Malka Lee
Malka Lee, właśc. Malki Leopold-Rapaport[1] (ur. 4 lipca 1904 w Monasterzyskach, zm. 22 marca 1976 w Nowym Jorku) – amerykańska poetka żydowskiego pochodzenia tworząca w języku jidysz. Autorka tomu wspomnień Oczami dziecka.
| Data i miejsce urodzenia |
4 lipca 1904 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 marca 1976 |
| Język |
jidysz |
| Dziedzina sztuki |
poezja |
Życiorys edytuj
Urodziła się 4 lipca 1904 roku w Monasterzyskach[2], w rodzinie chasydzkiej[3], jako Malki[1] Leopold[2]. Uczęszczała do polskiej szkoły[3]. Podczas I wojny światowej wraz z rodziną wyjechała do Wiednia, po czym powróciła do Polski. W 1921 roku emigrowała do Nowego Jorku, gdzie podjęła naukę w żydowskim seminarium nauczycielskim[2][3] oraz w Hunter College[2]. Wraz z pierwszym mężem Aaronem Rappaportem prowadziła kolonię domków letniskowych w High Falls, która stała się popularnym miejscem odpoczynku nowojorskich intelektualistów żydowskich[2]. Angażowała się w działalność organizacji kobiecych Izraela[3]. Zmarła 22 marca 1976 roku w Nowym Jorku[2].
Twórczość edytuj
Pierwsze, młodzieńcze utwory pisała po niemiecku, ale po emigracji do Stanów Zjednoczonych w 1921 roku tworzyła już tylko w jidysz[2]. Zadebiutowała rok później[2][3], zaś jej pierwszy zbiór poezji ukazał się w 1932 roku[3]. Przez całe życie publikowała na łamach jidyszowych magazynów literackich i antologii z całego świata. Jej liryczne, a czasem i sentymentalne wiersze początkowo nawiązywały do jej dzieciństwa w sztetlu oraz emigracyjnych doświadczeń. Po II wojnie światowej opublikowała utwory wyrażające emocje związane z jej reakcją na Zagładę. Do tematów poruszanych w późniejszej twórczości należą z kolei przyroda, przywiązanie do Ameryki jak i wartości syjonistycznych[2].
Jej wiersze zdobyły dużą popularność w żydowskiej społeczności Stanów Zjednoczonych[2][3], która dostrzegała w nich odbicie swych doświadczeń zarówno na Starym Kontynencie, jak i w Ameryce. Twórczość Lee została także doceniona przez krytyków literackich, w tym Samuela Nigera i Melecha Rawicza, oraz wyróżniona nagrodą im. Greenberga[2].
Oprócz tomików poetyckich Lee wydała także wspomnienia[3], które ukazały się po polsku w 2022 roku pod tytułem Oczami dziecka, w przekładzie Katarzyny Lisieckiej, nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN[4]. W publikacji Lee opisuje wspomnienia z czasów dzieciństwa, przez okres wojny, aż po emigrację[3]. Utwór zadedykowała swojej rodzinie zamordowanej przez Niemców w 1941 roku w Monasterzyskach[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Lee, Malka (1904-1976) [online], Deskryptory Biblioteki Narodowej [dostęp 2023-06-11].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Sarah Silberstein Swartz, Malka Lee, [w:] Shalvi/Hyman Encyclopedia of Jewish Women [online], Jewish Women's Archive, 1999 [dostęp 2023-06-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Malka Lee [online], Kanon literatury wspomnieniowej Żydów polskich, Katedra Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego [dostęp 2023-06-11] (pol.).
- ↑ Oczami dziecka / Malka Lee [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-06-11] (pol.).
- ↑ Malka Lee [online], YIVO archives [dostęp 2023-06-11].