Martin J. Fettman
Martin Joseph Fettman (ur. 31 grudnia 1956 w Nowym Jorku) – amerykański patolog i badacz, który brał udział w misji wahadłowca kosmicznego NASA STS-58 na pokładzie promu kosmicznego Columbia jako specjalista ds. ładunku[1][2].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
Amerykanin |
| Funkcja | |
| Łączny czas misji kosmicznych |
14d 00h 12m |
| Misje | |
| Wyuczony zawód |
lekarz medycyny: patolog |
Życie prywatne edytuj
Ojciec Martina – Bernard P. Fettman, nie żyje. Matka Martina – Elaine Fettman Peck, wyszła ponownie za mąż za Harolda Pecka, z którym mieszka w Nowym Jorku, na Brooklynie.
Martin J. Fettman jest żonaty z Heather E. Connally. Heather – tak jak i Fettman – jest weterynarzem: specjalizuje się w ratownictwa i intensywnej opiece weterynaryjnej. Wraz z dziewięcioma kotami i psem labradorem mieszkają w Tucson, w stanie Arizona[3].
W wolnych chwilach Fettman zajmuje się nurkowaniem, krótkofalówkarstwem, lataniem, jazdą na rowerze, strzelaniem z pistoletu, biwakowaniem i wędrówkami górskimi, oraz fotografią. Lubi też podróże, czytanie (tajemnice) oraz muzykę (jazz i muzyka klasyczna)[4].
Wykształcenie edytuj
- 1973: Ukończył Midwood High School, Brooklyn, Nowy Jork,
- 1976: Otrzymał tytuł naukowy licencjata w dziedzinie żywienia zwierząt na Uniwersytecie Cornell,
- 1980: Otrzymał tytuł doktora medycyny weterynaryjnej i tytuł magistra nauk żywieniowych na Uniwersytecie Cornell[5],
- 1982: Otrzymał stopień doktora filozofii z fizjologii na Uniwersytecie Stanu Kolorado,
- 1984: Otrzymał certyfikat rady weterynaryjnej patologii klinicznej,
- Dyplom American College of Veterinary Pathologists.
Członkostwo w organizacjach naukowych edytuj
- American Academy of Veterinary Nutrition,
- Amerykańskie Stowarzyszenie Chemii Klinicznej,
- American Association for Advancement of Science,
- American College of Veterinary Pathologists,
- American Dairy Science Association,
- American Society of Animal Science,
- American Society of Gravitational and Space Biology,
- American Veterinary Medical Association,
- Stowarzyszenie Weterynarzy ds. Praw Zwierząt,
- New York Academy of Sciences,
- Shock Society,
- National Audubon Society (Life),
- National Wildlife Federation (Life),
- Ochrona przyrody,
- Sierra Club[2].
Publikacje edytuj
Martin J. Fettman opublikował ponad 160 artykułów w recenzowanych czasopismach naukowych[3].
Kariera naukowa edytuj
W 1982 roku, Fettman podjął swoją pierwszą pracę na uczelni: na Wydziale Patologii Kolegium Medycyny Weterynaryjnej i Nauk Biomedycznych na Uniwersytecie Stanu Kolorado. Pracował tam jako asystent profesora patologii klinicznej a jego obowiązki obejmowały nauczanie, badania i obsługę kliniczną.
Od 1983 roku pracował także na Wydziale Fizjologii Uniwersytetu Stanu Kolorado, a jego zainteresowania badawcze i dydaktyczne skupiały się na wybranych aspektach patofizjologii chorób żywieniowych i metabolicznych, ze szczególnym uwzględnieniem fizjologicznej biochemii energii, elektrolitach i metabolizmie płynów.
W 1986 otrzymał awans na profesora nadzwyczajnego, a w 1988 objął stanowisko kierownika sekcji patologii klinicznej w Veterinary Teaching Hospital na Colorado State University. Kolejny rok (1989–1990) Fettman spędził na urlopie naukowym (eng. sabatical leave) w Australii. W tym czasie pracował jako wizytujący profesor medycyny w szpitalu Queen Elizabeth oraz na Wydziale Gastroenterologii Uniwersytetu w Adelajdzie, w Australii Południowej. Badał tam epidemiologię biochemiczną ludzkiego raka jelita grubego.
W 1991 roku został mianowany kierownikiem katedry im. Marka L. Morrisa specjalizującej się w badaniach w zakresie żywienia klinicznego, oraz nominację na Wydziale Nauk Klinicznych – obie pozycje w ramach Colorado State University. Rok później (1992) awansował na profesora zwyczajnego patologii.
W 1994 roku Fettman uzyskał tytuł zasłużonego profesora (eng. distinguished faculty member) College’u Weterynarii i Nauk Biomedycznych – wyróżnienie imienia George’a H. Glovera. W tym samym roku Martin J. Fettman uzyskał tytuł „honorowego naukowca roku 1994” przyznany przez towarzystwo Sigma Xi na Colorado State University, oraz wykładowcą katedry im. Spencera T. i Ann W. Olin na Cornell University. W roku 1995 otrzymał tytuł zasłużonego naukowca (eng. Distinguished Scientist) roku 1995-ego w Bard College[3].
Lot w kosmos edytuj
W grudniu 1991 roku, Fettman został wybrany w NASA na kandydata na specjalistę ds. ładunku. W październiku (2 października) 1992 został głównym specjalistą ds. ładunku w Spacelab Life Sciences-2. Rok później (w październiku 1993 roku) wziął udział w locie misji STS-58[6][7][8].
Od czasu lotu wystąpił w ponad siedemdziesięciu publicznych wystąpieniach reprezentujących badania w dziedzinie nauk o życiu kosmicznym, przed organizacjami szkolnictwa wyższego, medycznymi, weterynaryjnymi i świeckimi oraz odwiedził ponad dwadzieścia szkół K-12 w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Jest członkiem NASA Advisory Council Life and Biomedical Sciences oraz Applications Advisory Subcomm Committee[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Martin J. Fettman [online], Google Arts & Culture [dostęp 2021-02-25] (ang.).
- ↑ a b c NASA, MARTIN JOSEPH FETTMAN (B.S., D.V.M., M.S., PH.D., DIPLOMATE, ACVP) PAYLOAD SPECIALIST [online].
- ↑ a b c Dr. Martin J. Fettman [online], ESAVS, 2 marca 2018 [dostęp 2021-02-25] (ang.).
- ↑ Biographies of U.S. Astronauts: Fettman Martin Joseph [online].
- ↑ Beyond the moon landing, inspiration and accomplishment [online], SOURCE, 17 lipca 2019 [dostęp 2021-02-25] (ang.).
- ↑ Martin J. Fettman [online], Space Launch Schedule [dostęp 2021-02-25] (ang.).
- ↑ Payload specialist Martin J. Fettman listens to an amateur radio instruction by crew trainer John J. Maca. [online], Google Arts & Culture [dostęp 2021-02-25] (pol.).
- ↑ John E. Blaha, Rebecca Wright/NASA Johnson Space Center, [[NASA]] [[Johnson Space Center]] Oral History Project: Oral History Project 2: Transcript: John E. Blaha Interviewed by Rebecca Wright. Houston, Texas – 18 August 2006 [online], 18 sierpnia 2006.