Minuskuł 56
Minuskuł 56 (wedle numeracji Gregory–Aland) ε 517 (Soden)[1] – rękopis Nowego Testamentu, z XV wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Lincoln College w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.
 Początek Ewangelii Mateusza. | |
| Data powstania |
XV |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
56 |
| Zawartość |
Ewangelie |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
20,5 × 14,5 cm |
| Typ tekstu |
bizantyjski |
| Miejsce przechowywania | |
Opis rękopisu edytuj
Kodeks zawiera pełny tekst czterech Ewangelii, na 232 pergaminowych kartach (20,5 na 14,5 cm)[2][3][4].
Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 24 linijek na stronę[2][4].
Zawiera Prolegomenę do Ewangelii Marka i Łukasza. Tekst jest dzielony według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Nie zastosowano natomiast podziału według krótkich Sekcji Ammoniusza. Zawiera kolofony na końcu każdej Ewangelii[5][4].
Tekst edytuj
Grecki tekst Nowego Testamentu reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Hermann von Soden zaklasyfikował to do tekstualnej grupy Kx (standardowy tekst bizantyjski). Aland nie umieścił go w żadnej kategorii[6][7]. Według Gregory'ego jest córką lub siostrą minuskułu 54, jest też powiązany pokrewieństwem tekstualnym z 58 i 61[4].
Rękopis został zbadany metodą wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method w Łk 1; Łk 10 i Łk 20, w których reprezentuje standardowy tekst bizantyjski (Kr). Pod względem tekstualnym w owych trzech rozdziałach jest bliski minuskułowi 58[8].
Historia edytuj
Rękopis został sporządzony przez Jana Serbopoulosa (Ἰωάννης Σερβόπουλος) w Anglii (także minuskuł 47). W 1502 roku Edmund Audley, bp Salisbury, podarował rękopis dla Lincoln College[4].
Griesbach i Scrivener datowali rękopis na XV lub XVI wiek[5], Gregory i Kurt Aland datowali go na XV wiek[4][2]. INTF datuje go na XV wiek[3].
Rękopis znał John Mill, który wykorzystał go w swoim wydaniu greckiego Nowego Testamentu (jako Lincoln 1)[4]. W niewielkim stopniu wykorzystany został w Poliglocie Waltona (jako Codex Lincolniensis)[5][4]. Bp Ussher błędnie go powiązał ze znacznie starszym minuskułem 326[4].
Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 56 i sporządził jego opis[9]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty[10][11]. Rękopis był badany przez Gregory'ego[4]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[12][13].
Rękopis przechowywany jest w Lincoln College (Gr. 18) w Oksfordzie[2][3].
Przypisy edytuj
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d Aland 1963 ↓, s. 64.
- ↑ a b c Cod. 56 INTF ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j Gregory 1900 ↓, s. 141.
- ↑ a b c Scrivener 1894 ↓, s. 198.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 324.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ Wisse 1982 ↓, s. 54.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 51.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. CIV.
- ↑ Gregory 1900 ↓, s. 140.
- ↑ NA26 1991 ↓, s. 49*-50*.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*-59*.
Bibliografia edytuj
- Listy rękopisów
- INTF: Kodeks 56 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2023-11-30]. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 50. (niem.).
- Wydania krytyczne NT
- E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 141. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 198. (ang.).
- Inne