Armata morska 381 mm Mark I
Armata morska 381 mm (BL 15 inch Mk I naval gun) – brytyjska armata morska, pierwsza angielska armata o kalibrze 381 mm (15 cali). Najdłużej używane działo w historii Floty Brytyjskiej (Royal Navy), było w służbie w latach 1913-1959.
Długość lufy wynosiła 42 kalibry (15 cali x 42 = 630 cali). Z armat tego typu wystrzeliwano pociski o masie 871 kg z prędkością wylotową 785 m/s. Maksymalny kąt podniesienia lufy dział stosowanych na okrętach wynosił podczas I wojny światowej 20°, co dawało zasięg 21 702 m, a po modyfikacji przed II wojną światową – 30°, co dawało zasięg 29 720 m[1]. Używane było także na stanowiskach artylerii nadbrzeżnej w Singapurze i Wanstone koło Dover, co pozwalało na większy kąt podniesienia lufy i stosowanie mocniejszych ładunków, co z kolei zwiększało donośność pocisków do ponad 40 km[1]. Lufa z zamkiem ważyła 100 ton.
Użycie
edytujArmaty te były używane na kilku typach pancerników i monitorów od 1915 r. do ostatniego (zbudowanego) brytyjskiego pancernika HMS „Vanguard”. Razem były w nie uzbrojone 22 okręty[2].
Okręty uzbrojone w armaty 381 mm Mark I:
- Pancerniki typu Queen Elizabeth – pięć okrętów po osiem dział każdy
- Pancerniki typu Revenge – pięć okrętów po osiem dział każdy
- Krążowniki liniowe typu Renown – dwa okręty po sześć dział każdy
- krążownik liniowy HMS „Hood” – osiem dział
- Krążowniki liniowe typu Courageous – dwa okręty po cztery działa każdy
- Monitory typu Erebus – dwa okręty po dwa działa każdy
- Monitory typu Marshal Ney – dwa okręty po dwa działa każdy
- Monitory typu Roberts – dwa okręty po dwa działa każdy
- Pancernik HMS „Vanguard” – osiem dział (wziętych z przebudowanych „Courageous” i „Glorious”)
Produkcja
edytujW latach 1912–1918 wyprodukowano 184 działa (oraz 2 prototypowe) i 58 wież[1], niektóre z nich były zdejmowane z okrętów, odnawiane i montowane ponownie na okręty
- Armstrong Whitworth, Elswick, Newcastle: 34
- Armstrong Whitworth, Openshaw, Manchester: 12.
- William Beardmore & Company, Parkhead, Glasgow: 37
- Coventry Ordnance Works , Coventry: 19
- Royal Arsenal, Woolwich: 33
- Vickers Limited, Sheffield: 49
Dwa działa, jedno dawniej z HMS „Ramillies” i jedno z HMS „Resolution” są wystawione na zewnątrz Imperial War Museum w Londynie
Przypisy
edytuj- ↑ a b c British 15"/42 (38.1 cm) Mark I w serwisie http://www.navweaps.com
- ↑ „Abercrombie”, „Barham”, „Courageous”, „Erebus” , „Glorious”, „Hood”, „Malaya” „Marshal Ney”, „Marshal Soult”, „Queen Elizabeth”, „Ramilles”, „Renown”, „Repulse”, „Resolution”, „Revenge”, „Roberts”, „Royal Oak”, „Royal Sovereign”, „Terror” , „Valiant”, „Vanguard” i „Warspite”
Linki zewnętrzne
edytuj- Informacje na stronie Naval Weapons (ang.)
- Strona pancernika HMS „Vanguard” z opisem dział (ang.)
- Działa w pobliżu Imperial War Museum. collections.iwm.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-27)]. (ang.)