Marianna Staśkiewicz
Marianna Staśkiewicz (ur. 1 sierpnia 1928 w Zalesiu[1], zm. 18 października 2022[2]) – kurpiowska twórczyni ludowa z Puszczy Zielonej, koronczarka, poetka[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
twórczyni ludowa, poetka, koronczarka |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Córka Ignacego i Ewy z domu Samsel małżonków Kolimagów[1]. Zamieszkała i osiadła na stałe w Kadzidle. Absolwentka szkoły podstawowej i różnorodnych kursów: dla sprzedawców, kroju i szycia oraz przysposobienia rolniczego[3]. Prowadziła gospodarstwo rolne i domowe, szyła i tkała na krosnach[4]. Wyszła za mąż za Stanisława Staśkiewicza, wychowała sześcioro dzieci: Bożenę, Janinę, Mariana, Tadeusza, Andrzeja i Adama[1]. Podjęła się pracy w izbie porodowej w Kadzidle jako salowa oraz w sklepie gminnej spółdzielni jako ekspedientka[3]. W 1988 przeszła na emeryturę[1].
Twórczością artystyczną i ludową zajęła się po ukończeniu 50 roku życia[4]. W latach 80. XX wieku zaczęła pisać wiersze, gawędy i scenariusze sztuk, używając gwary kurpiowskiej[1]. Pisząc, odnosi się do osobistych doświadczeń. W jej utworach dominuje motyw Boga, pracy, cierpienia, ale też radości. Tomik jej wierszy pt. Poziewaj zieterecku. Wiersze kurpiowskie został wydany w 2007 przez Urząd Gminy w Kadzidle[3][4][5]. Jest autorką wierszy i utworów, które zostały zamieszczone m.in. w czasopismach i gazetach: „Twórczość Ludowa”, „Kurpie”, „Kurier Ostrołęcki”, a także publikacjach Poetycki Almanach Kurpiowszczyzny (2000) i Palma kurpiowska w poezji ludowej (2004). Jej wspomnienia opublikowano w zbiorowej pracy Losy Kurpiów – sukcesy i porażki, którą wydano w 2000[1][3].
Jest uznaną twórczynią w dziedzinie plastyki obrzędowej i koronkarstwa. Wykonuje tradycyjne palmy, kwiaty z bibuły, bukiety i kierce, które pozyskały do swych zbiorów Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie, Państwowe Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce oraz Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. Tworzy unikalne koronkowe formy przestrzenne takie jak: dzbanuszki, koszyczki, zwierzątka, drzewa, postacie świętych, sceny biblijne[3]. Wykonuje szydełkowe anioły, figury Matki Bożej, papieża, ale też bociany, kurki czy sceny z postaciami Kurpiów[4].
W 1981 dołączyła do zespołu folklorystycznego „Kurpianka – Cepelia”. Współtworzyła jego repertuar, pisała scenariusze widowisk obrzędowych. Jest uznaną gawędziarką[4]. Od 1995 należy do Sekcji Literatury Ludowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Uczestniczyła w spotkaniach z dziećmi w szkołach. Jest członkinią zespołu „Kurpiowskie Serce”, który działa przy Klubie Seniora w Kadzidle[1].
Uczestniczyła w wielu konkursach, m.in. Konkursie Literackim im. Jana Pocka w Lublinie, w regionalnych konkursach poetyckich w Kadzidle, Czarni i Ostrołęce[3].
Na temat artystki powstała praca dyplomowa pt. Marianna Staśkiewicz – Poetka i twórczyni z Kadzidła[4].
Nagrody i wyróżnienia edytuj
- Nagroda Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik 2004” w kategorii Twórczość ludowa[6]
- Nagroda Starosty Ostrołęckiego w 2005[7]
- Nagroda Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle w 2006[3]
- Nagroda Wójta Gminy Kadzidło[3]
- Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” w 2008[3]
- Nagroda im. Oskara Kolberga w 2010[3]
- Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2013[8]
- Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”[4]
- XXIII edycja Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego 2022 (pośmiertnie)[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny, Kadzidło: Niezależne Obywatelskie Stowarzyszenie "Kurpik", 2008, ISBN 83-916349-2-2, OCLC 711874552 [dostęp 2022-03-30].
- ↑ Zmarła Marianna Staśkiewicz, zasłużona kurpiowska artystka ludowa [online], Eostroleka.pl [dostęp 2022-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-18].
- ↑ a b c d e f g h i j Marianna Staśkiewicz – laureat Nagrody Kolberga 2010 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-30].
- ↑ a b c d e f g Marianna Staśkiewicz | Mazowiecki Szlak Tradycji [online], www.mazowieckiszlaktradycji.com [dostęp 2022-03-30].
- ↑ Dariusz Łukaszewski, Poziewaj zietrecku – o wierszach, które wtórują szydełkowym aniołom [online], www.kadzidlo.pl [dostęp 2022-07-07].
- ↑ Dotychczasowi laureaci Kurpików (z lat 2001–2019) [online], www.zwiazekkurpiow.pl [dostęp 2022-03-30].
- ↑ Nagrody Starosty Ostrołęckiego [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online] [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego [online], Witryna Mazovia.pl [dostęp 2022-11-23] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Film o Mariannie Staśkiewicz z Kadzidła przygotowany przez Urząd Gminy Kadzidło.