Nazwa nosiciela cechy

Nazwy nosicieli cech (łac. nomina attributiva) – kategoria słowotwórcza rzeczowników odprzymiotnikowych (i odimiesłowowych), które odnoszą się do przedmiotów uwzględniając ich charakterystyczne właściwości.

Formant słowotwórczy budujący określony typ rzeczownika spełnia dwie funkcje równocześnie: syntaktyczną i semantyczną. Ponadto formacje oparte na przymiotnikach relacyjnych (odrzeczownikowych) pod względem znaczenia nie różnią się od rzeczowników odrzeczownikowych nieagentywnych, z kolei formacje motywowane przez przymiotniki odczasownikowe odpowiadają znaczeniowo nieagentywnym rzeczownikom odczasownikowym[1].

Najbardziej produktywnymi formantami są:

  • -ec (np. malec, złośliwiec, zawodowiec, zwyrodnialec, parowiec),
  • -acz motywowane przez przymiotniki na -aty, zwykle odrzeczownikowe (np. bogacz; brzuchacz, pyskacz),
  • -ak (np. mięczak, prostak, miedziak, ogólniak),
  • -ik (np. młodzik, bezwstydnik).

Sufiksy żeńskie tworzą nazwy przedmiotów martwych, np.:

  • -ka (np. szafka, półka, żarówka),
  • mniej produktywne -ina (np. głębina, wołowina, mieszanina),
  • -izna (np. siwizna),
  • -ica (np. śliwowica).

W pojedynczych formacjach poświadczone są sufiksy ekspresywne, np.:

  • -och (np. tłuścioch),
  • -uch (np. obżartuch),
  • -al (np. brzydal),
  • -ala (np. mądrala),
  • -as (np. grubas),
  • ekspresywny charakter mają derywaty bezafiksalne (np. niezdara)[1].

Przypisy edytuj

  1. a b Stanisław Urbańczyk: Encyklopedia języka polskiego. Wrocław: 1991, s. 218.