Malwina Nargielewicz

Malwina Nargielewicz (ur. 1841 w Adamarynie w guberni mińskiej, zm. 1922 we Lwowie) – ziemianka, uczestniczka powstania styczniowego.

Malwina Nargielewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1841
Adamaryn

Data i miejsce śmierci

1922
Lwów

Zawód, zajęcie

ziemianka, ochroniarka i kurierka w czasie powstania styczniowego

Dwór w Wojnowie w 1894 roku

Życiorys

edytuj

Była córką Jana i Salomei z Przysieckich Dybowskich oraz siostrą Benedykta Dybowskiego[1].

Czynnie brała udział w przygotowaniach do powstania styczniowego na Białorusi, w czasie walk angażowała się w organizację powstania w majątku Tanwy. Była ochroniarką i sanitariuszką. Dostarczała żywność do oddziałów powstańczych działających w powiatach mińskim i nowogródzkim[2]. Punktem, z którego transportowano prowiant, był dwór w Derewnej. W tym zakresie Malwina współpracowała m.in. ze swoją siostrą Anną[1]. Również w należącym do Malwiny dworze w Wojnowie (k. Lubczy) zorganizowała punkt zaopatrzenia dla powstańców[3].

Malwina została internowana przez Rosjan w Wojnowie, a po zwolnieniu przez dłuższy czas była pod nadzorem policyjnym[2].

Jej mężem był Jan Nargielewicz, w czasie powstania styczniowego pośrednik[1], bibliofil. W 1903 Malwina jako wdowa (mąż zmarł w 1886[4]) podarowała Bibliotece Ossolińskich we Lwowie 3684 dzieł w 8790 woluminach i kilkadziesiąt atlasów pochodzących z biblioteki dworskiej[5]. Mają ekslibris z napisem Nr... Z daru Jana i Malwiny Nargielewiczów (Wojnowo, Litwa)[6]. Malwinie udało się tego dokonać po tym, jak odkupiła bibliotekę z rąk Wróblewskiego, który sobie ją przywłaszczył[1]. Katalogowanie biblioteki ukończono w 1910[7]. Drugą, mniejszą część biblioteki, Nargielewiczowa planowała przekazać bibliotece Towarzystwa Naukowego w Wilnie, gdy budowa jego gmachu zostanie ukończona[8].

Była członkinią Kasy im. Józefa Mianowskiego[9].

W czasie I wojny światowej jej dwór w Wojnowie został zniszczony przez Niemców (murowany dwór spalono, wycięto sady i park). To doświadczenie oraz śmierć siostry Kamili Kotowicz wywołały u Nargielewiczowej chorobę nerwową. Zmarła w lwowskiej klinice[8].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Benedykt Dybowski, Wspomnienia z przeszłości półwiekowej objaśnione czterdziestu kilku rycinami, Lwów 1913.
  2. a b Jerzy Maliszewski, Powstanie styczniowe. Notatki biograficzne uczestników z oryginalnemi ilustracjami, Warszawa, 1932 [dostęp 2022-03-14].
  3. Światowy Szlak Powstania Styczniowego – punkty blisko Ciebie [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2022-03-16].
  4. Nekrologja, „Kurjer Warszawski” (305b), 1886, s. 4.
  5. Lilia Kowkiel, Prywatne księgozbiory na Grodzieńszczyźnie w pierwszej połowie XIX wieku, Kraków 2005 [dostęp 2022-03-16].
  6. Halina Kubicka, Olga Taranek (red.), Kody kultury. Interakcja, transformacja, synergia / Codes of culture. Interaction, transformation, synergy, Wrocław: Sutoris, 2009, ISBN 978-83-61101-15-4 [dostęp 2022-03-16] (pol.).
  7. Ossolineum, „Goniec Poranny” (326), 1911, s. 1.
  8. a b Ś.p. Malwina Nargielewiczowa, „Kurjer Warszawski”, 102 (40 (wyd. wieczorne)), 1922, s. 6.
  9. Kronika działalności kobiecej, „ Bluszcz”, 30 (33), 1894, s. 7.