Metro w Ałmaty – system metra w Ałmaty, będący jedynym systemem kolei podziemnej w Kazachstanie. Został on uruchomiony w 2011 i składa się z jednej linii o długości 10,3 km, na której zlokalizowanych jest 9 stacji pasażerskich. Ponadto w systemie pracuje jedna stacja techniczna.

Metro w Ałmaty
metro
Logotyp
Ilustracja
Państwo

 Kazachstan

Lokalizacja

Ałmaty

Operator

„Metropoliten” КМК[1]

Liczba linii

1

Lata funkcjonowania

od 2011

Dzienna
liczba pasażerów

80 tys. (2022)

Roczna
liczba pasażerów

16,3 mln. (2019)[2]

Infrastruktura
Schemat sieci
Schemat (2019)
Długość sieci

10,3 km

Rozstaw szyn

1520 mm[3]

Liczba stacji

9 pasażerskich
1 techniczna

Tabor
Liczba pojazdów

7 pociągów 4-wagonowych

Strona internetowa

Historia

edytuj

W 1978 został opracowany plan rozwoju miasta Ałma-Ata, który obejmował budowę metra. W czerwcu 1981 plan ten został zatwierdzony przez władze Kazachskiej SRR[3] i w 1984 rozpoczęto prace przygotowawcze[4]. W 1988 instytuty Mietrogiprotrans z Moskwy i Lenmietrogiprotrans z Leningradu opracowały projekt zakładający budowę jednej linii o długości 7,5 km z 8 stacjami[3]. 7 września 1988 powstał pierwszy wykop[4], jednak rozpad ZSRR w 1991[3] i uzyskanie niepodległości przez Kazachstan[4] były powodem wstrzymania finansowania inwestycji przez Moskwę. Nowe państwo było pogrążone w kryzysie ekonomicznym, dlatego budowa kolei podziemnej nie została uznana za sprawę priorytetową i wstrzymano ją[3].

W latach 90. XX w. poszukiwano wykonawców linii. Wybierane podmioty wymagały za każdym razem gwarancji rządu na udzielenie kredytu na budowę od władz centralnych, co w połączeniu z dalekowschodnim kryzysem finansowym w 1998 odczuwanym także przez kraje byłego ZSRR, nie skutkowało wznowieniem robót. Po 2000 nastąpiła poprawa sytuacji ekonomicznej Kazachstanu, dzięki której w lutym 2003 prezydent państwa Nursułtan Nazarbajew zatwierdził plan budowy ałmackiego metra zakładający oddanie pierwszego odcinka w 2008[3].

W 2005 wznowiono prace nad pierwszą linią metra w Ałmaty. Jej tunele wykonało tureckie konsorcjum Eko-Uzman z wykorzystaniem tarcz TBM produkcji Herrenknecht z Niemiec. Drążono 200–300 m tunelu miesięcznie, w związku z czym pierwotny termin został przesunięty najpierw na 2009, a następnie na 2011[3], czyli 20. rocznicę uzyskania niepodległości[4]. Ostatecznie pierwszy odcinek pierwszej linii o długości całkowitej 8,56 km i eksploatacyjnej 7,61 km, ale z 7 stacjami, został oddany do użytku 1 grudnia 2011[4]. Wraz z nim uruchomiona została stacja techniczna dzieląca nazwę ze stacją końcową Rajymbek batyr. Uroczystego uruchomienia dokonał prezydent Nazarbajew[3].

W 2011 rozpoczęto rozbudowę pierwszego odcinka. Najpierw wystartowała budowa w priorytetowym kierunku zachodnim obejmująca 2,8-kilometrowy odcinek z 2 stacjami[4], a niewiele potem w kierunku północnym rozpoczęto budowę odcinka o długości 8,62 km z 5 stacjami[3], który ma dotrzeć do stacji kolejowej Ałmaty-1[5].

18 kwietnia 2015 uruchomione zostało przedłużenie w kierunku zachodnim. W uroczystości ponownie brał udział prezydent kraju[5]. W tym samym roku zawieszono w mieście komunikację tramwajową, którą miał zastąpić system metra. Mimo tego planu metro odgrywa niewielką rolę w obsłudze komunikacyjnej miasta ze względu na niewielki zasięg, brak pełnej integracji z innymi środkami transportu, małą częstotliwość (12 minut) i długi czas podróży (25 minut dla całej trasy). Rocznie korzysta z niego około 7 mln podróżnych[6].

Chronologia

edytuj
Data Linia Odcinek Długość Liczba stacji
1 grudnia 2011 1 Rajymbek batyrAłatau 7,56 km 7 [4]
18 kwietnia 2015 AłatauMäskeu 2,74 km 2 [7]

Do 2017 planowane jest wykonanie 3,1-kilometrowego przedłużenia linii od stacji Mäskeu do stacji Saryarka i Dostyk, a rok później ukończony ma zostać odcinek o długości 2,6 km łączący stację Dostyk i Kałkaman[5]. Docelowo system metra w Ałmaty ma składać się z trzech linii, jednak nie określono terminu ukończenia projektu[6].

Linia Trasa Data otwarcia Długość Liczba stacji
1 Rajymbek batyrMäskeu 1 grudnia 2011 10,3 km 9 [4][5]

W trakcie budowy zaplanowano zakup 28 wagonów zestawionych w 7 pociągów 4-wagonowych. Jako potencjalni dostawcy pod uwagę brane były rosyjskie zakłady Mietrowagonmasz i Wagonmasz, kanadyjski Bombardier i koreański Hyundai Rotem[3]. Ostatecznie w 2008 kontrakt powierzono Hyundaiowi[8].

Dostarczone pociągi o długości 77,8 m są jednoprzestrzenne i klimatyzowane. Każdy z nich może zabrać 160 pasażerów na miejscach siedzących oraz 780 osób stojących, co daje łączną pojemność 940 osób. Napęd stanowią silniki asynchroniczne, a prędkość maksymalna wynosi 80 km/h[3]. Pojazdy wyposażono w system informacji pasażerskiej w języku kazachskim i rosyjskim[6].

Przypisy

edytuj
  1. Байланысулар. metroalmaty.kz. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (kaz.).
  2. Метрополитен Алматы в 2019 году увеличил пассажиропоток на 10,1% [online], inbusiness.
  3. a b c d e f g h i j k Marek Graff. Metro w Ałmaty. „Technika Transportu Szynowego”. 3/2012, s. 43–45. Łódź: Emi-press. ISSN 1232-3829. (pol.). 
  4. a b c d e f g h Jakub Madrjas. Olśniewające metro w Ałma Acie. „Rynek Kolejowy”. 10/2012, s. 62–64. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  5. a b c d Almaty metro extends west. railwaygazette.com, 2015-04-22. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-03)]. (ang.).
  6. a b c Kasper Fiszer: Ałmaty: Zawieszenie tramwajów, rozbudowa metra. transport-publiczny.pl, 2016-06-11. [dostęp 2016-06-25]. (pol.).
  7. Метрополитен құрылысының тарихы. metroalmaty.kz. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (kaz.).
  8. Almaty metro opens and Phase 2 funded. railwaygazette.com, 2011-12-02. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj