Musij Skakalski

ukraiński fotograf

Musij Pawłowicz Skakalski[1], także Moisei Skakalskyi[2], ukr. Мусій Павлович Скакальський (ur. 25 lipca 1902 w Krzemieńcu, zm. 1974) – ukraiński fotograf, który pomagał Polakom podczas II wojny światowej.

Musij Skakalski
Moisei Skakalskyi
Мусій Скакальський
Data i miejsce urodzenia

25 lipca 1902
Krzemieniec

Data śmierci

1974

Zawód, zajęcie

telegrafista, fotograf

Narodowość

Ukrainiec

Małżeństwo

Hanna Skakalska

Dzieci

Zinaida Samczuk

Krewni i powinowaci

Hanna Skakalska (siostra)

Odznaczenia
Medal Virtus et Fraternitas

Życiorys

edytuj

Musij Skakalski wraz z rodziną mieszkał przy ulicy Szerokiej w Krzemieńcu na Wołyniu. Żona Hanna prowadziła gospodarstwo domowe. Córka Zinaida (ur. 1926, po mężu Samczuk) w momencie wybuchu II wojny światowej uczyła się w liceum. W domu mieszkała także Hanna Skakalska, starsza siostra Musija. Po odbyciu służby w polskiej armii rozpoczął pracę na poczcie jako telegrafista[1] (według innego źródła – listonosz)[3].

Po wkroczeniu do miasta Sowietów, Skakalscy przyjęli do swojego domu Marię Pietroniec oraz jej siostrę Janinę Paulus z czteroletnią córką Alicją (po mężu Gienc). Hanna, siostra Musija, była już wcześniej nianią Alicji. Skakalscy zapewnili im schronienie i wyżywienie. Uchronili je w ten sposób deportacją na Syberię. Zinaida dostarczała obu rodzinom żywność od krewnych ze wsi. W 1943, po nasileniu się działalności ukraińskich nacjonalistów, Musji został ostrzeżony przed reakcją OUN-UPA wobec osób pomagających Polakom. W konsekwencji ukrywający się musieli opuścić dom Skakalskich. Niemniej Musij pomógł im przeprowadzić ucieczkę pociągiem z Krzemieńca na Lubelszczyznę. Po wojnie rodziny utrzymywały kontakt, a w 1965 udało im się ponownie spotkać[1].

Musij po 1945 powrócił do zapoczątkowanej w wieku szkolnym pasji fotograficznej i założył w Krzemieńcu zakład fotograficzny[1]. Jego zdjęcia uwieczniały motywy architektoniczne, sceny domowe, pejzaże, portrety. Do czasów współczesnych zachowało się wiele zdjęć jego autorstwa pozwalających odtworzyć życie i ludzi dawnego Krzemieńca. Napisał pamiętnik „Wspomnienia z przeszłości” („Спомини минулого”)[3]. Był także autorem albumu o Juliuszu Słowackim[4].

Za pomoc okazaną Polkom Musij oraz pozostali członkowie jego rodziny w 2022 został pośmiertnie odznaczony Medalem Virtus et Fraternitas[2]. Podczas uroczystej dekoracji rodzinę Skakalskich reprezentował syn Zinaidy Samczuk – Wołodymir Samczuk[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Skakalska, Zinaida Samczuk z d. Skakalska Musij Skakalski, Hanna Skakalska, Hanna Skakalska, Zinaida Samczuk z d. Skakalska - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-17] (pol.).
  2. a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 grudnia 2022 r. nr rej. 538/2022 o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2023 r. poz. 286).
  3. a b Олександра Панфілова, Мистецьке життя кременеччини 20-30-х років ХХ століття, evnuir.vnu.edu.ua, Тернопіль, Астон 2012, s. 94, ISBN 978-966-308-484-8 [dostęp 2023-04-18] (ukr.).
  4. Cловацький в українських краєзнавчих дослідженнях [online], mjsk.te.ua [dostęp 2023-04-18].
  5. Virtus et Fraternitas 2022 - oni spieszyli z pomocą [online], MuzeOn, 26 grudnia 2022 [dostęp 2023-04-17] (pol.).