Minuskuł 54
Minuskuł 54 (wedle numeracji Gregory–Aland) ε 445 (Soden)[1] – rękopis Nowego Testamentu, z XIV wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.
 Początek Ewangelii Mateusza | |
| Data powstania |
1337/1338 |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
54 |
| Zawartość |
Ewangelie |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
16,3 × 12 cm |
| Typ tekstu |
bizantyjski |
| Kategoria |
V |
| Miejsce przechowywania | |
Opis rękopisu edytuj
Kodeks zawiera pełny tekst czterech Ewangelii, na 230 pergaminowych kartach (16,3 na 12 cm)[2][3].
Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 23–27 linijek na stronę[2], elegancką minuskułą. Inicjały pisane są czerwonym kolorem[4][5].
Tekst jest dzielony według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Zastosowano także podział według krótkich Sekcji Ammoniusza, ale bez odniesień do Kanonów Euzebiusza[4][5].
Zawiera życiorysy świętych (Synaksarion i Menologium), tablice do Kanonów Euzebiusza, ilustracje oraz noty marginalne. Rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych[4][5].
Tekst edytuj
Grecki tekst Nowego Testamentu reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Hermann von Soden zaklasyfikował go do rodziny tekstualnej Kx (standardowy tekst bizantyjski). Aland umieścił go w kategorii V[6][7]. Według Gregory'ego jest matką lub babcią dla minuskułu 47, 56 i 58[5].
Rękopis został zbadany metodą wielokrotnych wariantów w Łk 1, Łk 10 i Łk 20, w których reprezentuje standardowy tekst bizantyjski (Kx), jest w bliskiej tekstualnej relacji do grupy Π[8].
Historia edytuj
Według kolofonu rękopis został napisany w 1337 lub 1338 roku[3]. Skryba miał na imię Theodosius[5].
W 1636 roku William Laud podarował rękopis Bodlejańskiej Bibliotece. Korzystał z niego John Mill (oznakował go jako Selden 2) oraz Richard Bentley[5][4]. Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 54 i sporządził jego opis[9]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty[10][11]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[12][13].
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej (Selden Supra 29) w Oksfordzie[2][3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 50.
- ↑ a b c Aland 1963 ↓, s. 63.
- ↑ a b c Cod. 54 INTF ↓.
- ↑ a b c d Scrivener 1894 ↓, s. 198.
- ↑ a b c d e f Gregory 1900 ↓, s. 141.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 324.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ Wisse 1982 ↓, s. 54.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 51.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. CIV.
- ↑ Gregory 1900 ↓, s. 140.
- ↑ NA26 1991 ↓, s. 49*-50*.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*-59*.
Bibliografia edytuj
- Listy rękopisów
- INTF: Kodeks 54 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2023-12-21]. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 50. (niem.).
- Wydania krytyczne NT
- E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 141. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 198. (ang.).
- Inne
- Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).
- Catalogi codicum manuscriptorum bibliothecae Bodleianae. Pars Prima. concepit Henricus O. Coxe. Oxonii: 1853, s. col. 493-494. (łac.).