Maurycja Czarnocka
Maurycja Czarnocka – polska działaczka narodowa, oświatowa i społeczna w guberni mińskiej, filantropka, ziemianka.
Pochodziła z ziemiańskiej rodziny Czarnockich z Lecieszyna w guberni mińskiej. Była aktywna w polskich organizacjach narodowych i w tworzeniu tajnych, a później legalnych polskich szkół w Mińsku[1][2]. Wraz z księdzem Michalkiewiczem współtworzyła polską tajną bibliotekę i czytelnie w Mińsku[3]. W 1903 utworzyła dwie ochronki dla polskich dzieci w Mińsku: zakład św. Józefa dla dziewcząt i zakład św. Kazimierza dla chłopców[1][4]. Zakłady utrzymywała z własnych środków finansowych i datków[1][4][5]. Prowadziła w nich naukę języka polskiego, historii Polski, katechizmu oraz naukę zawodu[1][2]. Przy zakładach działały jadłodajnia, pralnia, zakład koszykarski, introligatornia, szwalnia, pracownia robót kościelnych[1][4]. Czarnocka uczestniczyła w organizowaniu kolonii letnich dla biednych dzieci i należała do seminarium nauczycielek ludowych w Mińsku[2][6]. Działała również w Polskim Towarzystawie Oświata[6]. W 1914 roku utworzyła legalną polską szkołę w Mińsku[1].
W 1918 po wkroczeniu bolszewików do Mińska, została aresztowana i uwięziona. Przez dziesięć miesięcy była więziona kolejno w Mińsku, Smoleńsku i Bobrujsku. Wolność odzyskała poprzez wymianę zakładników pomiędzy bolszewikami a Wojskiem Polskim[1][2]. W 1921 po zawarciu traktatu ryskiego wyjechała z Mińska do Mławy gdzie zorganizowała katolickie stowarzyszenia ubogiej młodzieży[2]. Tamże zmarła[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Michalina Domańska, Ciche bohaterki : szkic pracy społecznej polskich ziemianek na kresach wschodnich w epoce popowstaniowych represji, Nieśwież: Baranowickie Koło Ziemianek, 1918, s. 11,12.
- ↑ a b c d e f Mińszczyzna początku XX wieku [online], afirmacjarozwoju.pl [dostęp 2019-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-09].
- ↑ Andrzej Romanowski, Pozytywizm na Litwie: polskie życie kulturalne na ziemiach litewsko-białorusko-inflanckich w latach 1864-1904, Kraków: TAiWPN Universitas, 2003, s. 289,380, ISBN 83-242-0087-8.
- ↑ a b c Michał Eustachy Brensztejn, Informator o towarzystwach naukowych, oświatowych, artystyczno-popularnych, filantropijnych, wzajemnej pomocy, sportowych i klubach na Litwie i Rusi Białej, Wilno: J. Zawadzki, 1914, s. 246.
- ↑ Kalendarz Ilustrowany "Kurjera Litewskiego" na Rok 1910 R. 2 (1910), Wilno: nakładem "Kurjera Litewskiego", 1909–1910, s. 64,96.
- ↑ a b Mieczysław Porowski, Praca społeczna kobiety-Polki w Mińszczyźnie na polu oświaty ludowej w okresie 1900-1916 roku., Nieśwież: Druk. "Wspólnej Sprawy", 1917, s. 2,14.