Marian Des Loges
Marian Franciszek Antoni Des Loges (ur. 12 września 1898 we Lwowie, zm. 3 czerwca 1957 w Gdańsku) – polski bibliotekarz, organizator nowoczesnego bibliotekarstwa polskiego w latach 1920-1957, związany z bibliotekami naukowymi Lwowa i Gdańska.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| doktor nauk filozofii | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1925 – filozofia |
| Dyrektor biblioteki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1950-1957 |
Życiorys edytuj
Młodość i lata edukacji edytuj
Dzieciństwo Marian Des Loges spędził w Dobromilu, gdzie ukończył szkołę podstawową. Edukację gimnazjalną kontynuował w C. K. Gimnazjum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze, gdzie w roku 1916 uzyskał świadectwo dojrzałości. Jesienią tego samego roku podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W latach 1917-1922 Des Loges kontynuował studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, studiując na Wydziale Filozoficznym filologię polską wraz z historią sztuki i filozofią. 24 stycznia 1925 r.[1] uzyskał na lwowskim uniwersytecie stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy „Symbol w poezji”. Edukację uzupełnił w 1930 r. o stopień magistra filologii polskiej, zaś w 1933 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich[2][3].
Praca zawodowa edytuj
Okres przedwojenny edytuj
Jeszcze w czasie studiów, od 10 lutego 1920 r. Des Loges podjął pracę jako praktykant biblioteczny w Bibliotece Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Stopniowo awansował w jej strukturach, specjalizując się w katalogach rzeczowych[4][5]. W 1925 r., po uzyskaniu dyplomu doktora filozofii, awansował na stanowisko asystenta i powierzono mu opiekę nad czytelnią ogólną i jej księgozbiorem[3]. Jednocześnie w latach 1925-1930 pracował jako kierownik Biblioteki Poturzyckiej Ordynacji hr. Dzieduszyckich we Lwowie[3][6]. Profesjonalizując się w zakresie wykonywanego zawodu, Des Loges odbywał podróże do bibliotek zagranicznych (Niemiec, Francji, Włoch). Pracę bibliotekarską łączył także przez pewien czas z dodatkową pracą nauczyciela języka polskiego i literatury w prywatnych gimnazjach żeńskich Lwowa i Warszawy[1].
Od lipca 1930 r. na okres dwóch lat miejscem pracy Des Logesa stała się stolica, gdzie zatrudniony został na stanowisku kierownika Działu Książki w Bibliotece Uniwersyteckiej pełniąc również obowiązki zastępcy dyrektora, którym w tym czasie był Stefan Henryk Rygiel[1].
Powróciwszy do Lwowa, ponownie podjął pracę w Bibliotece Uniwersytetu. Po wybuchu wojny poświęcił się ratowaniu księgozbiorów naukowych przed zniszczeniami wojennymi. Zwolniony 1 marca 1940 r., powrócił do pracy w okresie zarządu okupacyjnej władzy niemieckiej, potem władzy radzieckiej, gdy Biblioteka Uniwersytetu zmieniła nazwę na Fundamentalną Bibliotekę Uniwersytetu im. Iwana Franki. 1 czerwca 1945 r. Des Loges jako repatriant na zawsze wyjechał ze Lwowa[1].
Okres powojenny edytuj
Wyjechawszy ze Lwowa po wojnie, Marian Des Loges osiedlił się na stałe w Gdańsku. Podjął zatrudnienie w Bibliotece Miejskiej (od 1953 r. Biblioteka PAN) na stanowisku zastępcy dyrektora. Od grudnia 1945 r. został jednocześnie mianowany kustoszem Biblioteki Narodowej w Warszawie. Z Biblioteką Miejską w Gdańsku związany był do 1 czerwca 1950 r., kiedy to objął stanowisko kierownika, później zaś dyrektora Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej. Na nowym stanowisku wykazał się sprawnością organizacyjną podnosząc Bibliotekę z wojennych zniszczeń, organizując nowe zaplecze dla działań dydaktycznych i naukowych dla polskiej uczelni technicznej. W latach 1946-1951 pracował równocześnie jako wykładowca estetyki na Wydziale Architektury i Sztuki Politechniki Gdańskiej. Przez cztery lata (1948-1952) wykładał literaturę polską i estetykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku[1].
Życie prywatne edytuj
Przodkowie Mariana Des Loges wywodzili się z Francji. Jego pradziadek, Arnold Des Loges, dał początek polskiej linii rodziny[1]. Ojciec Mariana Des Loges, Sylwester Des Loges, był urzędnikiem ksiąg gruntowych, zaś matka, z domu Lang, przed zamążpójściem pracowała jako prywatna nauczycielka muzyki[7]. Dzięki matce Marian Des Loges dość sprawnie opanował umiejętność gry na fortepianie[1].
W roku 1950 Marian Des Loges poślubił Janinę Rappé, pracowniczkę Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk[8].
Marian Des Loges zmarł w Gdańsku w nocy z 2 na 3 czerwca 1957 r. i pochowany został na Cmentarzu Srebrzysko[1] (rejon IX, kwatera profesorów, rząd 2)[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Maria Kalczyńska, Marian Des Loges - praktyk i teoretyk nowoczesnego bibliotekoznawstwa, „Bibliotekarz” (10-11), 1987, s. 12-17.
- ↑ Adam Bocheński. Wspomnienie o Marianie Des Loges (12 września 1898 - 3 czerwca 1957). „Pamiętnik Literacki”. 1, s. 348, 1958. ISSN 0031-0514.
- ↑ a b c Adam Bocheński. Marian Des Loges (1898-1957). „Przegląd Biblioteczny”. 2-3, 1958. ISSN 0033-202X.
- ↑ Marian Des Loges [hasło]. W: Politechnika Gdańska. 1945-1970. Gdańsk: Wydaw. Uczelniane Politechniki Gdańskiej, 1970, s. 205.
- ↑ Marian F. A. Des Loges. W: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich na Ziemi Gdańskiej. Gdynia: Oficyna Wydawnicza Miniatura, 2007, s. 92-93. ISBN 83-89915-17-0.
- ↑ Kazimierz Karolczak, Dzieduszyckich związki ze Lwowem [online] [dostęp 2021-01-30].
- ↑ A. Bocheński, Wspomnienie o..., s. 347-348.
- ↑ Marian Des Loges (1898-1957) organizator bibliotek w Gdańsku. Katalog wystawy (23 III - 26 IV 2017), oprac. Helena Dzienis, [Gdańsk, 2017], [s. 5].
- ↑ Janina Des Loges. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-05-22].