Michał Duniec
Michał (Mosze) Duniec[1] (ur. 1911[1] lub 1912 w Białymstoku[2], zm. po 1960 w Leningradzie) – polski malarz pochodzenia żydowskiego.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
Życiorys
edytujUrodził się w ubogiej rodzinie żydowskiej[2] Izaaka i Szejny[3]. Edukację artystyczną rozpoczął w Białymstoku, u nieznanego z nazwiska nauczyciela[2]. Studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu S. Batorego w Wilnie[1][4].
W pracach Duńca, które cechowały się m.in. idealizującą stylizacją[4], płaskością i dekoracyjnością ujęcia, można dostrzec wpływ wileńskiego klasycyzmu oraz twórczości Romana Kramsztyka[5]. Częstą modelką była mu siostra Ewa (Hava), z kolei głównym tematem pejzaży Białystok[5]. Artysta współtworzył Grupę Plastyków Białostockich „Forma – Farba – Faktura” do której należeli również: Nachum Edelman, Bencjon Rabinowicz, Czesław Sadowski i Ichiel Tynowicki[6], na wystawie prezentującej dokonania tej formacji przedstawił trzy obrazy: Motyw taneczny, Murzynka i Kwiaty[7]. W 1931 wystawił swoje prace w Salonie Jesiennym zorganizowanym w sali reprezentacyjnej Urzędu Miejskiego w Pałacu Branickich[1]. Na przełomie 1931 i 1932 jego obraz Postać siedząca znalazł się na Salonie Zimowym prezentowanym w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie[7]. Rok później Duniec wziął udział w Salonie Zimowym Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych, gdzie wystawił pejzaże: Na przedmieściu, Nad rzeką i Wczesna wiosna[4].
W 1930 rodzice Duńca podjęli decyzję o wyjeździe do Palestyny, podczas wyjazdu w 1932 lub w 1933 roku wywieźli część prac syna[3]. Niektóre z owych dzieł spłonęły podczas pożaru, przetrwało kilkanaście prac[3]. W rodzinnym Białymstoku nie przetrwała żadna z jego prac[3].
Losy Michała Duńca po 1933 są mało znane. Wiadomo, że po wkroczeniu Armii Czerwonej przedostał się do Leningradu, gdzie brał udział w życiu artystycznym miasta. Prawdopodobnie wcześniej brał udział w walkach partyzanckich w lasach w okolicach Białegostoku. Utrzymywał kontakt z rodzicami, po ich śmierci w drugiej połowie lat czterdziestych rozluźnił więzy rodzinne.
Zmarł prawdopodobnie pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku w Leningradzie[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Joanna Tomalska, Bencjon Rabinowicz i środowisko żydowskich artystów Białegostoku, [w:] Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy. Ser. 2, Wiktor Choriew in memoriam, Białystok: Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”. Uniwersytet w Białymstoku, Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego, 2013, s. 370, ISBN 978-83-63470-14-2.
- ↑ a b c Tomalska 2014 ↓, s. 558.
- ↑ a b c d e Tomalska 2014 ↓, s. 559.
- ↑ a b c Jerzy Malinowski, Malarstwo i rzeźba Żydów polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 398, ISBN 83-01-13178-0.
- ↑ a b Tomalska 2014 ↓, s. 560.
- ↑ Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku [online], szlak.uwb.edu.pl [dostęp 2021-08-19].
- ↑ a b Tomalska 2014 ↓, s. 554.
Bibliografia
edytuj- Joanna Tomalska: Michał Duniec – szkic do biografii zapomnianego białostockiego artysty. W: Żydzi Wschodniej Polski. Seria II. W blasku i cieniu historii. Jarosław Ławski i Barbara Olech (red.). Białystok: Wydawnictwo Alter Studio, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, 2014. ISBN 978-83-64081-03-3.