Maria Janiec
Maria Janiec zam. Mądro ps. „Jaskółka” (ur. 7 kwietnia 1917 w Pustkowie, zm. 8 lipca 1943 w Bobrowie) – działaczka Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”, łączniczka i kolporterka prasy Batalionów Chłopskich.
| Data i miejsce urodzenia |
7 kwietnia 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 lipca 1943 |
| Przebieg służby | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się 7 kwietnia 1917 w Pustkowie pow. Dębica[a] jako córka Jana Jańca. Po ukończeniu szkoły powszechnej pomagała ojcu w rodzinnym gospodarstwie, a w bardzo młodym wieku została członkinią Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” [1]. Po wyjściu za mąż za Jana Mądro, zamieszkali we wsi Bobrowa, a tam prowadziła gospodarstwo rolne. Ich dom w okresie przedwojennym stanowił ośrodek, a w nim zbierała się młodzież wsi Bobrowa oraz okolicy. Maria ściśle współpracowała z mężem i pomagała mu w organizowaniu zebrań, kursów i zjazdów[1].
W 1940 Maria pod pseudonimem „Jaskółka” rozpoczęła działalność konspiracyjną w Batalionach Chłopskich. Zajmowała się prowadzeniem punktu łączności i kolportażu prasy, a także współpracowała z powiatowym kierownictwem Ludowego Związku Kobiet[1]. Podobnie jak przed wojną ich dom był ośrodkiem informacji, dyspozycji, narad rejonowych, powiatowych oraz okręgowych. Uczestniczyła ze swoim mężem w powstawaniu struktur organizacyjnych BCh i LZK, a także podczas organizowania pomocy dla ludności, która była wysiedlona z ziem włączonych do Rzeszy, dla tych którym groziło aresztowanie lub wywózka na prace przymusowe do Niemiec[1]. Pomocą byli także objęci więźniowie z pobliskiego obozu w Pustkowie, wśród których znajdowali się jeńcy sowieccy i Żydzi. We wsi byli ukrywani również Żydzi i partyzanci BCh i Gwardii Ludowej. Maria także w ramach działalności LZK współorganizowała placówki Zielonego Krzyża, także przy współpracy z Ludową Strażą Bezpieczeństwa organizowała szkolenie sanitariuszek zaopatrując je w apteczki. Angażowała się także w pracę oświatową kobiet[1].
8 lipca 1943 wieś Bobrowa została spacyfikowana przez oddziały SS-manów, żandarmerii i policji niemieckiej, w której podejrzewano przechowywanie Żydów, jeńców sowieckich i partyzantów[1]. Pacyfikacja została rozpoczęta od domu Mądrów, w którym poszukiwano ukrywającego się jej męża, która niczego nie ujawniła. Maria została postrzelona i jeszcze żyjącą rzucili w ogień płonącego domu. Przedtem na jej oczach rzucili w ogień jej matkę, ojczyma i siedmiomiesięcznego synka Adasia[1]. Zginęło także 18 mieszkańców wsi zastrzelonych, kiedy próbowali uciec z wioski. Tylko Janowi Mądro udało się zbiec ze swojej kryjówki, zabrał ze sobą 6-letnią córeczkę Danusię[1].
Maria Janiec pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[2]
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Elżbieta Zawacka: Słownik biograficzny kobiet odznaczonych orderami wojennymi Virtuti Militari. T. II. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskiej Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2005, s. 81. ISBN 83-88693-08-5.
- Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa Janiec Maria [dostęp 2024-04-03]