77.842 79
7     łódzki wschodni Łódź 499,76 72.408 145
8     opoczyński Opoczno 1040,19 75.847 73
9     pabianicki Pabianice 492,18 119.225 242
10     pajęczański Pajęczno 803,82 51.071 64
11     piotrkowski Piotrków Trybunalski 1428,74 91.360 64
12     poddębicki Poddębice 881,21 41.037 47
13     radomszczański Radomsko 1442,57 112.255 78
14     rawski Rawa Mazowiecka 646,20 48.504 75
15     sieradzki Sieradz 1490,83 117.370 79
16     skierniewicki Skierniewice 753,57 38.156 51
17     tomaszowski Tomaszów Mazowiecki 1024,79 116.141 113
18     wieluński Wieluń 926,48 76.081 82
19     wieruszowski Wieruszów 577,13 42.050 73
20     zduńskowolski Zduńska Wola 369,23 66.232 179
21     zgierski Zgierz 855,18 166.154 194
22     Łódź – 293,25 677.286 2310
23     Piotrków Trybunalski – 67,24 72.785 1082
24     Skierniewice – 34,41 47.932 1393
Razem – – 24 21 18 218,95 2 448 713 134

Demografia edytuj

 
Dawna przędzalnia Poznańskiego, obecnie hotel andel’s w Łodzi

Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo miało 2 448 713 mieszkańców[2].

 
Romańska archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie
 
Klasztor cystersów w Sulejowie

Dane z 30 czerwca 2020:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 448 713 100 1 282 067 52 1 166 646 48
powierzchnia 18 218,96 km²
gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 134 70 64
  • Piramida wieku mieszkańców województwa łódzkiego w 2014 roku.


 

Religia edytuj

 
Kościół mariawitów w Dobrej pod Łodzią
 
Kościół ewangelicki w Ozorkowie
 
Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzi
Osobny artykuł: Religia w województwie łódzkim.

Zdecydowaną większość mieszkańców województwa łódzkiego stanowią katolicy, a zwłaszcza wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego. Zdecydowana większość województwa pokrywa się z administracyjnymi granicami metropolii łódzkiej, w skład której wchodzą archidiecezja łódzka i diecezja łowicka. Południowa część województwa przynależy administracyjnie do metropolii częstochowskiej: archidiecezji częstochowskiej i diecezji radomskiej. Zachodnie rubieże województwa podlegają pod metropolię poznańską – diecezja kaliska i metropolię gnieźnieńską – diecezja włocławska. W stolicy województwa znajduje się także niewielka parafia greckokatolicka, obejmująca wyznawców Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego z całego regionu. Województwo łódzkie należy do najmniej religijnych części Polski, w archidiecezji łódzkiej praktykuje zaledwie 24,5% wiernych, a w diecezji łowickiej 31%[10].

Drugim co do wielkości wyznaniem województwa łódzkiego są mariawici, szczególnie licznie zamieszkujący okolice Strykowa, Zgierza, Brzezin, Grabowa, Łowicza i Łodzi. W niektórych miejscowościach powiatu zgierskiego i brzezińskiego stanowią nawet większość mieszkańców. Niemal połowa polskich mariawitów zamieszkuje województwo łódzkie. Pierwszym biskupstwem na terenie miasta Łodzi była mariawicka diecezja śląsko-łódzka powstała w 1910 roku. Pierwszym biskupem w Łodzi był mariawita Leon Maria Andrzej Gołębiowski. Wyznawcy Kościoła Starokatolickiego Mariawitów przynależą do diecezji śląsko-łódzkiej, której siedziba znajduje się w Łodzi. Wierni Kościoła Katolickiego Mariawitów należą do kustodii płockiej. Na terenie województwa mieszkają także przedstawiciele innych Kościołów starokatolickich, a w Łodzi znajduje się parafia Kościoła Polskokatolickiego.

Dużą i historycznie osadzoną grupę wyznaniową stanowią ewangelicy. Wierni Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, przynależą do diecezji warszawskiej i diecezji pomorsko-wielkopolskiej. W Pabianicach znajduje się siedziba luterańskiego biskupa. Na terenie całego województwa znajduje się wiele pamiątek po luteranach, m.in. liczne kościoły, kantoraty i cmentarze. W okolicy Łodzi i Bełchatowa mieszka ponad połowa polskich kalwinistów, zrzeszonych w Kościele Ewangelicko-Reformowanym. W Łodzi i Pabianicach swoje siedziby mają placówki Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego. Na terenie województwa łódzkiego znajdują się także liczne placówki innych Kościołów protestanckich o charakterze adwentystycznym, baptystycznym i zielonoświątkowym.

W przeszłości ważną rolę na ziemiach województwa łódzkiego odgrywali prawosławni. Obecnie Łódź stanowi siedzibę diecezji łódzko-poznańskiej i dekanatu łódzkiego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Największe ośrodki prawosławne w regionie znajdują się w Łodzi i Piotrkowie Trybunalskim.

Liczebną grupę stanowią także Świadkowie Jehowy, którzy na terenie całego województwa mają 80 zborów. Ponadto swoją siedzibę mają niewielkie placówki Świeckiego Ruchu Misyjnego „Epifania” i Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.

Przed II wojną światową miejscowości obecnego województwa łódzkiego było licznie zamieszkane przez Żydów. Wyznawcy judaizmu stanowili niekiedy większość mieszkańców małych miasteczek. Świadectwem ich obecności są liczne synagogi i cmentarze żydowskie rozsiane po terytorium całego województwa. Obecnie w Łodzi znajduje się siedziba Żydowskiej Gminy Wyznaniowej.

W Łodzi swoją siedzibę ma także Gmina Muzułmańska należąca do Ligi Muzułmańskiej w RP.

W stolicy województwa znajdują się także dwa ośrodki buddyjskie: Buddyjskiego Związku Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu i Szkoły Zen Kwan Um.

Województwo łódzkie znane jest ze swojego wielokulturowego i wieloreligijnego charakteru. Na terenie Łodzi i w innych miejscowościach odbywają się nabożeństwa ekumeniczne, koncerty, festiwale, prelekcje i wydarzenia promujące różnorodność regionu. Do najbardziej znanych inicjatyw należy Festiwal Łódź Czterech Kultur. W całym regionie odbywają się rozmaite spotkania o charakterze wieloreligijnym, organizowane m.in. przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana i Łódzki Oddział Polskiej Rady Ekumenicznej. Także w mniejszych miejscowościach odbywają się spotkania promujące wielokulturowy charakter regionu, m.in. w Nowej Sobótce powstaje Centrum Wielokulturowości „Dom na Skrzyżowaniu” – ośrodek dialogu, miejsce spotkań i integracji społecznej[11].

Administracja i polityka edytuj

 
Siedziba Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi
 
Budynek Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi

Samorząd wojewódzki edytuj

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Łódzkiego, składający się z 33 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Łódź. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie Województwa Łódzkiego:

Administracja rządowa edytuj

Administracja wojewódzka edytuj

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Łódzki, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Łódź[12], gdzie znajduje się Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi.

Administracja centralna edytuj

W województwie łódzkim siedzibę posiadają następujące jednostki, wchodzące w skład centralnej administracji rządowej:

  • Biuro do spraw Substancji Chemicznych (Łódź),
  • Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej (Łódź),
  • Centrum Egzaminów Medycznych (Łódź),
  • Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia (Łódź),
  • Centralna Baza Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych (Poręby k. Zduńskiej Woli)

Tym samym województwo łódzkie jest 2. województwem (po województwie mazowieckim), w którym ulokowano najwięcej jednostek wchodzących w skład centralnej administracji rządowej[13][14].

Gospodarka edytuj

 
Elektrownia Bełchatów
 
Podstrefa Kutno Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
 
Manufaktura

W 2012 produkt krajowy brutto woj. łódzkiego wynosił 98,8 mld zł, co stanowiło 6,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 39,0 tys. zł (93,2% średniej krajowej), co plasowało łódzkie na 6. miejscu względem innych województw[15].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. łódzkiego w 3. kwartale 2011 wynosiło 3316,60 zł, co lokowało je na 9. miejscu względem wszystkich województw[16].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 152,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo[17].

W 2019 roku bezrobocie rejestrowane w województwie wynosiło 5,4% (6,1% wśród kobiet i 4,8% wśród mężczyzn) natomiast średnie wynagrodzenie brutto 4 441zł[18].

Według danych z 2016 2,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. łódzkiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[19].

Zasoby surowców mineralnych edytuj

Przemysł edytuj

Największe ośrodki:

Największe przedsiębiorstwa przemysłowe (według przychodów ogółem):

Transport edytuj

Transport drogowy edytuj

 
Fragment autostrady A2 w pobliżu Strykowa
 
Droga krajowa 70 w Skierniewicach
 
Fragment ulicy Warszawskiej (droga nr 74) w Wieluniu
 
Jedna z ulic w centrum Brzezin
 
Ulica Zamkowa w centrum Pabianic
 
Ulica Łaska w Zduńskiej Woli – oś tego miasta
Drogi krajowe w województwie łódzkim[20]
Droga Trasa Obecna długość w województwie Uwagi
1E75 Piotrków Trybunalski – Radomsko – Częstochowa – Koziegłowy – Siewierz – Dąbrowa Górnicza 104 km Odcinek drogi w województwie przebudowywany do standardu autostrady.
A1E75 S6 Gdańsk – Toruń – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Gliwice – Gorzyczki – granica państwa z Czechami   67,3 km
A2E30 granica państwa z Niemcami   – Świecko – Poznań – Łódź – Warszawa (węzeł „Konotopa”) – ... – Warszawa (węzeł „Lubelska”) – Biała Podlaska – Kukuryki – granica państwa z Białorusią   108 km
S8E67 Wrocław (Psie Pole) – Kępno – Sieradz – A1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Choroszcz S19 104 km
12 granica państwa z Niemcami   – Łęknica – Drożów 3 – Głogów – Leszno – Jarocin – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą   159 km
S12 A1 Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Puławy – Kurów – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą   ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
14 Łowicz – Stryków – Łódź – Pabianice S14 83,2 km
S14 Zachodnia Obwodnica Łodzi A2 – S8 13,7 km Czynny odcinek Aleksandrów Łódzki – Róża, pozostałe odcinki w budowie.
42 Namysłów – Kluczbork – Praszka – Rudniki – Działoszyn – Pajęczno – Nowa Brzeźnica – Radomsko – Przedbórz – Ruda Maleniecka – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik 97,8 km
43 Wieluń 45 – Rudniki – Kłobuck – Częstochowa 16 km
45 Zabełków 78 – Krzyżanowice – Racibórz – Krapkowice – Opole – Bierdzany – Kluczbork – Praszka – Wieluń – Złoczew 32,6 km
48 Tomaszów Mazowiecki – Inowłódz – Klwów – Potworów – Białobrzegi – Głowaczów – Kozienice – Słowiki Nowe – Sieciechów – Opactwo – Dęblin – Moszczanka – Kock 35,9 km
60 Łęczyca – Kutno – Gostynin – Łąck – Płock – Bielsk – Drobin – Ciechanów – Różan – Ostrów Mazowiecka 37,8 km
70 Łowicz – Skierniewice – Zawady 37,7 km
71 Stryków – Zgierz – Konstantynów Łódzki – Pabianice – Rzgów 52,2 km
72 Konin – Turek – Łódź – Rawa Mazowiecka 121 km
74 S8 – Wieluń – Bełchatów – Piotrków Trybunalski -Sulejów – Żarnów – Ruda Maleniecka – Kielce – Łagów – Opatów – Ożarów – Annopol – Kraśnik – Janów Lubelski – Frampol – Gorajec – Szczebrzeszyn – Zamość – Hrubieszów – Zosin – granica państwa z Ukrainą   ~ 150 km
S74 S12 (Sulejów) – Kielce – Opatów – Tarnobrzeg – Stalowa Wola – S19 (Nisko) ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
83 Turek – Sieradz 28,6 km
91 Gdańsk – Tczew – A1 (węzeł „Nowe Marzy”) – Świecie – Toruń – Włocławek – Kowal – Łęczyca – Łódź – Głuchów – Piotrków Trybunalski – Kamieńsk – Radomsko – Kłomnice – Częstochowa 147 km
92 Warszawa – Sochaczew – Łowicz – Kutno – Koło – Konin – Września – Poznań – Rzepin 75,3 km
Osobny artykuł: Drogi wojewódzkie w województwie łódzkim.

Na terenie województwa przebiega 1179 km dróg wojewódzkich, 7975 km powiatowych i 13380 km gminnych (2008 rok)[21].

Transport kolejowy edytuj

Dworce kolejowe w łódzkiem
 
Łódź Fabryczna
 
Łódź Kaliska
 
Łódź Widzew
 
Piotrków Trybunalski
 
Tomaszów Mazowiecki
 
Skierniewice
 
Kutno
 
Pabianice
 
Zgierz
 
Koluszki
 
Radomsko
 
Łowicz Główny
 
Wieluń Dąbrowa

Czynne linie kolejowe na obszarze województwa:

Planowana jest budowa szybkiej kolei łączącej Łódź z Warszawą, Poznaniem i Wrocławiem, tzw. linii „Y”.

Województwo łódzkie jest właścicielem Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, która obsługuje ruch pasażerski na wybranych liniach kolejowych.

Tabor kolejowy edytuj

Województwo Łódzkie jest właścicielem 49 elektrycznych zespołów trakcyjnych i pięciu elektryczno-spalinowych zespołów trakcyjnych zakupionych przez Urząd Marszałkowski lub ŁKA. Przewoźnikami obsługującymi połączenia w województwie są Polregio oraz Łódzka Kolej Aglomeracyjna. Choć żaden spalinowy szynobus nie jest własnością województwa, to jednak Polregio eksploatuje pojedyncze egzemplarze serii SA135 i SA139 na linii kolejowej nr 25.

Seria Typ Numery Liczba Producent / Modernizator Własność Użytkownik Źródło
EN57 Pafawag 5B/6B 1044, 1452, 1479 3 Pafawag UM Polregio [22]
EN57AKŁ Pafawag 5B/6B 1226 1 Pafawag
Newag 		UM Polregio [22]
EN57AKM Pafawag 5B/6B 3003 ÷ 3005 3 Pafawag
ZNTK Mińsk Mazowiecki 		UM Polregio
EN57AL Pafawag 5B/6B 753, 959, 1222, 1251, 1768 ÷ 1770, 1825 8 Pafawag
ZNTK Mińsk Mazowiecki 		UM Polregio
L4268 001 ÷ 020 20 Stadler UM Łódzka Kolej Aglomeracyjna [23]
36WEd 001 ÷ 014 14 Newag Łódzka Kolej Aglomeracyjna [24]
36WEha 001 ÷ 005 5 Newag Łódzka Kolej Aglomeracyjna [25][26]

Transport lotniczy edytuj

 
Terminal I portu lotniczego Lublinek

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

Ochrona środowiska edytuj

 
Załęczański Park Krajobrazowy – Warta w okolicy Lisowic.
Z tym tematem związana jest kategoria: Ochrona przyrody w województwie łódzkim.

System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

Nauka i oświata edytuj

 
Budynek wydziału prawa Uniwersytetu Łódzkiego

Uczelnie publiczne (Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Muzyczna, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i największa uczelnia regionu – Uniwersytet Łódzki) oraz 22 uczelnie niepubliczne w samej Łodzi, w tym największa w Polsce uczelnia niepubliczna AHE. Istnieje także wiele oddziałów filialnych w większych miastach regionu (Tomaszów Mazowiecki, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Bełchatów, Sieradz, Kutno).

Bezpieczeństwo publiczne edytuj

W województwie łódzkim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Łodzi i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[27].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [dostęp 2023-01-01] (pol.).
  2. ↑ a b c Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-11-25].
  3. ↑ Marek Koter, Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 stycznia 2012, s. 69, ISSN 1230-5820.
  6. ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012, Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78, ISSN 1641-3229.
  7. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  8. ↑ DIGITAL ELEVATION DATA. VIEWFINDER PANORAMAS. (ang.).
  9. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
  10. ↑ https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,25573437,najnowsze-statystyki-koscielne-mniej-niz-40-proc-katolikow.html.
  11. ↑ https://ele24.net/wiadomosci/lodzkie/w-nowej-sobotce-powstaje-centrum-wielokulturowosci-dom-na-skrzyzowaniu-ruszyla-zbiorka-pieniedzy-potrzeba-300-tysiecy-zlotych.
  12. ↑ (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  13. ↑ Decentralizacja urzędów poza Warszawę - nowy raport wskazuje, jak ją przeprowadzić efektywnie, 300Gospodarka.pl, 12 lipca 2019 [dostęp 2021-12-12] (pol.).
  14. ↑ Karol Wałachowski (red.), Uwarunkowania delokalizacji centralnych urzędów w Polsce, Kraków, luty 2019, s. 15-16.
  15. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 12 stycznia 2015, s. 625, ISSN 1230-5820.
  16. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  17. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  18. ↑ Województwo łódzkie » mapy, miasta, nieruchomości, GUS, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, zarobki, wynagrodzenie, tabele, edukacja, demografia, statystyki, pojazdy, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  19. ↑ GUS, Ubóstwo w Polsce w latach 2015 i 2016, stat.gov.pl [dostęp 2019-11-22] (pol.).
  20. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  21. ↑ Transport – wyniki działalności w 2008 r./Transport – Activity Results in 2008. Główny Urząd Statystyczny, 2009. s. 110. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. ISSN 1506-7998. (pol. • ang.).
  22. ↑ a b https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/7849/Lodzkie-ma-juz-cztery-pojazdy-EN57AKL.html
  23. ↑ https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/37319/pierwszy-wydluzony-flirt-dla-lka-przechodzil-testy-certyfikujace-etcs-poziomu-drugiego.html
  24. ↑ https://www.rynek-kolejowy.pl/mobile/lka-odebrala-dwa-ostatnie-impulsy-zdjecia-94273.html
  25. ↑ https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/40355/trzy-nowe-hybrydy-lodzkich-kolei-aglomeracyjnych-pojechaly-w-dziewiczy-kurs-z-pasazerami-do-spaly.html
  26. ↑ https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/lka-wszystkie-hybrydy-juz-w-bazie-110903.html
  27. ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Informacje w projektach siostrzanych
   Multimedia w Wikimedia Commons
   Wiadomości w Wikinews
   Informacje w Wikipodróżach
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_łódzkie&oldid=71363939”