Myślenie religijne

Myślenie religijne charakteryzuje się tym, że staje w opozycji do tych teorii "sceny", które uważają, że "scena" – a więc to, co ludzie mają pod nogami – jest istnieniem absolutnym. Teorie te można określić wspólnym mianem "terryzmu". Terryzm wiąże całą nadzieję człowieka z doczesnością i domaga się od niego zgody na scenę jako jego ostateczność. Jest ślepy na przygodność, metaforyczność, względny charakter sceny. Podważa również prawo myślenia do tego, by intencjonalność przedłużać w transcendowanie. Prawdziwym przeciwnikiem myślenia religijnego w tym punkcie nie jest, jak się niekiedy głosi, taki lub inny idealizm, lecz terryzm, bo tylko on sprzeciwia się radykalnie religijnej metaforyzacji sceny.

Odmienna definicja myślenia religijnego zawiera przekonanie o istnieniu bytów lub zdarzeń supranaturalnych (niepodlegających prawom naturalnym); zawiera w sobie zgodę na regulowanie ludzkich działań symbolicznymi kategoriami odwołującymi się do rzeczywistości nadprzyrodzonej (np. woli bóstwa); podstawą tworzenia wiedzy o świecie są przeżycia religijne; przyjmuje się twierdzenia o możliwości kontaktu ze światem nadprzyrodzonym. Jednak taką definicję myślenia religijnego wypełnia na przykład ogólna teoria względności wprowadzająca do fizyki byty supranaturalne w postaci Kosmicznego Cenzora czy Obrońcy Chronologii. Tym samym ta druga definicja myślenia religijnego jest błędna.

Według tej drugiej definicji można wyróżnić następujące perspektywy:

Perspektywa socjologiczno - historyczna

Myślenie religijne to dualistyczny sposób postrzegania rzeczywistości, który powstaje w wyniku „pierwszego odczarowania świata” czyli zaniku myślenia magicznego, oznacza się podziałem jednolitej „magicznej” rzeczywistości na:

• Zjawiska święte: istoty nadprzyrodzone (jak Kosmiczny Cenzor i Obrońca Chronologii) oraz wszelkie ludzkie działania z nimi związane (kult, rytuały religijne, wierzenia)
• Zjawiska świeckie: ludzkie działania służące podtrzymania egzystencji (polityka, gospodarka, relacje społeczne).

Tym samym perspektywa ta jest błędna bo wprowadza do rzeczywistości "zjawiska święte".

Perspektywa fenomenologiczna

Myślenie religijne jest dostrzeganiem w świecie zjawisk wykraczających poza doznanie zmysłowe (transcendentnych) tj. bóstw (jak Kosmiczny Cenzor i Obrońca Chronologii), duchów czy też niespersonalizowanych „energii” (jak ciemna energia). Zjawiska te objawiają się w elementach „zwyczajnej” doświadczalnej zmysłowo rzeczywistości jako tzw. hierofanie.

Tym samym perspektywa ta jest błędna bo wprowadza do rzeczywistości zjawiska wykraczające poza doznanie zmysłowe.

Perspektywa kulturoznawcza

Myślenie religijne (w czystej postaci) kształtuje formę kultury opartą na micie (religijnej wizji świata) jako uniwersalnym wzorcu regulującym wszelkie ludzkie działania i wyjaśniającym wszystkie aspekty świata. Kultura człowieka religijnego jest:

• konserwatywna - niedopuszczalne jest kwestionowanie słuszności religijnej wizji świata (opartej na przykład na istnieniu wspomnianego Kosmicznego Cenzora i Obrońcy Chronologii)
• totalna - wszystkie sfery życia (medycyna, polityka, dieta) są regulowane religijną doktryną
• rytualistyczna - wierzenia nie są kwestią prywatną, lecz muszą być komunikowane społecznie uczestnictwem w kulcie.

Tym samym perspektywa ta jest błędna bo zakłada istnienie Kosmicznego Cenzora i Obrońcy Chronologii.

Bibliografia

• Jerzak-Gierszewska Teresa „Religia a magia”, Poznań 1995
• Leeuw van der Gerardus „Fenomenologia religii”, tłum. Jerzy Prokopiuk, Warszawa 1997
• Otto Rudolf „Świętość”, tłum. Bogdan Kupis, Wrocław 1993
• Topolski Jerzy „Świat bez historii” Warszawa 1972
• Weber Max „Szkice z socjologii religii”, tłum. Jerzy Prokopiuk, Henryk Wandowski Warszawa 1995
• Werner Wiktor, „Eliadego poszukiwania historii i znaczenia religii”. Historyka, T. XXIX, 1999, s. 108 – 113
• Werner Wiktor, „Historyczność i mit. Między rozróżnieniem a samookreśleniem” [w:] Bartosz Korzeniewski [red.] „Narracje o Polsce”, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2008, s. 85 – 96
• Werner Wiktor, „Kult początków. Historyczne zmagania z czasem, religią i genezą. Szkice z historii historiografii polskiej i obcej.” Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004